De plaatselijke gezondheidsdiensten en de VN willen dat alle kinderen tot vijf jaar een oraal vaccin krijgen toegediend voordat de moessonregens eind mei beginnen. De eerste vaccinatieronde vond in de eerste week van april plaats, de tweede ronde komt er in de eerste week van mei, zegt dr. Tin Htut, expert kindervaccinatie van het VN-kinderfonds Unicef.
Maar veel gemeenschappen zijn moeilijk bereikbaar, en gezondheidszorg is geen prioriteit bij de Birmese overheid. “Het wordt een uitdaging om de verspreide en mobiele bevolking in moeilijk toegankelijke gebieden te bereiken”, zegt Htut.
Onomkeerbare verlamming
Polio, dat wordt overgedragen via menselijke uitwerpselen, valt het zenuwstelsel aan en kan binnen enkele uren onomkeerbare verlamming veroorzaken, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). “Jonge kinderen zijn het kwetsbaarst.”
Birma heeft net een nieuwe regering, onder leiding van president Thein Sein. Die heeft een einde gemaakt aan een reeks militaire regimes die bijna vijftig jaar aan de macht zijn geweest. De nieuwe regering kwam er na verkiezingen in november, de eerste in twintig jaar, maar is nog steeds sterk militair gekleurd.
Critici verwachten niet dat de nieuwe regering de vaccinatiecampagne zal dwarsbomen. Ze vinden dat de regering de noodlijdende gezondheidszorg nu van meer middelen moet voorzien. Volgens de begroting die de regering in januari voorlegde, gaat bijna een kwart van de middelen naar het 450.000 man sterke militaire apparaat en slechts 1,3 procent naar gezondheidszorg.
Baby besmet in Yamethin
Birma was al zeven jaar poliovrij toen er in 2007 een kortstondige uitbraak kwam. Datzelfde jaar konden de VN het land alweer poliovrij verklaren. Maar in december 2010 raakte een zeven maand oude baby besmet in de stad Yamethin in het centrum van het land. Het ging om een zeldzame stam van het virus. Het ministerie van Gezondheid liet meteen tienduizend kinderen in de omgeving vaccineren.
“Dat zelfs maar één geval van polio opduikt in een gebied dat voordien poliovrij was, wordt beschouwd als een noodsituatie voor de openbare gezondheid, en dat vereist op de eerste plaats een snelle en grondige reactie”, zegt Ramesh Shreshta, hoofd van het Unicef-kantoor in Birma. “Dat betekent ook een campagne van huis tot huis om er zeker van te zijn dat geen enkel kind wordt overgeslagen.”
In 1988 werd het Global Polio Eradication Initiative (GPEI) gelanceerd, een wereldwijde poging om polio uit te roeien onder leiding van onder meer de WHO en Unicef. Sindsdien is het aantal gevallen met meer dan 99 procent gedaald, zegt dr. Patrick O’Connor van het WHO-kantoor Zuid-Oost-Azië in New Delhi.
In 1988 raakten nog meer dan 350.000 kinderen verlamd in 125 landen. In 2010 waren dat er nog maar 974. “De ziekte blijft endemisch in slechts vier landen: Afghanistan, India, Nigeria en Pakistan.”
Zeldzame virusstam
Dat een zeldzame virusstam nu opduikt in een gemeenschap waar sommige mensen gevaccineerd zijn en andere niet, geldt als een waarschuwing voor gezondheidsexperts, zegt de WHO. “Af en toe, bij replicatie van het poliovaccin in de menselijke darmen, kan het genetisch veranderen en zich verspreiden en verlamming veroorzaken in gemeenschappen die niet volledig gevaccineerd zijn, vooral in gebieden met slechte sanitaire voorzieningen en overbevolking.”
“Alle landen in de regio met nauwelijks gevaccineerde gemeenschappen blijven vatbaar voor alle vormen van het poliovirus en zijn potentieel in gevaar”, zegt O’Connor. “Recentelijk kwam polio Nepal, Indonesië en Bangladesh binnen nadat ze lange tijd poliovrij waren geweest.”