Na de VS-Russische top in juni, sprak president Biden blijkbaar niet ironisch toen hij een vraag beantwoordde over buitenlandse inmenging in verkiezingen. Hij zei toen: “Laat ik dit duidelijk maken. Hoe zou het zijn als de VS door de rest van de wereld werd gezien als een directe immenger in de verkiezingen van andere landen en iedereen zou dat weten?”

Stephen Kinzer. Foto: Kenneth C. Zirkel/CC BY-SA 4:0

Uiteraard is het net dat wat de wereld denkt. De VS zijn tussenbeide gekomen in niet minder dan 81 verkiezingen tussen 1946 en 2000, waarvan meerdere in Latijns-Amerika. Biden’s retorische vraag ontmaskert een fundamenteel gebrek in de vorming van het buitenlands beleid van de VS. Waarom zijn hun leiders niet in staat in te schatten hoe gewone mensen de VS-acties in hun landen aanvoelen, waarvan ze de gevolgen ondergaan?

Laat ik proberen die onkunde in te vullen vanuit het perspectief van Nicaragua, meer dan een eeuw onderwerp van VS-interventies. Eerst wat geschiedenis. Volgens Stephen Kinzer (journalist van de New York Times, zie foto, nvdr) was de afzetting door de VS van verkozen president van Nicaragua José Santos Zelaya in 1909 het eerste voorbeeld van regime change door de VS in Latijns-Amerika. Daarna bezetten de VS-mariniers het land tot 1933, waarna nationale held Augusto Sandino hen eruit smeet.

De moord op Sandino in 1934 leidde tot 45 jaar brutale dictatuur, waar de VS medeplichtig aan was. De Sandinistische revolutie van 1979 bracht daar een einde aan, waarna president Ronald Reagan de ‘Contra’-troepen sponsorde wiens wreedheden, in combinatie met een blokkade door de VS, leidden tot de nipte nederlaag van president Ortega in 1990.

Toen Ortega in 2007 werd herverkozen werd de inmenging van de VS hervat onder de noemer ‘promotie van democratie’. Zoals William Robinson (socioloog en journalist in Nicaragua in de jaren 1980, zie boekcover, nvdr) heeft aangetoond betekent dat in praktijk destabiliserende maatregelen waaronder sancties, propagandacampagnes in de internationale media, paramilitaire acties, geheime operaties en veel meer. In 2018 beschreef journalist Benjamin Waddell de VS-inmenging van de VS in Nicaragua als “de fundamenten leggen voor een opstand”.

In 2018 “deed de bevolking van Nicaragua een vreedzame oproep tot verandering”, volgens het VS-ministerie van buitenlandse zaken.Voor de meeste Nicaraguanen, zelfs zij die tegen de regering zijn, was de couppoging van april 2018 allesbehalve vreedzaam. De economie viel drie maanden stil en vernietigde de bestaande veiligheid in het land.

Ik woon in Masaya, een van de meest getroffen steden, en ondervond persoonlijk de vernietigingen: huizen van vrienden werden afgebrand, openbare gebouwen vernietigd, gewapende bende bedreigden iedereen die eruitzag als een supporter van de regering. Twee vrienden die het magazijn van de gemeente verdedigden toen het werd leeggeroofd, werden zelf gekidnapt en gefolterd, een van beiden zo erg dat zijn arm moest worden geamputeerd.

Pogingen tot dialoog mislukten, maar de rust werd hersteld in juli 2018 toen de politie en vrijwilligers de wegblokkades opbraken van criminele elementen die de steden tot stilstand hadden gebracht. Hoewel dit geweld door een aantal mensenrechtenorganisaties werd bestempeld als door de staat gesponsord, werden deze acties – waarbij de politie de opdracht kreeg slachtoffers zoveel mogelijk te beperken – door de meeste mensen opgelucht onthaald. Honderden personen werden gearresteerd, maar 493 van hen die schuldig waren bevonden aan het geweld, werden toch vrijgelaten in juni 2019 onder een voorwaardelijke amnestie.

De regering begon een grootschalig heropbouwprogramma, investeerde in wegen, scholen, hospitalen en woningen, zowel om de economie te stimuleren als om een gevoel van normaliteit te promoten. Nicaragua werd daarna terug een van de veiligste landen van Latijns-Amerika. Tot in 2020 opnieuw drie rampen toesloegen: COVID-19 in maart en twee orkanen in november. Hoewel de economie opnieuw zwaar werd getroffen werd de schade toch beperkt: Nicaragua kende een van de kleinste inkrimpingen van het bnp in Latijns-Amerika over het voorbije jaar.

Hebben de VS het herstel geholpen in wat nog steeds het tweede armste land van Latijns-Amerika is? Neen. Van de 88 miljoen dollar cash en andere hulp voor de Centraal-Amerikaanse landen voor de bestrijding van de pandemie kreeg de regering van Nicaragua niets. Nicaragua is tevens een van de weinige Latijns-Amerikaanse landen die tot geen vaccins heeft gekregen van de VS.

Integendeel, de VS-sancties hebben internationale instellingen zoals de Wereldbank afgeschrikt om te investeren in het land tot ze dat toch begonnen te doen als reactie op de pandemie. Dit alles betekent niet dat de VS helemaal geen geld stuurde naar Nicaragua. Nadat de pogingen tot regime change in 2018 waren mislukt, hebben de VS nog meer fondsen naar het land verstuurd in de aanloop naar de verkiezingen van november 2021. Een voorbeeld: een programma van 2 miljoen dollar met de naam RAIN (Responsive Assistance in Nicaragua) heeft als doelstelling de ‘ordelijke transitie’ van het huidige regering van president Ortega naar een regering “toegewijd aan de rechtstaat, burgerlijke vrijheden en een vrij burgerlijke maatschappij”.

Dergelijke acties zullen eerlijk gezegd weinig impact hebben op het verkiezingsresultaat. Met nog drie maanden te gaan tonen de opiniepeilingen een stabiele steun voor de regering van Ortega (in het midden van juni 2021 62,8 procent van de personen die bereid zijn te gaan stemmen), in vergelijking met 22,8 procent voor de oppositie. Opiniepeilingen tonen ook aan dat de gebeurtenissen van 2018 en de recente interventies van de VS nog fris in het geheugen van de mensen zitten en dat ze geen terugkeer willen van het gewelddadige conflict, dat ze buitenlandse inmenging verwerpen en voorrang geven aan economische groei boven alle andere problemen.

Dora María Téllez. Foto: CC BY-SA 3:0

Net daarom waren de meeste Nicaraguanen die ik er over aansprak onverschillig voor de recente aanhoudingen van oppositie-activisten, ook al kregen die heel veel aandacht in de buitenlandse pers, of ze verwelkomden ze. Heel wat van de aangehouden personen, waaronder voormalige sandinisten zoals Dora María Téllez die de wegblokkades in Masaya organiseerden werden gelinkt aan het geweld van 2018. Meerderen onder hen waren naar de VS gereisd om strengere sancties te bepleiten tegen hun eigen land. Een van de aangehouden personen, journalist Miguel Mora, had opgeroepen om de familie van Ortega te kidnappen en besprak in radioprogramma’s hoe ze best konden vermoord worden.

De mensen hier vragen zich ook af waarom de VS eigen wetten heeft tegen buitenlandse inmenging in de verkiezingen en 535 mensen heeft aangehouden voor de aanval op het Capitool in januari 2021 en er tegelijk tegen is dat Nicaragua gelijkaardige acties onderneemt tegen personen die buitenlands geld ontvangen of de regering proberen omver te werpen. Overigens, terwijl de EU het voorbeeld van de VS heeft gevolgd met het treffen van sancties, plant de organisatie Europese wetgeving die buitenlandse beïnvloeding van verkiezingen inperkt op dezelfde manier al de nieuwe wetten van Nicaragua.

Een aantal feiten die het buitenlands beleid van de VS in een ander perspectief plaatsen. Nicaragua is volledig open voor de VS-markt: het land drijft meer handel van de VS dan eender welk ander land in Centraal-Amerika en laat VS-bedrijven zoals Cargill en Walmart toe op zijn grondgebied. De stabiliteit en veiligheid hebben tot gevolg dat weinig Nicaraguanen het land ontvluchten, terwijl uit (buurlanden) Honduras, El Salvador en Guatemala meer dan 2 miljoen mensen zijn gevlucht naar de VS sinds 2014.

Heel Centraal- en Zuid-Amerika worstelt met de pandemie, maar volgens het Institute for Health Metrics and Evaluation in Washington heeft Nicaragua het laagste sterftecijfer van Centraal-Amerika, met minder druk op de hospitalen dan de omringende landen. Ondanks de weigering tot hulp door de VS heeft het land zich niet tot China gekeerd voor vaccins, zoals El Salvador, maar onderhoudt het zeer sterke banden met VS-bondgenoot Taiwan.

In de VS-rechtbanken wordt Honduras beschreven als een narcostaat, waar de regeringsleden de productie en verscheping van cocaïne naar de VS faciliteren. Nicaragua is daarentegen meer effectief dan zijn buurlanden in het tegenhouden van scheepsladingen drugs uit Zuid-Amerika. De VS fulmineren tegen de beweerde schendingen van de mensenrechten in Nicaragua, maar negeren tegelijk de vreselijke schendingen van de mensenrechten in Honduras, El Salvador en Guatemala (‘the northern triangle countries‘).

Tijdens een top met de ministers van buitenlandse zaken van Centraal-Amerika in juni 2021 drong (VS-minister van buitenlandse zaken) Anthony Blinken er bij hun regeringen op aan “te ijveren voor de verbeteringen van de levens van de bevolking in hun landen met reële, concrete maatregelen”. Nicaragua kan op dat vlak een leider worden genoemd in de regio.

In een bilaterale ontmoeting met Blinken riep de minister van buitenlandse zaken van Nicaragua op tot “een vriendschappelijke, respectvolle en gelijkwaardige relatie tussen soevereine staten”. De VS doet er goed aan deze uitgereikte hand van vriendschap te schudden, de pogingen voor “het herstel van de democratie” stop te zetten en opnieuw te overwegen waarom het zo lan heeft geduurd vooraleer een deel van de vaccins die het aan Latijns-Amerika heeft gegeven naar Nicaragua werden gezonden.

independentmediainstitute.org

Why U.S. Policy Toward Nicaragua Isn’t Working werd op 20 juli 2021 gepubliceerd door het platform Economy for All van het Independent Media Institute, een progressief niet-commercieel medium in de VS, dat een gratis nieuwsbrief verspreidt. John Perry leeft in Masaya, Nicaragua, vanwaar hij schrijft over Centraal-Amerika voor o.a. The Nation, de London Review of Books, openDemocracy, de Council on Hemispheric Affairs.