De organisatie stelde een lijst op met de tien belangrijkste prioriteiten op het gebied van de mensenrechten voor de leden van de Doema. Daarbij gaat het onder meer over het recht op vrijheid van meningsuiting, van vreedzame vergadering en van vereniging. Die rechten staan momenteel zwaar onder druk. Leden van de oppositie, onafhankelijke media en mensenrechtenorganisaties werden daarvan het slachtoffer.

‘Dringende actie vereist’

‘Deze wrede aanvallen op de mensenrechten in Rusland vragen om dringende actie. Er moeten uitgebreide wetshervormingen komen zodat Rusland kan voldoen aan zijn mensenrechtenverplichtingen’, zegt Natalia Zviagina van het Amnesty-kantoor in Moskou.

‘Als eerste stap moet de Doema wetten herzien met betrekking tot het recht op vrijheid van meningsuiting, vreedzame vergadering en vereniging. De Doema moet ook nieuwe pogingen om de mensenrechten in te perken, afwijzen. Pas herkozen afgevaardigden die eerder voor repressieve wetsvoorstellen stemden, moeten deze kans aangrijpen om respect voor de mensenrechten in Rusland te herstellen’, zegt Zviagina.

Onderdrukking neemt verder toe

In de aanloop naar de verkiezingen escaleerde het harde optreden tegen critici van de regering. Verschillende oppositieleden mochten op grond van nieuwe, repressieve wetten geen openbare functies uitoefenen. Anderen werden gedwongen Rusland te verlaten om aan vervolging te ontkomen. Sommigen werden gevangengezet. De autoriteiten doen er ook alles aan om kritische stemmen het zwijgen op te leggen. Het bekendste voorbeeld is Aleksej Navalny, die nog steeds als gewetensgevangene wordt vastgehouden. Zijn Anti-Corruptie Stichting en netwerk van kantoren werden als ‘extremistisch’ bestempeld en verboden.

Ook onafhankelijke media en mensenrechtenactivisten kwamen onder druk te staan. Ten minste achttien organisaties, waaronder Dozhd TV, een van de laatst overgebleven onafhankelijke televisiezenders in Rusland, en de nieuwswebsite Vazhnye Istorii, zijn aangemerkt als ‘buitenlandse agenten’. Zogenaamde ‘ongewenste organisaties’ zijn onder meer het onafhankelijke bureau voor onderzoeksjournalistiek Proekt.Media. Er zijn ook invallen geweest in de huizen van journalisten.

Hef beperkingen op recht op vrije meningsuiting en demonstratie op

Amnesty International roept de Doema op om de verstrekkende beperkingen van het recht op vrijheid van meningsuiting ongedaan te maken. Dat kan door de bevoegdheden af te schaffen waarmee online inhoud kan worden geblokkeerd zonder rechterlijke toetsing. Smaad moet niet langer gebruikt worden als voorwendsel om critici monddood te maken en wetten die het ‘beledigen van religieuze gevoelens’ en ‘nepnieuws’ strafbaar stellen, moeten worden geschrapt.

De Doema moet ook onmiddellijk de wetten over ‘buitenlandse agenten’ en ‘ongewenste organisaties’ terugdraaien. Deze wetten worden gebruikt om politiek activisme een halt toe te roepen en mensenrechtenverdedigers te vervolgen. Dat had vergaande gevolgen voor het maatschappelijk middenveld en onafhankelijke media. De ‘anti-extremisme’-wetgeving die als wapen tegen de oppositie is gebruikt, moet in overeenstemming worden gebracht met de verplichtingen van Rusland op grond van de internationale mensenrechtenwetgeving en de grondwet. Daarmee moet worden voorkomen dat deze wet ooit nog voor politieke doeleinden wordt misbruikt.

Een andere prioriteit voor de Russische wetgever moet een ingrijpende hervorming zijn van de nationale wetgeving wat betreft openbare bijeenkomsten. Die wet is gebruikt tegen vreedzame demonstranten en heeft geleid tot willekeurige beperkingen van het demonstratierecht, verboden en hoge straffen. Amnesty roept ook op tot de intrekking van artikel 212.1 (het zogenaamde ‘Artikel van Dadin’) uit het Strafwetboek dat straffen oplegt aan wie de veel te stringente wet op vergaderingen herhaaldelijk ‘schendt’.

Bescherm vrouwen en LGBTI+-personen

Iedereen moet dezelfde wettelijke rechten kunnen genieten, ongeacht hun seksuele geaardheid of genderidentiteit, en mensen moeten op geen enkele grond te maken krijgen met geweld of discriminatie. Amnesty roept daarom op om de homofobe wet die ‘propaganda van niet-traditionele seksuele relaties tussen minderjarigen’ verbiedt, in te trekken. Die wet leidde tot haatmisdrijven tegen LGBTI+-personen.

De nieuwe Doema moet ook een langverwachte wet over huiselijk geweld aannemen en dat geweld terug strafrechtelijk beteugelen. ‘Tijdens hun verkiezingscampagnes beloofden de nieuwe afgevaardigden van de Doema de Russen een beter leven en een betere toekomst. Dit is het moment om hun beloften waar te maken. De lijst met prioriteiten op het gebied van mensenrechten die Amnesty International heeft opgesteld, is niet allesomvattend, maar het is een belangrijk begin’, zegt Natalia Zviagina.