Producenten van clustermunitie blijven moeiteloos geld voor hun activiteiten vinden.

Dit blijkt uit de update van het rapport ‘Worldwide Investments in Cluster Munitions; a Shared Responsibility’, dat op 15 april werd gelanceerd door Netwerk Vlaanderen en IKV Pax Christi in Nederland.

Campaigners wereldwijd roepen regulerende en financiële instellingen op om hun investeringen in clustermunitieproducenten te stoppen tegen 1 augustus 2010, de dag dat de conventie bindend wordt.

Duizenden burgers gedood door clustermunitie

“Het is onaanvaardbaar dat financiële instellingen blijven investeren in wapens die onder internationale wetgeving buiten de wet gesteld zullen worden en die mensen tientallen jaren na gebruik blijven doden en verwonden”, argumenteert Esther Vandenbroucke van Netwerk Vlaanderen. Net als landmijnen hebben clusterbommen de laatste 40 jaar duizenden burgers gedood en verwond en blijven dat doen lang nadat conflicten zijn beëindigd.

Hoewel het wapen werd gestigmatiseerd door de wijdverspreide steun van 104 landen voor de Conventie voor Clustermunitie (CCM) en hoewel verschillende financiële instellingen hun investeringen stopzetten, blijft een belangrijke gedragsverandering bij de financiële instellingen uit. De producenten van de dodelijke wapens hebben de afgelopen acht maanden niet de minste moeite gehad om investeerders te vinden: sinds oktober 2009 werd voor meer dan 4 miljard dollar aan kredietverlening en dienstverlening via investment banking toegekend aan de bedrijven uit het onderzoek.

Dubbele standaard: niet produceren, wel investeren

Het rapport categoriseert financiële instellingen in een ‘Hall of Shame’, een ‘Hall of Fame’ en een ‘Runners-Up’, afhankelijk van hun investeringsbeleid en –praktijk.

Van de 146 financiële instellingen in de Hall of Shame komen er 16 uit vier landen die de Conventie voor Clustermunitie (CCM) ondertekend en geratificeerd hebben (Frankrijk, Duitsland, Japan en Spanje) en 28 komen uit landen die de conventie ondertekend, maar nog niet geratificeerd hebben.

“Het wordt tijd dat deze dubbele standaard verdwijnt. Wanneer landen de conventie ondertekend hebben, zouden ze hun wetgeving moeten aanpassen om deze investeringen in de toekomst te voorkomen. Financiële instellingen zouden deze wapens moeten verbannen uit al hun investeringen”, vindt Vandenbroucke.

“We zijn blij dat een aantal regeringen en financiële instellingen het goede voorbeeld tonen door duidelijke stappen te ondernemen om investeringen in deze dodelijke wapens te stoppen, en we blijven campagne voeren om anderen tot dezelfde houding te dwingen.”

De Hall of Shame laat zien dat de belangrijkste financiële instellingen wereldwijd de volgende zeven belangrijkste producenten van clusterbommen financieren: Alliant Techsystems ATK (VS), Hanwha (Zuid-Korea), L-3 Communications (VS), Lockheed Martin (VS), Poongsan (Zuid Korea), Singapore Technologies Engineering (Singapore) en Textron (VS).

Sinds mei 2007 werden deze bedrijven gefinancierd via: investment banking voor meer dan 6.712,15 miljoen dollar ; kredietverlening voor minstens  3.190,26 miljoen dollar ; aandelen en obligaties in bezit of beheer voor minstens  33.116,1 miljoen dollar.

Wanneer de CCM in werking treedt op 1 augustus 2010, ligt er voor meer dan honderd landen over de hele wereld een verbod onder internationale wetgeving op het produceren, gebruiken en opslaan van clustermunitie, net als op het assisteren van anderen om dit te doen. Hoewel de CCM niet expliciet financiële investeringen verbiedt, kan het verdrag wel geïnterpreteerd worden als onderdeel van ‘assistentie’, wat verboden is onder artikel 1c van de conventie.

Banken actief in België

België speelt internationaal een voortrekkersrol doordat het in 2007 een wetgeving goedkeurde die investeringen in clustermunitie verbiedt. Alle banken actief in België zijn onderhevig aan die wetgeving.

Toch blijven deze banken in hun vestigingen wereldwijd nog steeds voor miljoenen dollars investeren in producenten van clustermunitie. Sommigen behoren tot de grootste investeerders: Deutsche Bank is wereldwijd de vierde grootste investeerder via investment banking, goed voor 512,65 miljoen dollar.

Citigroup staat op de tweede plaats voor wat kredietverlening betreft, goed voor 321,25 miljoen dollar. De banken met hun hoofdzetel in België doen het goed: Ethias, KBC en Dexia worden opgenomen in de lijst met positieve voorbeelden.

Hall of Fame

In de Hall of Fame staan 22 financiële instellingen opgelijst. Triodos Bank, actief in België, staat net als de ASN Bank uit Nederland en de Italiaanse Banca Etica als ethische bank in de Hall of Fame. Ook een aantal pensioenfondsen, die door de overheid worden beheerd, staan opgelijst, net als private financiële instellingen.

Het Belgische Ethias is er één van. Verschillende andere banken hebben stappen ondernomen, maar sluiten daarmee nog niet volledig hun investeringen in clustermunitie uit. In het rapport worden deze banken voor hun stappen gewaardeerd en opgenomen als ‘runner-up’.

Marjon Meijer en Esther Vandenbroucke

De auteurs zijn medewerkers bij Netwerk Vlaanderen.

Netwerk Vlaanderen en IKV-Pax Christi (Nederland) zijn lid van de Cluster Munitions Coalition, een internationale koepel van NGO’s. CMC lanceerde in oktober 2009 de Stop Explosive Investments-campagne. Campaigners wereldwijd gaan aan de slag in hun eigen land om de investeringen in producenten van clustermunitie de wereld uit te helpen.