Foto: de basis- en middelbare school van de Roma-wijk Suto Orizari in Skopje (fotografie Jochem Oomen).

In het onderwijs hebben veel Roma-leerlingen het niet gemakkelijk. Feat Kamberovski van Roma-rechtenorganisatie ARKA in Kumanovo, even buiten Skopje:

“Veel Roma-leerlingen missen vaak het begin en het einde van het schooljaar. Van mei tot en met september helpen zij vaak hun familie met het werk op het platteland. Daardoor krijgen zij geen rapport. Verder maakt een groot aantal Roma-leerlingen de lagere school niet eens af.”

Betere onderwijskansen

Toch zijn er ook lichtpunten aan de horizon: “Sinds kort is het secundair onderwijs voor iedereen gratis. Daardoor is het aantal Roma-leerlingen met 18 procent gestegen. Ook is al het schoolmateriaal gratis geworden. Dat verlaagt de drempel naar het onderwijs.”

Ook op universitair vlak zijn er grote vorderingen gemaakt. “In 1998 studeerden er maar drie Roma-studenten aan onze universiteiten”, zegt Kamberovski. “Nu hebben we er al meer dan 500. Ongeveer 250 van hen studeren daadwerkelijk af.”

Taalachterstand

Een van de grootste uitdagingen is de taalachterstand van veel Roma-leerlingen in het onderwijs.

“Deze kinderen spreken thuis Romanesh. Op school moeten zij Albanees of Macedonisch spreken. Dat zijn talen die zij vaak niet goed beheersen of soms niet eens spreken. Leerlingen die deze talen wel goed beheersen, halen vaker hun diploma.”

Romanesh als keuzevak

De Macedonische overheid wil deze taalachterstand bij Roma-leerlingen drastisch verminderen. ARKA en de overheid werken aan taalgroepen voor Roma-leerlingen.

Kamberovski: “Veel Roma-leerlingen hebben extra aandacht nodig. Als we hen les geven in kleine groepjes in het Romanesh, dan begrijpen ze de leerstof vaak beter.”

“Wij werken er ook aan om het Romanesh als keuzevak te integreren in het onderwijspakket. De politiek wil dit graag realiseren, maar Macedonië heeft momenteel een leerkrachtentekort. Daarnaast willen veel Roma-ouders liever dat hun kinderen Engels leren op school.”

“Op bepaalde vlakken gaat het dus de goede kant op voor Roma-leerllingen, maar er is nog heel veel werk.”