Abdel Hakim Belhadj schopte het tot een van de machtigste mannen in het nieuwe Libië. Zijn leven leest als een spionagethriller.

Belhadj, geboren in de wijk Souq al-Jumaa in Tripoli, trok na zijn studie in de jaren tachtig naar Afghanistan om er tegen de Sovjets te vechten. Hij keerde terug naar Libië om er de Al-Jama’a al-Islamiyyah al-Muqatilah bi-Libya (Libische Islamitische Gevechtsgroep of LIFG) op te richten, die in het binnenland van Libië drie jaar lang een guerrillaoorlog voerde en verschillende aanslagen op Khaddafi op het getouw zette in de jaren negentig.

Om vergelding van Khaddafi te ontlopen, leefde Belhadj vervolgens in Soedan, Syrië, Pakistan, Turkije en Iran, om uiteindelijk terug te keren naar Afghanistan. Volgens een arrestatiebevel uit 2002 zou hij daar sterke banden hebben gesmeed met Al Qaida en de taliban.

Toen de Amerikaanse strijdkrachten Afghanistan binnentrokken, vluchtte hij uit Jalalabad, maar werd in 2004 door de CIA in Bangkok gearresteerd. Hij werd uitgeleverd aan Libië, waar hij in de notoire Abu Salim-gevangenis zeven jaar lang vastgehouden en gefolterd werd.

In 2010 werd hij vrijgelaten door Khaddafi, om zich uiteindelijk op te werken tot de rebellenleider die door velen gezien wordt als het brein achter de verovering van Tripoli op 23 augustus.

Wat gebeurde er na uw arrestatie in 2004?

Belhadj: “Meteen na mijn arrestatie moest ik een barbaarse behandeling ondergaan door CIA-agenten op de luchthaven van Bangkok. Mijn vrouw, die op dat moment zwanger was, kreeg dezelfde behandeling. Later, in Libië, werd ik mentaal en fysiek gefolterd. Laten we daarover niet in details treden.”

Er zijn berichten over een ‘menselijke tragedie’ in Bani Walid. Wat is uw mening daarover?

“We hebben extra wapens en manschappen naar Bani Walid gestuurd op vraag van onze soldaten aan het front. We hebben ook meer ambulances en hulpvoertuigen gestuurd. Hopelijk hebben die versterkingen een positief effect en kan Bani Walid snel bevrijd worden.”

Hoe is de situatie in Sirte?

“Grotendeels hetzelfde. De mensen daar zijn getuige van een erg hevig conflict, en ze betalen een hoge prijs. Het aantal slachtoffers is hoog. Maar de situatie is er beter dan in Bani Walid.”

Weet u waar Khaddafi en zijn zonen zich bevinden?

“Daarover krijgen we tegenstrijdige berichten. Maar de hevige tegenstand overtuigt me dat Khaddafi zich onder zijn getrouwen bevindt. Als we Khaddafi of zijn familieleden vinden, zullen we ze fair behandelen en ze een eerlijk proces geven. We zullen hun rechten  garanderen, omdat dat precies is waar deze revolutie om draait. Dat is waarom we in opstand zijn gekomen.“

Zijn uw manschappen gedisciplineerd genoeg om Khaddafi te sparen?

“Deze revolutie heeft zichzelf hoge normen opgelegd op het vlak van justitie. Alle beschuldigden zullen onderworpen worden aan dezelfde wetten, ongezien hun stand of de misdaden die ze hebben begaan. Ik vertrouw erop dat mijn soldaten zich correct gedragen, maar ik ga er ook van uit dat Khaddafi zich niet eenvoudig zal overgeven. We vermoeden dat hij  zich niet zal laten arresteren. Ik denk dat hij liever zelfmoord pleegt.”

Wat zou u zeggen tegen Khaddafi als u hem levend in handen krijgt?

“Ik zou enkel vragen: ‘Had je ooit verwacht in deze situatie terecht te komen?” [Glimlacht]

Er zijn in Tripoli nog altijd wijken die grotendeels trouw bleven aan Khaddafi, baart u dat zorgen?

“Tripoli is bevrijd en we beginnen nu aan de tweede fase: alle wijken in de hoofdstad beveiligen. Dat is belangrijk, want we willen dat de mensen hun normale leven opnieuw oppikken, opnieuw gaan werken, en dat de kinderen terug naar school gaan.”

Westerse landen maken zich zorgen over islamistische elementen in de revolutionaire overgangsraad.

“Daarover kan ik enkel zeggen dat Libië een islamitisch land is en dat al onze tradities en gebruiken voortkomen uit de islam. Libiërs zijn over het algemeen gematigde moslims, die gematigd zijn in hun interpretatie van de religie. Je kunt natuurlijk extreme elementen vinden die anders zijn, maar die zijn niet representatief voor de meerderheid van de Libische bevolking. Ik wil nog eens benadrukken dat de islamistische elementen in de revolutie geen gevaar vormen voor het land of onze buurlanden.”

Wat kunt u zeggen over uw eigen banden met Al Qaida?

“Over die zogenaamde banden met Al Qaida: daar hebben we nooit banden mee gehad of zijn we nooit lid van geweest, omdat we het nooit eens konden worden. Zelfs de westerse inlichtingendiensten hebben nooit een verband tussen Al-Jama’a al-Islamiyyah al-Muqatilah bi-Libya en Al Qaida kunnen aantonen. De verwarring is begonnen omdat we op hetzelfde moment en op dezelfde plaats actief waren als zij. We hebben nooit met hen gesympathiseerd of hun activiteiten gesteund. We zijn tegen hun ideeën en acties.”

Welke rol wilt u spelen in Libië als de gevechten voorbij zijn?

“Ik zal doen wat het Libische volk mij vraagt. Er moet nog beslist worden over mijn toekomst. Het maakt mij niet uit of mijn rol politiek of militair is. Op dit moment vechten we nog altijd een oorlog om vrijheid, die ons is opgelegd is door de vorige regering. We hebben er niet voor gekozen om dit uniform en deze wapens te dragen.

Onze belangrijkste uitdaging is onze droom werkelijkheid te maken: een ontwikkeld land waar elke burger zijn rechten kan laten gelden. Om dat te bereiken, moeten alle Libiërs meewerken. We weten niet hoe lang die strijd gaat duren, maar ik denk niet dat hij eind deze maand voorbij zal zijn.”