Een deel van de recente geschiedenis van deze beweging verdient onze aandacht. De LandBack-beweging werd in 2018 officieel gestart door Aaron Tailfeathers, lid van het volk der Kainai, onderdeel van de Blackfeet Confederation van Canada. LandBack werd al snel een hashtag op kleding, kralen en andere kunst.
In 2020 stelde de inheemse organisatie NDN Collective in reactie op protesten bij Mount Rushmore haar LandBack Manifesto op: The Reclamation of Everything Stolen from the Original Peoples (De terugvordering van alles wat de oorspronkelijke bevolking ontstolen werd).
De LandBack campagne werd officieel gelanceerd op de Dag van de Inheemse Volkeren in 2020. Het Manifest heeft betrekking op land, taal, ceremonie, voedsel, onderwijs, gezondheid, bestuur, medicijnen en verwantschap.
LandBack. Foto: culturalsurvival.org
De fundamentele LandBack-kwestie is eenvoudig: ‘Geef ons land terug’. Voor veel, en misschien wel voor de meeste inheemse groepen, is het terugkrijgen van land in de eerste plaats een economische kwestie.
Immers, hoe sterker een inheems volk economisch staat, hoe sterker het staat in alle andere aspecten van zijn bestaan: goedbetaald werk, eigen taal en tradities, jacht, landbouw, schoon water, scholen, adequate en duurzame huisvesting, sterkere soevereiniteit en ruimere eigen jurisdictie.
Al het bovenstaande stimuleert ook het moreel en de geestelijke gezondheid. Tot dusver waren de campagnes gericht op openbaar land, met inbegrip van nationale parken en, waar mogelijk, ook op land in privé-bezit. De ambities van de campagne hebben echter nooit de ontruiming van iemands huis op het oog gehad.
Logo van het LandBack Manifesto op de bloedrode achtergrond van Mount Rushmore. Logo: landback.org
Maar nogmaals, het gaat er in de eerste plaats om dat inheems land weer in inheemse handen komt terwijl ondertussen aan alle andere kwesties wordt gewerkt. Er zijn zoveel facetten aan deze strijd. Deze strijd is niet nieuw. Het is een strijd die al eeuwen en op verschillende manieren wordt gevoerd, in feite al sedert de koloniale tijd.
Het belangrijkste verschil met vroeger is allicht dat er vandaag meer aandacht komt vanuit de niet-inheemse samenleving. Inheemse activisten grijpen de tijdsgeest aan om hun eisen te verhogen en te versterken. Ook vinden er LandBack-campagnes plaats, niet alleen in de VS maar ook in Canada en bij de Mapuche-volkeren in Chili.
Dekolonisatie van het land
Er zijn specifieke, treffende voorbeelden van land dat gedekoloniseerd wordt en onder terug onder volkerenrechtspraak wordt geplaatst. Elke inheemse landkwestie is overigens uniek. De strijd van elke inheemse natie maakt deel uit van een bredere strijd van inheemse volken in heel Noord-Amerika en daarbuiten.
De volgende voorbeelden illustreren de complexiteit, diversiteit en gelijkenis van deze strijd. Nogmaals, deze zoektochten zijn voornamelijk gericht op land in federaal (overheids) bezit1.
Foto: Idle NoMore/Uysvidi/Public Domain
In 2015 heeft het volk der Mashpee Wampanoag, na decennia inspanningen, 300 hectaren voorouderlijk land teruggekregen. Het gebied werd in federaal beheer geplaatst, wat betekent dat het land niet zonder federale toestemming kan worden afgenomen. Hierdoor kreeg dit volk soevereiniteit over dit land. Het kan er woningen en scholen bouwen en een inheemse politiemacht oprichten.
Daarna volgde echter even een schokkende ommezwaai. Onder president Trump draaide de federale regering deze beslissingen terug en kwam het eigendomsrecht op het land weer in een juridisch onduidelijke situatie terecht.
Op 22 december 2021 draaide het Departement Binnenlandse Zaken van president Biden, onder leiding van Deb Haaland2, deze Trump-beslissing weer terug waardoor het Mashpee Wampanoag Reservation opnieuw een feit werd. Een grote overwinning voor inheems Amerika!
Vele kleine overwinningen na eeuwenlange strijd
In 2019 gaf de United Methodist Church voorouderlijk land in Upper Sandusky (Ohio), terug aan de Wyandotte Nation van Oklahoma. De Wyandotte Indian Mission was daar in het begin van 1800 opgericht door Afro-Amerikaanse Methodistische missionaris John Stewart. In 1819 had de federale regering de Wyandotte Natie bij verdrag 59.200 hectare in Kansas beloofd. Toen de Wyandotte in Kansas aankwamen, bleek er echter geen land beschikbaar.
In 2020 wierpen de Haudenosaunee Iroquois van de liga der Six Nations een wegblokkade op die ze Land Back Lane 14923 noemden om een huizenbouwproject op hun onteigende land in de Canadese provincie Ontario tegen te houden.
In juli 2020 kocht het volk der Esselen, als onderdeel van een miljoenenovereenkomst, een ranch van 4.800 hectare in de regio van Big Sur in Californië. Deze terugkoop van traditionele gronden beschermt meteen ook de oerbossen, de fauna en de rivier Little Sur. Daarmee realiseert de beweging nog een ander belangrijk punt: de bescherming van leefmilieu en natuur.
NDN Collective Manifesto: Building Indigenous Power (1:00, Engels ondertiteld):
De Prairie Band Potawatomi Nation maakt aanspraak op land in de staat Illinois. Vergeet hierbij niet dat Chicago op traditioneel Potawatomi-land ligt. Het volk der Lakota eist de sluiting van Mount Rushmore4 en de teruggave van al het openbare land in de Black Hills aan de ‘oorspronkelijke beheerders’.
Andere opmerkelijke voorbeelden van landherwinning zijn de overdracht in 2020 van 4.700 hectaren land van de bosdienst in het Chippewa National Forest aan de Leech Lake Band of Ojibwe. Krachtens de Leech Lake Reservation Restoration Act mogen zij het land voortaan beheren.
In maart 2021 heeft het volk der Passmoquody met een subsidie van organisaties voor natuurbescherming 335.000 dollar bijeengebracht voor de aankoop van het voorouderlijke Pine Island in de staat Maine. Ook de ontmanteling van dammen op de Klamath Rivier (in de staten Oregon en California) werd gezien als een LandBack overwinning voor de Yurok en de Karuk.
Foto: Peg Hunter/CC BY-SA 2:0
In 2004 bereikte het volk der Wiyot de teruggave van het voorouderlijk eiland Dulawat dat ze verloren na een bloedbad in 1860. De gemeenteraad van de plaats Eureka droeg het land over aan het volk, na een strijd die meer dan honderd jaar duurt. De Wiyot leefden al duizenden jaren op het eiland in de baai van Humboldt aan de noordkust van Californië. In 2006 droeg de gemeenteraad nog eens 24 hectare over om toe te voegen aan het land dat eerder was aangekocht door de Wiyot.
Dit brengt ons op het verwijt dat veel stammen geld gewonnen uit gokzalen gebruiken om illegaal ingenomen land aan te kopen. Die stelling is een grove belediging. Deze volkeren zouden immers nooit gedwongen mogen worden om land terug te kopen dat hun ooit ontstolen is. De federale overheid zou eerder geld moeten vrijmaken voor de teruggave van gestolen land.
De LandBack beweging kan overwinningen behalen op verschillende domeinen, waaronder meer zeggenschap over een eigen rechtssysteem. Een goed voorbeeld daarvan is de gedenkwaardige beslissing McGirt, waardoor de reservaten van vijf volkeren in het oosten van de staat Oklahoma, in totaal 7.600.000 hectaren, opnieuw werden overgedragen.
Er zijn talloze wetsvoorstellen in behandeling, waaronder de Eastern Band of Cherokee Historic Lands Reacquisition Act, de Pala Band of Mission Indians Land Transfer Act, de Old Pascua Community Land Acquisition Act, de Catawba Indian Nation Lands Act, en vele andere.
Terwijl het politieke landschap verandert, krijgt de LandBack-beweging meer momentum dan ooit tevoren.
LandBack is leading to real victories werd vertaald door Jan Reyniers. Albert Bender is Cherokee. Hij is freelance verslaggever en politiek columnist voor News From Indian Country en andere inheemse en niet-inheemse publicaties en is historicus en advocaat, gespecialiseerd in inheems Amerikaans recht. Momenteel schrijft hij een geschiedenis over de rol van het volk der Maya in de burgeroorlog van Guatemala aan het einde van de 20ste eeuw.
Notes:
1 Federaal betekent in de VS onder beheer van de nationale regering in Washington DC. Zonder de historische rol van de nationale regering te romantiseren, mag gezegd dat de federale regering meer heeft gedaan voor de inheemse volkeren dan de regeringen van de deelstaten, waar racisme en eigenbelang veel zwaarder doorwegen op het beleid (nvdr).
2 Democratisch politica Deb Haaland is de eerste inheemse persoon van de VS die lid is van de federale regering. Zij is minister van binnenlandse zaken. Zij is een voorvechtster van inheemse rechten. Op sociaal-economisch en ethisch vlak is zij een traditionele centrum-rechtse Democraat (nvdr).
3 1492 is het jaartal dat Christoffel Columbus Amerika ‘ontdekte’, het continent waarvan hij eerst dacht dat het India was, vandaar de naam ‘Indianen’ (nvdr).
4 Mount Rushmore is de berg in de Black Hills in de staat South Dakota waar de beroemde beeltenis van presidenten George Washington, Thomas Jefferson, Theodore Roosevelt en Abraham Lincoln op uitgehouwen staat. Voor wit Amerika is het een belangrijk symbool van hun land. De inheemse volkeren zien dat anders (nvdr).
