In het kader van het energie- en klimaatbeleid vloeien honderden miljoenen euro’s van de belastingbetaler en de consument naar de bedrijven. Hoewel de bedrijven voor de crisis in 2009 vooruitgang boekten inzake energie-efficiëntie neemt het energieverbruik sinds 2010 weer aanzienlijk toe. Hoog tijd om het beleid van de Vlaamse regering doeltreffender en transparanter te maken.

De Vlaamse regering wil deze zomer met de industrie een nieuw akkoord afsluiten over de convenanten. Al sinds 2003 werkt de Vlaamse regering met benchmark- en auditconvenanten om energiebesparing in bedrijven aan te moedigen. Zo worden onze bedrijven ingeschakeld in de strijd tegen de klimaatverandering. In zo’n convenant spreken bedrijven op vrijwillige basis met de overheid af om te investeren in energiebesparing. In ruil krijgen ze van de overheid een aantal tegenprestaties: gratis emissierechten, voorrang bij investeringssteun, gedeeltelijke vrijstelling van heffingen op elektriciteit…

Weinig transparant en doeltreffend

De industriële sector stond in 2010 in voor één vierde van het energetisch energieverbruik en de broeikasgasuitstoot in Vlaanderen. Het is bijgevolg niet onlogisch dat de Vlaamse overheid vanuit haar klimaatbeleid inzet op de energiebesparing in de industrie. Energie is trouwens een belangrijke kostenpost voor ondernemingen. Maatregelen die de energiekost drukken, versterken de concurrentiepositie en de handelsbalans. Ze dragen bij tot de industriële activiteit en tewerkstelling in Vlaanderen.

Maar in hun huidige vorm zijn de convenanten weinig transparant en waarschijnlijk ook niet erg doeltreffend. Goede cijfers over de bereikte energiebesparing ontbreken. Het is niet duidelijk of er dankzij de convenanten extra energie bespaard werd tegenover wat anders zou gebeurd zijn door de geldende energiewetgeving. Zo moest Vlaams minister Van den Bossche in haar antwoord op een parlementaire vraag van Vlaams parlementslid Hermes Sanctorum (Groen) erkennen dat het niet mogelijk is af te wegen of de baten van de convenanten opwegen tegen het kostenplaatje.

Over dat kostenplaatje is er officieel niets geweten. Schattingen van de SERV geven aan dat de door de federale overheid toegekende voordelen voor de Vlaamse bedrijven oplopen tot meer dan 100 miljoen euro per jaar. Als we daar de gratis emissierechten bijtellen die ondernemingen via de Europese emissiehandel verkregen, maar niet gebruikten omwille van de crisis, dan verdubbelt het voordeel nog. Zo hebben 36 Vlaamse bedrijven een overschot aan emissierechten ten waarde van meer dan 1 miljoen euro voor de periode 2008-2011. Een bedrijf uit Antwerpen heeft een overschot van meer dan 10 miljoen euro aan rechten en een bedrijf uit Gent kreeg voor bijna 50 miljoen euro teveel aan emissierechten. Ondanks al die voordelen steeg het energieverbruik in 2010 en ging de energie-efficiëntie achteruit.

In mist gehuld

Zonder een duidelijke evaluatie van wat de vorige convenanten hebben opgeleverd, startte de Vlaamse regering toch het overleg op over een opvolger van de convenanten. Op dit ogenblik wordt er onderhandeld met het oog op een akkoord deze zomer. Achter gesloten deuren. En petit comité, tussen de werkgevers en de Vlaamse overheid. Welke bedrijven heeft men op het oog? Wat is het engagement dat zij zullen aangaan? Welke tegenprestaties vanwege de overheid staan hier tegenover? Allemaal belangrijke vragen over een efficiënte inzet van de schaarse overheidsmiddelen. Vragen waarop de antwoorden in mist gehuld blijven.

Kostenefficiëntie is onder druk van de werkgevers een hoeksteen geworden van het Vlaamse  klimaatbeleid. Maar bij de steunmaatregelen voor de industrie ontbreekt elk transparante rapportering van de kosten en de baten. Dat kan niet langer. De ambities van deze onderhandelingsronde moeten dus opgeschroefd worden. Zodat onze bedrijven de komende jaren effectief investeren om bijkomend energie te besparen. Slimme en gerichte maatregelen en investeringen in energie-efficiëntie kunnen onze bedrijven ook minder afhankelijk maken van stijgende energieprijzen. Wat hun Vlaamse verankering alleen maar kan versterken. Laat dat nu ook net een belangrijk opzet van het Nieuw Industrieel Beleid in Vlaanderen zijn.

Ann Vermorgen, Nationaal secretaris ACV
Bert De Wel, adviseur studiedienst ACV

++++++++
Energiebesparingsbeleid voor de industrie
In een uitgebreid advies van de Minaraad wordt het energiebesparingsbeleid van de Vlaamse overheid t.a.v. de industrie naar aanleiding van het aflopen van de benchmark- en auditconvenanten toegelicht. Vertegenwoordigers van de Vlaamse industrie (VOKA en UNIZO) zaten bij de besprekingen van het advies mee aan tafel, maar haakten op het laatste moment af. Het advies van de Minaraad bevat daarom de gezamenlijke aanbevelingen van vakbonden en milieubeweging over het beleid inzake energiebesparing in de industrie. Je kan het hier raadplegen: http://www.minaraad.be/adviezen/2012/eigen-initiatief-energiebesparing-in-de-industrie