Op 16 april heeft Jonathan Goodluck de presidentsverkiezingen in Nigeria gewonnen. Er komt geen tweede ronde omdat Goodluck in 30 staten meer dan 25 procent van de stemmen behaalde. Dat zijn zes staten meer dan nodig is om de absolute meerderheid te behalen.

Nigeria telt in totaal 36 deelstaten. Hij wint de verkiezingen met 58,9 procent van de stemmen. Zijn sterkste tegenkandidaat, Muhammadu Buhari, haalt slechts 31,98 procent van de stemmen. 

Een Obasanjo-drama met een goed einde

Hoe kan je in Nigeria de verkiezingen winnen? Net zoals in het Westen heb je veel geld nodig. Maar je hoeft niet op tv te komen of zelfs een verkiezingsprogramma te hebben. Zo heeft Goodluck zijn kat gestuurd naar een verkiezingsdebat met de sterkste oppositiekandidaten Buhari en Ribadu.

Goodluck trok evenmin met een programma naar de verkiezingen. Het belangrijkste is eigenlijk dat je wordt gezien als een geschikte kandidaat door de heersende elite en de morele goedkeuring krijgt van de VS. Het enige obstakel op de weg naar een eclatante overwinning is de oppositie. Maar die kan met wat verkiezingsfraude geëlimineerd worden.

Dat Goodluck de steun heeft gekregen van de heersende klasse en haar belangrijkste vertegenwoordigers in het politieke landschap stond al vast. Oud-president Olesugun Obasanjo is duidelijk geslaagd in zijn sluwe opzet het zuiden aan de macht vast te plakken.

Toen hij in 2006 de grondwet niet kon veranderen om nog eens voor een derde keer herkozen te geraken, heeft hij de terminaal zieke Musa Yar’adua de presidentsverkiezingen van 2007 laten winnen. Vervolgens kwam Yar’adua voortijdig te sterven. Er zat niets anders op dan de macht over te dragen aan vicepresident Jonathan Goodluck.

Het zag er even naar uit dat ook de knettergekke oud-militair dictator Ibrahim Babangida de nieuwe presidentskandidaat voor de PDP zou worden. Maar Babangida is een Hausa-moslim uit de noordelijke deelstaat Kaduna en werd in de aanloop van de verkiezingen vrij snel uitgerangeerd.

Met de welwillende steun van de heersende elites en bochtenwerk van Obasanjo kon Goodluck zich uiteindelijk opwerpen als enige gedoodverfde PDP-kandidaat – mission accomplished. Mits een kleine, te verwaarlozen onderbreking van 2007  tot 2010 blijft de ‘zuidelijke vleugel’ van de PDP dus aan de macht.

Ongeloofwaardige verkiezingen

Democratische verkiezingen in Nigeria blijven “te mooi om waar te zijn en te waar om mooi te zijn” (dixit Herman de Coninck). Op zijn Facebookfanpagina laat Goodluck optekenen dat het deze keer geen ‘do or die’-verkiezingen waren. Er zijn nochtans voldoende aanwijzingen dat de presidentsverkiezingen allesbehalve als geloofwaardig kunnen worden bestempeld.

De tellingen geven een totaal van slechts 38.209.978 geldige stemmen. Dat wekt meteen de indruk dat slechts iets meer dan de helft van 74 miljoen stemgerechtigden hun stem hebben uitgebracht of dat iets minder dan de helft van de stemmen ongeldig zijn verklaard.

De nationale kiescommissie heeft iets meer dan 1,2 miljoen stemmen ongeldig verklaard. Het beduidend lage aantal stemmen heeft dus wellicht iets te maken met de bijzonder lage opkomst. Vele mensen hadden wellicht gewoonweg geen zin om te gaan stemmen. Maar vele stemgerechtigden zijn ook uit angst thuis gebleven.

Mensen kiezen zelf om al dan niet gaan te stemmen, maar wie thuisblijft uit angst voor electorale terreur heeft die beslissing tegen zijn/haar wil moeten nemen. Het zijn immers mensen die wel wilden gaan stemmen, maar het niet aandurfden.

Wellicht zullen we nooit te weten komen hoeveel mensen er nu juist zijn gaan stemmen. Maar dat wellicht miljoenen mensen uit angst niet zijn gaan stemmen, is voldoende om te beweren dat de verkiezingen niet vrij zijn verlopen.

Monsterscores in het zuidoosten

Er is ook iets aan de hand met de monsterscores van Goodluck. In negen van de 36 deelstaten haalt Goodluck meer dan 90 procent van de stemmen. In zijn thuisbasis Bayelsa haalt hij met 99,79 procent het absolute record. Het is uiteraard niet toevallig dat deze monsterscores geografisch zijn bepaald.

Enugu (99,30 procent), Imo (99,23 procent), Rivers (98,32 procent), Abia (99,22 procent), Akwa Ibom (94,47 procent), Anambra (99,25 procent), Cross Rivers (98,23 procent) en Delta (98,23 procent) zijn allemaal zuidoostelijke deelstaten. Dat Goodluck veel populariteit geniet in deze regio ligt voor de hand. Toch hebben deze monsterscores iets surrealistisch.

Het valt trouwens ook op dat de verkiezingsuitslagen vrij snel bekend geraakten. Het is alsof de stemmen al waren geteld nog vóór de kiezers konden gaan stemmen.

Westerse persorganen (BBC, Reuters) riepen Goodluck al uit nog vóór alle stemmen waren geteld. De voorzitter van de nationale kiescommissie, Attahiru Jega, riep Goodluck zelfs al uit tot overwinnaar na de telling van Goodlucks monsterscores in 9 zuidelijke  deelstaten.

Dit is bijzonder merkwaardig als je ook weet dat Buhari uiteindelijk in 16 deelstaten meer dan 25 procent van de stemmen behaalde. Het had met andere woorden niet veel gescheeld of er moest een tweede ronde worden georganiseerd. Ribadu had Buhari zelfs nog voorgesteld om zich terug te trekken uit de verkiezingen.

Uitslag in Lagos

De verkiezingsresultaten in de staat Lagos zijn ook merkwaardig. In de deelstaat, die alleen de stad Lagos omvat, wonen meer dan tien miljoen mensen (sommigen zeggen 17 miljoen). Ongeveer de helft zou stemgerechtigd moeten zijn en toch telt de kiescommissie daar maar 1,9 miljoen stemmen.

Het zal nog  enkele maanden duren vooraleer het duidelijk zal worden hoe groot de omvang van de stembusvervalsing was. Maar alleen al op basis van Goodlucks bedenkelijke monsterscores en de lage opkomst in Lagos kan je ook beweren dat de verkiezingen wellicht niet eerlijk zijn verlopen.

Er stromen ondertussen meldingen binnen van het stelen van stembussen, niet-stemgerechtigden die hun stem hebben proberen uit te brengen, een bomaanslag in Kaduna, enzovoort.

Een andere indicatie is de onrust die nu als een storm door het noorden van het land jaagt. In verschillende grote noordelijke steden hebben de autoriteiten de avondklok ingesteld. Het noorden is duidelijk niet tevreden met de officiële verkiezingsuitslagen. Volgens Buhari zijn de verkiezingen maar voor 60 procent goed verlopen.

In een volgend stuk ga ik samen met Thierry Limpens (Universiteit Gent) dieper in op de onrust in het noorden van Nigeria.

Bronnen: verkiezingsuitslagen