Alhoewel in mijn huis er niets is dat tot brand aanleiding zou kunnen geven, heb ik
een brandverzekering. Dit omdat, als er toch brand zou ontstaan, de financiële gevol-
gen te groot zouden zijn.

Daarenboven is mijn elektrische installatie beveiligd door zekeringen en een lek-
stroomschakelaar. Indien één van deze beveiligingen bij herhaling aanspreekt, zal ik
de elektriciteit uitschakelen tot de oorzaak gevonden en hersteld is. Ik ben mij bewust
van het feit dat al deze beveiligingen ook niet onfeilbaar zijn en dat ze maar per uit-
zondering mogen aanspreken.

Het gaat hierbij om de kans, de waarschijnlijkheid, van een brand in een individueel
woonhuis en de gevolgen daarvan. In het ergste geval zijn de gevolgen nog beperkt
tot enkele individuen en huizen.

Ik rijd met een auto die meer dan 15 jaar oud is. Hij is nagezien door de autocontrole
en ik kan er nog een jaar mee verder rijden. Hij vormt dus geen gevaar voor een ern-
stig ongeval op de baan . Die kans daarvoor is voldoende klein. Maar daarentegen is
de kans zeer groot dat mijn oude auto in het komende jaar in panne valt, bvb de kop-
peling die niet meer werkt. De waarschijnlijkheid op een defect is groot. Die twee
verschillende soorten risico’s, daar gaat het hier om.

In het geval van een kernreactor is er enerzijds de kans dat hij verder kan werken
zonder voortdurend te moeten worden stilgelegd en anderzijds de kans dat er zich, om
welke oorzaak ook, een catastrofaal ongeval zou voordoen.

Bij het FANC, het Belgisch organisme dat de nucleaire installaties controleert, gaat
het om de uitbating van de kernreactor, de mogelijkheid, de kans, om hem verder te
laten werken. Over de tweede soort risico, de waarschijnlijkheid van een zeer ernstig
ongeval, wordt door het FANC niet gesproken.(We veronderstellen in wat volgt dat
het FANC de macht zou hebben om een kerncentrale definitief te sluiten.)

Het gaat er dus niet om of het mogelijk is, zonder onmiddellijk gevaar, een kernreac-
tor te kunnen laten werken. Het gaat om de waarschijnlijkheid van een ernstig onge-
val op langere termijn, rekening gehouden met de voorgaanden op dat gebied.
In Duitsland is men van oordeel dat, ook voor een nieuw gebouwde kerncentrale,
deze kans te groot en onaanvaardbaar is. Ook België heeft besloten om in de toekomst
af te zien van kernenergie.

Bij de discussie met Duitsland en Nederland, maar ook in de eerste plaats voor de
eigen bevolking, gaat het er dus niet om of Doel en Tihange nog verder in bedrijf
kunnen gehouden worden. Het gaat om de waarschijnlijkheid van een zeer ernstig on-
geval.

Voor de verrekeningsmaatschappijen is deze kans in ieder geval te groot; zij verze-
keren ons niet tegen deze mogelijkheid en de torenhoge schade erdoor teweegge-
bracht.

Ik kom terug op het in bedrijf houden van oude centrales en de beveiliging daarvan.
Het blijkt nu dat deze centrales bij herhaling worden stilgelegd door de beveiligings-
mechanismen. Electrabel (ENGIE) deelt dan triomfantelijk mede dat de beveiligingen
correct hebben gewerkt.

Het beveiligingsmechanisme is nochtans ook een technische installatie en dus niet
onfeilbaar. Normaal is ze zó ontworpen dat de bedrijfszekerheid een orde (tienmaal)
groter is dan de installatie die ze beveiligt.

Om de voorgaande redenen moet het daarom zo zijn dat de beveiliging slechts bij
uitzondering aanspreekt.Bij het allereerste ernstig ongeval — Three Miles Island, VS, 1979 — bleek er inder-daad een fout in de programmatie van de beveiliging. Dit werd vastgesteld door één van de ingenieurs. Die heeft de controle overgenomen en aldus meer ernstige gevolgen voorkomen.

Samenvattend gaat het dus om twee verschillende risico’s, de waarschijnlijkheid om
de oude centrales te kunnen laten werken zonder dat ze voortdurend uitvallen ener-
zijds en anderzijds de kans op een zeer ernstig ongeval met één van deze centrales.

De globale kans voor de zeven centrales die men thans in bedrijf houdt is natuurlijk gro-
ter dan voor iedere centrale afzonderlijk (Met een worp met zeven dobbelstenen hebt
ge meer kans op een aap, dan bij een worp met één enkele dobbelsteen).

Om dit globale gevaar te verminderen is het aangewezen zeker de gevaarlijkste cen-
trales, Doel 3 en Tihange 2, met scheurtjes in de reactorkuip, zonder verwijl definitief
te sluiten.

ir Jan Vroman