Een
kleine groep organisaties met veel geld en de juiste contacten
domineert de politieke besluitvorming in de EU, stelt Transparency
International (TI). Uit het rapport ‘Lobbying in Europe: Hidden
Influence, Privileged Access’
blijkt dat van de negentien onderzochte landen er slechts zeven een
vorm van duidelijke wetgeving over de controle op lobby-organisaties
hebben. Dat betekent dat lobbyisten van bedrijven vrijwel onbelemmerd
invloed kunnen uitoefenen op het dagelijkse leven van Europese
burgers.
“In
de afgelopen vijf jaar hebben Europese leiders moeilijke economische
beslissingen genomen die grote consequenties hebben gehad voor
burgers”, zegt Elena Panfilova, vicevoorzitter van Transparency
International. “Die burgers moeten er zeker van kunnen zijn dat
beleidsmakers handelen in het openbare belang en niet in het belang
van een paar spelers.”
Slovenië
Op
grond van internationale standaarden en beste praktijken beoordeeldde
het IT-rapport lobbypraktijken, transparantie en ethiek in
verschillende Europese landen, de Europese Commissie, het Europees
Parlement en de Raad van de Europese Unie. Slovenië presteert het
best met een score van 55 procent. Het land heeft duidelijke
regelgeving, maar die vertoont niettemin hiaten en achterpoortjes.
Cyprus en Hongarije scoren het laagst met 14 procent. Deze landen
doen het ook slecht op vrijwel alle onderzochte gebieden, maar vooral
op het gebied van informatievoorziening.
De
Zuid-Europese landen Italië, Portugal en Spanje, die hard getroffen
zijn door de financiële crisis, bevinden zich ook in de lagere
regionen. Lobbypraktijken en nauwe banden tussen de publieke en
financiële sector worden door het rapport “risicovol”
genoemd. Nederland bevindt zich met een score van 34 procent in het
middensegment. België behoorde niet tot de onderzochte landen.
De
instellingen van de EU scoorden gemiddeld 36 procent. “Dat is
bijzonder zorgelijk, gezien het feit dat Brussel de lobbyhoofdstad
van de EU is. Besluiten die in Brussel genomen worden, hebben
gevolgen voor de hele regio en daarbuiten.
Draaideur tussen politiek en bedrijven
Volgens
het rapport heeft geen van de Europese landen of instituten voldoende
controle over de “draaideur tussen de publieke en private
sector.” Parlementariërs kunnen na hun politieke loopbaan
meestal zonder beperkingen aan de slag voor het bedrijfsleven of de
financiële sector, of deden dat ook voor hun politieke benoeming al.
Met hun netwerk in zowel de publieke als private sector weten ze de
politieke besluitvorming tnaar hun hand te zetten.
“Ongecontroleerde
lobbypraktijken hebben geresulteerd in verstrekkende gevolgen voor de
economie, het milieu, mensenrechten en openbare veiligheid”,
zegt Anne Koch, directeur Europa en Centraal-Azië bij TI. Het
onderzoek zet de schijnwerpers op problematische situaties in
verschillende sectoren zoals de financiële wereld, de alcohol- en
tabaksindustrie, de auto-industrie, energiesector en de
farmaceutische industrie.
“Oneerlijke
en ondoorzichtige lobbypraktijken zijn een van de belangrijkste
corruptierisico’s in de EU”, zegt Panfilova. “Europese
landen en instituten moeten robuuste regels aannemen die gelden voor
alle lobbyisten die politieke besluiten en wetgeving beïnvloeden.
Anders dreigt het risico dat lobbyisten de democratie in de regio
ondermijnen.”
