Welkom op de blog van Radio 68, die handelt over het programma “Het Vrije Vranke Woord” op www.radio68.be, een wekelijkse uitzending waarin het geëngageerde woord centraal staat: het klassieke of 21ste-eeuwse linkse lied, protestsongs, commentaren, toespraken, debatten, vertellingen, poëzie. Zonder onderscheid van taal, genre, stijl of tijd.
Op 11 september 1973, alweer veertig jaar geleden, werd het democratisch verkozen regime van Salvador Allende omvergeworpen middels een militaire coup onder leiding van generaal Pinochet. Sommigen leiden de discussie graag af door op te merken dat Allende en Pinochet logebroeders waren, lees: het is afrekening in het maçonnieke milieu. Of dat Allende zelfmoord pleegde en niet de heldendood van de verzetsman stierf. Blijft dat een militaire coup werd gepleegd tegen een democratisch regime. Dat duizenden mensen in een stadion werden opgesloten, een echt kamp bewaakt door militairen. Hun misdaad: Allende te hebben gesteund. Dat sommigen daarna werden geliquideerd, al dan niet na folteringen. En dat Pinochet nog lang zijn gang mocht gaan, onder het toeziend oog van.
De zanger en activist Victor Jara, lid van de Communistische Partij, werd in dat stadion opgesloten en gemarteld. Zijn polsen en handen werden gebroken, zodat hij nooit meer gitaar zou spelen. Daarna werd hij vermoord.
My Husband, My Lover
Dankzij vrienden, wordt Joan Jara, zijn vrouw, het dodenhuis van Santiago binnengesmokkeld. Daar vindt ze haar echtgenoot. Haar aangrijpende getuigenis: “We are directed upstairs. The morgue is so full that the bodies overflow to every part of the building, including the administrative offices. A long passage, rows of doors, and on the floor a long line of bodies, these with clothes, some of them look more like students, ten, twenty, thirty, forty, fifty … and there in the middle of the line I find Victor. It was Victor, although he looked thin and gaunt … What have they done to you to make you waste away like that in one week? His eyes were open and they seemed still to look ahead with intensity and defiance, in spite of a wound on his head and terrible bruises on his cheek. His clothes were torn, trousers round his ankles, sweater tucked up under his armpits, his blue underpants hanging in tatters round his hips as though cut by a knife or bayonet … his chest riddled with holes and a gaping wound in his abdomen. His hands seemed to be hanging from his arms at a strange angle as though his wrists were broken … but it was Victor, my husband, my lover”. (uit: Joan Jara: “Victor, An Unfinished Song”).
De jaren daarna ‘verdwenen’ duizenden mensen.
El Pueblo Unido…
In deze uitzending luisteren we natuurlijk naar Victor Jara zelf. Uiteraard staat ook de Chileense groep Quilapayún op het programma. Tijdens de long hot summer van 1973, schreef Sergio Ortega de tekst van het overbekende “El pueble unido jamás será vencido”, – een verenigd volk zal nooit worden overwonnen. Hij componeerde de muziek samen met Quilapayún. Het nummer, gebaseerd op een oudere slogan, werd voor het eerst live gebracht een paar maanden voor de coup. Ortega werd door Allende aangesteld als Cultureel Ambassadeur van zijn regering. Hij schreef ook de tekst van “Venceremos”!
Dichter bij huis, gaf de Chili Aktie het EP-tje “Het Chileense volk wint” uit, waaraan o.a. De Internationale Nieuwe Scène deelnam. Zo krijgen we te horen: “El Pan” (Het brood) van Riccardo Rojas, “Cancion del poder popular” (Lied van de macht van het volk) van Luis Advis en het Cubaanse anti-imperialistische volkslied “Hemos dicho basta!” (Genoeg!), gebaseerd op een uitspraak van Che. Er staan ook gedichten op: “Testament” en “Ik verklaar enkele dingen”. Twee keer de Chileense dichter bij uitstek: Pablo Neruda. Eén keer over Spanje van 1936, één keer over Chili van 1973. Duidelijker kan niet. Voordraagster is de Nederlandse Elisabeth Andersen, die ook “Chili na duizend dagen” voorleest, een tekst van de schrijver-essayist Jacq F. Vogelaar.
We draaien ook twee fragementen uit de audiodocumentaire “Chile: Promises Of Freedom”. Deze cd werd uitgegeven ter gelegenheid van de 30ste verjaardag van de coup en bevat getuigenissen van Isabel Allende, René Castro, Joan Jara, Ariel Dorfman en Isabel Letelier, afgewisseld met muziek van Congreso, Dracma, Illapu, Inti Illimani, Joe Vasconcelos, Canal Magdalena, Fermin Muguruza, Quilapayún, Santiago del Nuevo Extremo en Victor Jara.
De uitzending
Nieuwe aflevering van “Het Vrije Vranke Woord”: elke zondag om 16u. Herhaling: de zondag om 2100u, de maandag & de dinsdag om 1600u. Het programma “My Generation” zelf, start om 1200u. Radio 68 www.radio68.be.
Radio 68
Radio 68 is een niet-commerciële en onafhankelijke internetradio die opkomt voor bepaalde types muziek en woord die je zelden of nooit hoort in een samenleving waar enkel geld en glitter telt. Radio 68 wil ook de herinnering levend houden en focust daarom op zeldzame, vergeten, over het hoofd geziene, onterecht opzijgeschoven, niet-commerciële en door de media verbannen artiesten, genres en muziekjes.
Referenties
Chile: Promises of Freedom, uitgegeven door Freedom Archives, http://www.freedomarchives.org
Het Chileense Volk Wint!, EP, Chili Aktie, 1974. Zie o.a. http://www.kilroy-records.be
Joan Jara: “Victor, An Unfinished Song”, Jonathan Cape, London, 1983
Het werk van Victor Jara en Quilapayún is op cd verkrijgbaar.
