Tientallen gezondheidswerkers zijn ontslagen sinds de harde repressie van de regering afgelopen zomer begon. Velen zijn nu uitgesloten van werk, terwijl anderen te maken hebben gehad met bedreigingen en vervolging, zo blijkt uit de briefing.

In de frontlinie

‘Belarussische gezondheidswerkers staan ​​in de frontlinie van de mensenrechtencrisis in het land, behandelen gewonde demonstranten en leggen de pogingen van de regering bloot om het bloedvergieten te bagatelliseren. Velen hebben een hoge prijs betaald voor hun integriteit, waardoor ze hun levensonderhoud en in sommige gevallen hun mensenrechten zijn kwijtgeraakt’, zegt Bruce Millar van Amnesty International.

‘Eén arts werd berecht omdat hij het officiële verslag van de regering over de dood van een demonstrant tegensprak, terwijl veel andere medici die zich bij de vreedzame protesten aansloten, gedwongen werden op te stappen. De onverdraagzaamheid van de Belarussische autoriteiten ten aanzien van vreedzame afwijkende meningen tast het gezondheidszorgsysteem en de medische gemeenschap aan, ten tijde van een wereldwijde pandemie.’

Ontslaggolf

Amnesty International registreert de verhalen van vier gezondheidswerkers die beschreven hoe massale ontslagen hebben bijgedragen aan een catastrofale situatie in veel medische voorzieningen, vooral in provinciale gebieden. Om veiligheidsredenen zijn veel identificerende details weggelaten in de briefing, zoals achternamen, hun woonplaats en zelfs namen van ziekenhuizen waar ze hebben gewerkt.

‘De overheid geeft niets om het recht van mensen op gezondheid en andere mensenrechten. Het antwoord van de autoriteiten op alle vreedzame afwijkende meningen is geweld en wrede represailles’, zegt Bruce Millar. ‘Dokters en verpleegsters behoren tot degenen die een hoge menselijke prijs hebben betaald voor hun professionaliteit en voor het tonen van menselijk medeleven.’

Verminkte mensen

Halina, een medisch verpleegster en activist, probeert nog steeds het buitensporige gebruik van geweld door de politie te verwerken waarvan ze het afgelopen jaar de gevolgen zag in haar werk. Aan Amnesty beschrijft zij wat ze in augustus 2020 heeft gezien:

‘Ik zag al die verminkte mensen – met gebroken botten, met aan stukken gescheurde gezichten, met gezwollen hoofden zo groot als een ballon … We mochten geen beschrijvingen van verwondingen opschrijven en werden voortdurend bedreigd met represailles’, vertelde ze aan Amnesty International.

Bedreigd

Nadat ze zich bij de protesten had aangesloten, ‘schouder aan schouder met andere artsen en verpleegkundigen’, werd Halina in september 2020 kort opgepakt en vervolgens door de ziekenhuisadministratie verteld om op te stappen. Ze weigerde en twee dagen later, op weg naar huis van haar werk, werd ze opgewacht door twee mannen in burger die dreigden haar kinderen te laten verdwijnen.

Vrezend voor de veiligheid van haar gezin, zegde ze haar baan op. Sindsdien heeft ze geen nieuwe baan kunnen vinden. ‘Overal waar ik kwam, werd ik geweigerd. Zelfs bij het solliciteren naar simpele baantjes die niemand wilde. Er moet een rood vinkje achter mijn naam hebben gestaan’, zegt Halina.

Strafkolonie

In november 2020 stierf de vreedzame demonstrant Raman Bandarenka in het ziekenhuis nadat hij tijdens politiehechtenis ernstig was mishandeld. Ambtenaren beweerden dat Bandarenka’s verwondingen het gevolg waren van een straatgevecht en dat hij dronken was op het moment van overlijden.

Maar de anesthesist die hem behandelde, Artsyom Sarokin, sprak dit verhaal tegen en deelde Bandarenka’s medische rapporten met journalist Katsyaryna Barysevich. Ze werden veroordeeld wegens ‘het vrijgeven van medische geheimen’; Sarokin kreeg een boete en een voorwaardelijke gevangenisstraf, terwijl Barysevich een boete kreeg en veroordeeld werd tot zes maanden in een strafkolonie.

Amnesty’s oproep

‘De regering van president Loekasjenko vernietigt systematisch de waardevolste instellingen in de Belarussische samenleving – van culturele organisaties en studentenverenigingen tot journalisten en de medische gemeenschap’, zegt Bruce Millar. ‘We roepen wereldleiders, de internationale gemeenschap en gezondheidswerkers over de hele wereld op om dit niet te negeren en zich uit te spreken tegen deze escalerende aanval op de mensenrechten in Belarus’, zei Bruce Millar.

#StandWithBelarus

Deze briefing maakt deel uit van Amnesty International’s wereldwijde solidariteitscampagne #StandWithBelarus, die startte op 27 januari met de publicatie van een rapport over de wijze waarop de Belarussische autoriteiten het rechtssysteem gebruiken om niet de daders van marteling te straffen, maar de slachtoffers.