“La Rioja is een droge provincie en we hebben net genoeg water om van te leven. Er is niet voldoende om het te delen met mijnbouwers”, zegt Héctor Artuso, een van de tegenstanders en inwoner van de kleine stad Villa Pituil in de regio Famatina.
Inwoners van Famatina en het naburig Chilecito hebben een gedeeltelijke wegblokkade opgezet bij Alto Carrizal, een hooggelegen pas op de weg die leidt naar het hoogste punt van de bergketen Cerro General Belgrano (ook bekend als Nevados de Famatina), op 6.250 meter.
Bij Famatina herinnert het verlaten mijnbouwterrein La Mejicana nog aan de mijnbouw die in de negentiende eeuw in de regio plaatsvond. In 1905 legde een Brits bedrijf er een spoorwegsysteem aan om goud en andere metalen te vervoeren voor export.
De mijnbouw vond destijds ondergronds plaats. Tegenwoordig worden explosieven gebruikt en zijn grote hoeveelheden water nodig. Om de mineralen te winnen, wordt ook cyanide gebruikt. Methoden waar de plaatselijke bevolking tegen is.
Bedreigingen
De activisten houden de wegblokkade dag en nacht in stand en laten selectief verkeer door. Alleen plaatselijke bewoners en toeristen mogen naar boven. De plaatselijke autoriteiten en vertegenwoordigers van het Canadese bedrijf dat toestemming kreeg van de regering om goud te winnen, worden tegengehouden.
De demonstranten krijgen steun van nationale en internationale niet-gouvernementele organisaties als Fundación Ambiente y Recursos Naturales, Greenpeace en Los Verdes. Deze organisaties spraken in de afgelopen dagen hun zorgen uit over de veiligheid van de demonstranten, omdat ze bedreigd zouden zijn. Politieke oppositiepartijen en beroemdheden hebben zich inmiddels ook achter de protesten geschaard.
Het conflict werd aangewakkerd in oktober vorig jaar, toen bleek dat Energía y Minerales Sociedad del Estado (EMSE), het staatsmijnbouw- en energiebedrijf in La Rioja, een mijnbouwovereenkomst had getekend met het Osisko Mining Corporation uit Quebec.
De overeenkomst werd niet openbaar gemaakt en de regering had vooraf geen openbare hoorzittingen gehouden. Ook was er geen milieueffectrapportage gemaakt, wat wel had gemoeten volgens de milieuwetgeving. Zelfs de autoriteiten van Famatina werden niet bij het besluit betrokken.
Vaag besluit
Burgemeester Ismael Bordagaray heeft zich inmiddels uitgesproken tegen het mijnbouwproject. “Dat doe ik in de eerste plaats omdat ik er ben voor de gemeenschap en de meerderheid van de bevolking hier is tegen het project”, zegt hij. “Maar als burger maak ik mij ook zorgen over vervuiling, waterverspilling en het gebrek aan controle dat vaak speelt bij dit soort projecten.”
Bordagaray zegt dat hij de overeenkomst gelezen heeft en dat die erg vaag klinkt. Ook is het hem niet duidelijk waarom de overeenkomst niet openbaar is gemaakt. Hij kreeg een kopie van Osisko, niet van de provinciale regering die bestuurd wordt door Bordagarays eigen partij, Frente para la Victoria, een meerderheidsfactie van de centrumlinkse Partido Justicialista van president Cristina Fernández.
Ondanks de grote tegenstand, zal het project gewoon doorgaan, zegt EMSE-directeur Héctor Durán Sabas. “Omdat het een overheidsbesluit is en een zaak van openbaar beleid.”
Buitenlandse inbreng
In Argentinië hebben provincies jurisdictie over hun eigen natuurlijke rijkdommen. De rol van de nationale regering is beperkt tot het opstellen van basisrichtlijnen op grond waarvan elke provincie zijn eigen beleid maakt.
Héctor Artuso legt uit waarom de plaatselijke bevolking tegen het project is. “Wij zijn geen milieuactivisten en we zijn niet per se tegen mijnbouw. We zijn gewone mensen die tegen dit buitenlandse model van mijnbouw zijn, een methode waarbij cyanide en grote hoeveelheden water gebruikt worden.”
“Onze gemeenschap kan heel goed inschatten wat het project inhoudt, want we hebben er eerder mee te maken gehad”, zegt hij, verwijzend naar een project uit 2006. De plaatselijke bevolking slaagde er toen in te voorkomen dat het Canadese mijnbouwbedrijf Barrick Gold Corporation, en later een Chinees bedrijf, met een soortgelijke project van start gingen.
Veel inwoners van de regio die bij de huidige protesten betrokken zijn, lieten om dezelfde redenen ook van zich horen in 2006: ze zijn bang voor watervervuiling.
Sociale vervuiling
Er zijn echter ook mensen die achter de mijnbouw staan. “Het grootste probleem is misschien nog wel de sociale vervuiling die deze projecten veroorzaken”, zegt Artuso. “Ze veroorzaken een diepe kloven binnen de kleine gemeenschappen hier in de omgeving.”
Er kan op het gebied van landbouwproductie nog veel verbeterd worden in de regio, zegt Artuso. “Maar we hebben hier uitmuntende wijngaarden en we produceren kwaliteitswijnen voor export.” De streek staat ook bekend om zijn noten, olijven, perziken, abrikozen, pruimen, vijgen en kweeperen.
“Verder is er nog een groot potentieel voor toerisme, een activiteit die op lange termijn duurzaam is. Bij mijnbouw is dat niet het geval”, zegt hij. “Mijnbouw duurt tien of twintig jaar, vervuilt de omgeving en daarna is het bedrijf weer vertrokken.”
