In 2018 lanceerde Orbán een project voor een cultureel “nieuw tijdperk”, met als doel de christelijke en traditionele waarden te verdedigen. Met deze retorische strategie probeert de Hongaarse Fidesz-politicus zich electoraal te verzekeren bij een ouder en ruraal publiek dat zijn oerconservatief programma kan smaken. Binnen amper 8 maanden wachten de volgende verkiezingen in Hongarije. Orbán weet dat zijn bondgenoten Trump en Netanyahu inmiddels naar het achterplan zijn verdwenen en is van plan om hoog spel te spelen.

De laatste jaren doet de regering van Victor Orbán er stelselmatig alles aan om zich almaar meer uit EU-verband te spelen en ligt hij voortdurend op ramkoers met Brussel. De beleidsdaden van de Fidesz-regering staan haaks op de waarden van de EU. De anti-homowetten, beperking van tal van andere vrijheden en de voortdurende anti-immigratie-aanvallen van Orbán op onder meer moslims zijn daar maar één voorbeeld van.

En Orbán houdt in het vooruitzicht van de volgende verkiezingen in april 2022 voet bij stuk. Het harde migratiestandpunt is niet van toon verzacht. Wel integendeel. Op de website van de Fidesz-partij verklaarde de Hongaarse premier op 6 augustus 2021 in een interview met Fox dat hij het risico niet wil nemen om de samenleving ‘door elkaar’ te halen door de Hongaarse christelijke gemeenschap te mengen met de instroom van moslims. Orbán: “Wij, Hongaren, hebben besloten dat risico niet te nemen om onze samenleving door elkaar te halen.” Een mooi voorbeeld van het traditionele radicaal-rechts discours waarbij natie en identiteit samenvallen en de leider zich beroept op populistische argumenten door ‘wij’ (de Hongaren) te positioneren tegen de ‘anderen’ (de instroom van moslims).

Bij de framing rond de LGBTQ+-gemeenschap gebeurt nu exact hetzelfde onder het mom van een ‘kinderbeschermingswet’. De terugkeer naar de traditionele gezinspolitiek wordt ook fier belichaamd door minister Katalin Novák die een groeiende gezinsbijslag als hefboom ziet voor meer huwelijken en daardoor ook een stijging van het aantal geboorten in Hongarije. Ook justitieminister Judit Varga verdedigt de anti-homowetten met veel overtuiging en verklaarde de zaak te willen verdedigen bij het Europese Hof van Justitie. Varga haalde recent nog uit naar de EU die volgens haar onder druk staat van de “LGBTQ+–lobby”.

De hamvraag is natuurlijk: wat is momenteel de positie van Hongarije binnen de EU na 17 jaar? Want zo pril is het lidmaatschap nog maar. Op 1 mei 2004 werd het land lid van de Europese Unie. Dat was een historische uitbreiding waarin naast Hongarije ook Tsjechië, Estland, Cyprus, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slowakije en Slovenië tot de EU toetraden. Dat was de grootste afzonderlijke uitbreiding in termen van mensen en aantal landen.

Feit is dat de positie van Hongarije fel onder druk staat. Maar Orbán en Fidesz beroepen zich telkens op binnenlandse referenda om zo de nodige legitimiteit aan hun reactionaire politiek te geven. Verder geven ze geen krimp en drijft het Hongaarse schip almaar verder af van de EU-koers.

Nochtans hanteert de EU heel heldere criteria voor kandidaat-lidstaten die willen aansluiten. De eerste stap is dat het land voldoet aan de belangrijkste criteria voor toetreding. Deze werden voornamelijk gedefinieerd op de Europese Raad van Kopenhagen in 1993 en worden daarom ‘Kopenhagen-criteria’ genoemd. Een van de voorwaarden is dat landen die lid willen worden, moeten beschikken over stabiele instellingen die democratie, de rechtsstaat, mensenrechten en respect voor en bescherming van minderheden garanderen. Daar knelt overduidelijk het schoentje.

Het Europees Parlement en de Europese Commissie stelde al meermaals dat de veranderingen in Hongarije de rechtsstaat ondermijnen en dat daarmee de Europese normen onder druk staan. Ook de EU-leiders spraken zich al duidelijk uit en het recente ‘rechtsstaatrapport’ van de EU bracht nogmaals in kaart dat de democratie in Hongarije (en Polen) er verder op achteruit is gegaan.

Toch ziet het er niet naar uit dat Orban van plan is om in te binden met de verkiezingen van april 2022 in het vooruitzicht. Wat gaat Europa doen? Eind oktober vindt er opnieuw een Europese Raad plaats en het is nu al uitkijken of en hoe de Hongaarse kwestie op de agenda zal verschijnen. Eén ding is duidelijk: Europa kan niet zomaar blijven toekijken hoe de mensenrechten telkens verder worden teruggedrongen in Hongarije.