GESPREK MET DIRK SCHOETERS

Eind dit jaar is De Wever halverwege zijn termijn van 6 jaar Antwerps burgemeester. De door hem gevormde rechtse regeringen op Vlaams en Belgisch niveau zijn ondertussen twee jaar bezig. Twee jaar van hardvochtig beleid dat de bevolking doet bloeden. Zowel aan de inkomenszijde (lonen en uitkeringen) als aan de uitgavezijde (hogere facturen voor afgebouwde diensten). Twee jaar ook van aanhoudend en zwaar verzet. Van de vakbonden en van andere middenveldorganisaties. Het principieel rechts bestuur van nationalisten, liberalen en christendemocraten heeft alles op scherp gezet. In die mate dat nog voor de regeringen en het stadsbestuur halfweg hun mandaat zijn, de politieke partijen al aan de verkiezingscampagnes van 2018 en 2019 beginnen. Ook het ABVV moet zijn blik stilaan richten op die nabije toekomst. Dat vindt tenminste Dirk Schoeters, algemeen secretaris van ABVV-regio Antwerpen. 
Rechts is nu al een paar jaar aan de macht. Zowel in het Antwerps stadsbestuur als in de Vlaamse en de federale regering. Hoe staan we er nu voor?

Dirk Schoeters: Slechter dan voordien. Dat is een objectieve vaststelling, geen mening. In de periode van 2008 tot 2014 heeft België de wereldwijde, door de banken aangestoken, financieel-economische crisis beter doorstaan dan onze buurlanden. Op alle vlakken: koopkracht, economische groei, werkgelegenheid, consumptie… noem maar op. De cijfers bewijzen dat. Maar na 2 jaar rechts bestuur zijn we die voorsprong kwijt. Op al die terreinen zijn we ver teruggezakt in het Europees peloton, soms zelfs naar de staart. Dat we tot 2014 de schokken van de financieel-economische crisis beter konden opvangen, had te maken met onze Sociale Zekerheid én met een centrumlinks beleid dat achteraf gezien misschien toch niet zo slecht was. Natuurlijk, er zijn in die periode ook bedrijfssluitingen geweest, afdankingen, harde maatregelen in de uitkeringen en eindeloopbaanregelingen. Maar vergelijk eens met vandaag? De rechtse politiek die vandaag gevoerd wordt door de nationalisten, de liberalen en christendemocraten is veel en veel scherper voor de gewone mensen. En met welk resultaat? Al twee jaar laten Vlaamse en federale regering de gewone gezinnen bloeden om vandaag uit te komen op het snelst stijgende begrotingstekort van de hele Europese Unie. Wat hebben ze gedaan met het vele geld dat ze bij de mensen hebben weggehaald? Cadeaugegeven aan de bedrijfswereld en de aandeelhouders!

Wat hebben ze gedaan met het vele geld dat ze bij de mensen hebben weggehaald? Cadeaugegeven aan de bedrijfswereld en de aandeelhouders!

De Vlamingen hebben wel voor rechts bestuur gekozen?

Dirk Schoeters: Dat deze rechtse regeringen aan de macht zouden komen stond in de sterren geschreven. Jaren aan een stuk is dit in Vlaanderen zorgvuldig voorbereid. Door de bevolking angst aan te jagen en groepen tegen elkaar uit te spelen, door zondebokken aan te wijzen, door het steeds opnieuw creëren van negatieve beelden en stereotypes. Men is blijven doorgaan met de negatieve typering totdat de mensen echt geloofden dat het nog nooit zo erg geweest was, ook al spraken de objectieve cijfers dit tegen.

Als vakbond hebben we daar een serieuze steek laten vallen. We zagen wat er aan het gebeuren was maar we hebben veel te weinig tegengas gegeven. We zijn niet ingegaan tegen het negatieve beeld dat verzameld rechts continu ophing van regeringscoalities met socialisten, van socialisten tout court. In de periode van de regering Di Rupo heeft het ABVV terecht elke keer als het nodig was syndicaal actie gevoerd. En het was regelmatig nodig. Maar we zijn blijven steken in die kritiek op een ogenblik dat de inzet van de verkiezingen van 2014 glashelder was. Op dat ogenblik hadden we een faire evaluatie moeten maken van centrumlinks en duidelijk publiek de afweging moeten maken met de gevaren van een onversneden rechts sociaaleconomisch beleid zoals dit zich toen al aankondigde.

En aangezien niemand – ook het ABVV niet – het zorgvuldig gecreëerde beeld van falende regeringen met socialisten doorprikte, kozen de Vlamingen in 2014 voor verandering. En voor een partij die zichzelf de kracht van verandering noemde, hoewel ze toen al 10 jaar in de Vlaamse regering zat. Maar dat de meerderheid in Vlaanderen toen voor dit soort van strak ideologisch rechts bestuur gekozen heeft, geloof ik niet. Want één ding is ondertussen iedereen wel duidelijk. Of het nu is op het niveau van Antwerpen, Vlaanderen of België, de rechts ideologische insteek van het huidige beleid is onuitgegeven. Typerend is de commercialisering van de daklozenzorg in de stad Antwerpen. Dat gaat niet over efficiëntie, over kwaliteit of over prijs. Dat gaat over het principe om zorg over te dragen aan grote commerciële bedrijven. In Vlaanderen zijn de meerderheidspartijen bezig met een strijd tegen de solidaire organisatie van onze samenleving. De al genoemde commercialisering van de zorg, de facturenstroom naar de burger, het afbouwen van de publieke dienstverlening: het is allemaal bedoeld om de solidaire herverdelingsmechanismen te ondermijnen. En dan is er nog de federale regering, die voert pas écht de absoluut ideologische strijd met een frontale aanval op de sociale zekerheid in al haar facetten. Terwijl dat nu net het systeem is dat onze bevolking tegen de grootste schokken van de bankencrisis beschermd heeft. De sociale zekerheid die de socialistische arbeidersbeweging nota bene heeft opgebouwd in samenwerking met de christelijke arbeidersbeweging die toch nog altijd structurele banden heeft met één van de regerende partijen.

Of het nu is op het niveau van Antwerpen, Vlaanderen of België, de rechts ideologische insteek van het huidige beleid is onuitgegeven.

Tempert cd&v de grootste excessen van dit rechts beleid dan niet? Onder invloed van de christelijke arbeidersbeweging?

Dirk Schoeters: Misschien doet ze dat wel. Zonder de cd&v in de verschillende regeringen was het misschien allemaal nog veel erger. In de stad Antwerpen zie ik echter geen invloed van de christendemocraten op het beleid. Laat staan een invloed die er de scherpste rechtse kantjes van afsnijdt.

Maar laat ons eerlijk zijn, de impact van de werknemersvleugel binnen de cd&v is bijlange niet meer zo groot als vroeger. Als de christendemocraten in de regeringen de grootste rechtse excessen al temperen, doen ze dat dus zeker onvoldoende. De indexsprong en werken tot 67 jaar hebben ze in elk geval niet tegengehouden en er werden ook amper of geen sociale correcties ingebouwd. De huidige regering wordt soms vergeleken met de roomsblauwe in de jaren ‘80. Maar toen ging er tenminste nog een indexsprong naar de financiering van de sociale zekerheid. In die tijd werd toenmalig ACV-voorzitter Houthuys regelmatig vanuit de kanselarij gebeld. Ik denk niet dat Marc Leemans nog veel gebeld wordt. Het principieel rechts beleid dat vandaag gevoerd wordt, kent geen vergelijk in de recente Belgische geschiedenis.

De christelijke arbeidersbeweging moet dezelfde vernietigende analyse maken en moet dus mee in het verzet gaan.

De christelijke arbeidersbeweging moet net als wij dezelfde vernietigende analyse maken van het huidige beleid én ze zijn hun invloed verloren. Ze moet dus mee in het verzet gaan. En dat verzet blijft aanhouden. De stakingen in gemeenschappelijk front zijn een succes en we krijgen regelmatig honderdduizend betogers in de straten. Niet enkel vakbondsmilitanten, maar ook gewone leden en mensen uit het brede middenveld doen mee aan de acties van het gemeenschappelijk vakbondsfront. Het feit dat dit verzet tegen het regeringsbeleid zo breed gedragen is, heeft misschien wel meer impact op de cd&v dan haar arbeidsvleugel. Dat uit een peiling in het voorjaar bleek dat 60 procent van de Vlamingen vindt dat het beleid de lasten oneerlijk verdeelt, maakt de partij die het ‘sociale gezicht’ van de regeringen wil zijn, enorm zenuwachtig. Met als gevolg dat ze zich strakker opstelt en de conflicten binnen de regering elkaar aan de lopende band opvolgen. De acties van drie vakbonden hebben dus zeker resultaat. De druk die we leggen destabiliseert in grote mate de meerderheidscoalitie en verhindert dat ze ongeremd haar zuiver rechts ideologische koers kan varen.

Als de acties succesvol en breed gedragen zijn, waarom blijven de vakbonden dan geen actie voeren tot de federale en wie weet de Vlaamse regering valt?

Dirk schoeters: Omdat een coalitie die in het federaal parlement 75% van de Vlaamse zetels heeft, er nooit onder druk van buitenaf een vroegtijdig einde aan gaat maken. Bovendien bewijst de geschiedenis dat de partij die een regering laat vallen daarvoor afgestraft wordt in de daaropvolgende verkiezingen. De liberalen hebben dat nog aan den lijve ondervonden in 2010. Ik besef heel goed dat er in Wallonië en Brussel kameraden zijn met een ander mening. Dit komt omdat daar de situatie anders is: de MR, de enige Franstalige partij die in de federale regering is gestapt, heeft slechts 32% van de Franstalige zetels in het federaal parlement. Maar zeg nu zelf, als de liberalen van Charles Michel twee jaar geleden, tegen een grote meerderheid van het Franstalig landsdeel in, beslist hebben om met de Vlaams nationalisten van de n-va te regeren, dan gaan die nu toch alles doen om die regering op de been te houden? Ze weten toch ook dat ze electoraal afgemaakt worden als er vandaag verkiezingen zijn?

Het syndicale verzet tegen deze rampzalige coalities is een marathon met als finish de volgende verkiezingen. Ons doel moet zijn die marathon te winnen én er voor te zorgen dat het geen triatlon wordt met na 2019 nog eens vijf jaar dezelfde rechtse partijen en hetzelfde harde rechtse beleid. Die marathon kunnen we alleen maar winnen met een zo breed mogelijk front. Samen met het middenveld moeten de drie vakbonden de maatregelen en de politiek van de rechtse regeringen op allerlei manieren blijven aanvallen. Met onze gerichte en strategische druk ondergraven we de geloofwaardigheid en de steun voor dit rechts beleid en kunnen we de spanningen binnen de regeringen opdrijven zodat de uitvoering van hun rechtse agenda afgeremd wordt. Tegelijkertijd moeten we tegen de volgende verkiezingen in Vlaanderen terug bouwen aan een breed draagvlak voor een sociaal en solidair beleid.

De marathon mag geen triatlon worden zeg je. Wat zouden de effecten zijn van nog eens een rechtse bestuursperiode?

Dirk schoeters: Ik zeg het al eens met een boutade: ‘Wat is nog erger dan vijf jaar De Wever? Tien jaar De Wever!’. Als deze door de n-va-voorzitter gecontroleerde coalities na 2019 nog eens voor vijf jaar het beleid bepalen, dan zal het hek helemaal van de dam zijn. Dan zullen we pas getuige zijn van de afbraak van ons sociale systeem tot aan de fundamenten. Werklozen, gepensioneerden, zieken… ze zullen allemaal zelfredzaam moeten worden en niet meer kunnen rekenen op solidariteit. De ideologische strijd tussen extreem liberaal en progressieven zal nog heviger worden. Als er na de volgende verkiezingen een heruitgave komt van deze regeringen dan moeten we ons verwachten aan de frontale en finale aanval op de samenlevingsverbindende organisaties. Je ziet nu al hoe de kleintjes aangepakt worden. Als ze de kans krijgen zal zeker de n-va zijn rancuneuze beleid tegen dat lastige middenveld opdrijven. En dan gaan ook de grote organisaties zoals de jeugdbewegingen, de cultuurorganisaties, de ziekenfondsen, de ngo’s en ook de vakbonden zware klappen krijgen.

Wat is erger dan vijf jaar De Wever? Tien jaar De Wever!

Het sociaal overleg, de centrale maatschappelijke opdracht van vakbonden, ligt nu al zwaar onder vuur. Dat willen de nationalisten en liberalen, met trouwens meer dan verbale steun van werkgeversorganisaties, absoluut onderuit halen. Of kijk bijvoorbeeld maar naar de aanvallen op onze uitbetalingsopdracht in het kader van de werkloosheidsreglementering. De vakbonden zijn hierin heel efficiënt en performant, beter dan welke andere instelling ook. Maar toch wil rechts koste wat kost dit systeem onderuit halen.

Als deze regeringen in 2019 de kans krijgen om hun rechts ideologische agenda verder af te werken zal het zijn van ‘you ain’t seen nothing yet’. Dan zetten ze dit land op een nog moeilijk omkeerbare koers die leidt naar meer verarming, werkloosheid, gebrekkige of heel dure openbare dienstverlening, … En we weten goed wie daar de slachtoffers van zijn: de gewone gezinnen, de werknemers, gepensioneerden, zieken, werklozen …

Moeten we ons focussen op de verkiezingen van ’19? Of zijn de gemeenteraadsverkiezingen van ’18 even cruciaal?

Dirk schoeters: De focus ligt uiteraard op de verkiezingen van 2019 voor het federaal en het Vlaams Parlement. Want dan moeten we dit nefaste beleid kunnen vervangen door een realistisch progressief project. Maar de gemeenteraadsverkiezingen van najaar 2018 gaan de toon zetten. De winnaars van die verkiezingen, en dan vooral hier in de stad Antwerpen, zullen de wind in de zeilen krijgen voor de federale en Vlaamse verkiezingen in 2019. De partijen handelen hier al naar. Kijk maar naar de cd&v die Kris Peeters naar Antwerpen verplaatst. In heel de geschiedenis is Antwerpen gekenmerkt door de openheid van een havenstad. Maar vandaag heerst er een gesloten en hard beleid. En dat niemand zich laat misleiden, als er de laatste maanden al wat minder naar allerlei bevolkingsgroepen geschopt wordt, is dit waarschijnlijk omdat er druk naar de coalitiepartners gemept moet worden. De gemeenteraadsverkiezing in de stad Antwerpen wordt een cruciaal kantelpunt. Krijgen we een ander beleid in de stad Antwerpen? Of kan de verpersoonlijking van rechts, de schaduwpremier en parttime burgemeester van Antwerpen, nog zes jaar vanuit het stadhuis Antwerpen, Vlaanderen en België blijven besturen?

Wat moet de rol van de socialistische vakbeweging zijn in deze (partij)politieke strijd?

Dirk schoeters: We moeten ons volle gewicht in de strijd werpen en voortrekker zijn van een breed gedragen haalbaar progressief project dat moet leiden naar een sociaal, duurzaam en solidair beleid in Antwerpen, in Vlaanderen, in België. Het ABVV moet een voortrekker zijn van een gemeenschappelijk en maatschappelijk front dat werkt aan een nieuw politiek draagvlak voor een progressieve maatschappij. Zo’n front moeten we bouwen rond socialistische en ecologische partijen en moet appelleren aan alle progressieve kiezers. Ons doel is een beter en sociaal beleid voor de gewone mensen die moeten leven van een loon, een pensioen of een uitkering. Politieke structuren, ideologische scherpslijperij en persoonlijke ambities moeten daar ondergeschikt aan zijn.

Interview: Peter De Ridder en Luc Van Overberghe voor Vakbond in Beweging