Carnavalsgroep Eftepie parodieerde dit jaar N-VA als de SS. Met een deportatiewagen voor Franstaligen en busjes Zyklon B trokken ze door de straten. De boodschap was dat N-VA een gevaarlijke politiek voert die doet denken aan de gruwelijke gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog. Tot bij UNESCO is de verontwaardiging geraakt. Maar zijn we vergeten wat carnaval en satire zijn? En zijn we trouwens niet met twee maten aan het werken?

Carnaval is van oudsher een eetfestijn. Net voor de vastenavond op ‘Vette Dinsdag’ moest alles op voor het bedorf. Er zijn heel wat theoriën over de oorsprong van de term ‘carnaval’. De Romeinese Saturnaliën vertonen veel gelijkenissen. Een eet- en drinkfestijn, vermommingen, een soort carnavalsprins. Met een gehele hiërarchie en bestuursraden is carnaval in België een cultureel concept. Aalst is hierin de absolute koploper. Met drie dagen aan carnaval is het elk jaar weer een groot feest. Met op zondag en maandag de eigenlijke stoet en dinsdag de ‘Voil Jeanetten’-stoet.

Dit jaar haalde carnaval Aalst de kranten met de groep Eftepie die de N-VA op de korrel nam. Vanuit verschillende kampen is men verontwaardigd. Carnaval Aalst is opgenomen in de lijst van werelderfgoed en dus ook UNESCO reageerde. Het felst van al nog misschien. “Ik ben diep geschrokken door dit onaanvaardbaar schouwspel dat een belediging vormt voor de herinnering van de zes miljoen Joden die werden vermoord tijdens de Holocaust”, zo klonk het eerder op de dag bij UNESCO. “Deze taferelen druisen lijnrecht in tegen alle waarden van het Aalsterse carnaval, die ingeschreven staan als onderdeel van het Cultureel Erfgoed van de Mensheid evenals tegen de waarden van UNESCO die staan voor wederzijds begrip, tolerantie en vrede.”

Ook Aalsters burgemeester D’Haese liet weten dat hij er niet mee opgezet was omdat de stunt te exact overkwam en te weinig carnavalesk. Hij vermeldde er wel bij dat hij geen acties zou ondernemen omdat carnaval nu eenmaal de hoogdag van de vrije meningsuiting is.

De Joodse gemeenschap roept op tot veroordeling van de enkele carnavalisten. Humoristische taferelen over Joodse aangelegenheden zijn al vaker een pijnlijk punt geweest. Zo heeft ook Philippe Geubels – de komiek – zich al moeten verontschuldigen, ook al verontschuldigde hij zich eigenlijk voor het gebrek aan humor in de Joodse gemeenschap.

Een iets breeddenkendere reactie kwam van minister Joke Schauvliege. Zo betreurt ze het idee dat deze carnavalstunt uit zijn context wordt getrokken. Het is volgens haar spijtig dat de perceptie is ontstaan dat het hier om het bespotten van de holocaust zou gaan in plaats van politieke satire. “Carnaval blijft een moment waarop met figuren, actualiteit en taferelen wordt gespot. Dat gebeurt meestal op een groteske manier, met stereotiepe uitvergrotingen. Dat is ook het karakteristieke van carnaval”, liet ze weten in een brief aan UNESCO.

Ikzelf zit wat tussen twee vuren. Enerzijds vind ik het ook wat tactloos om de accenten van de jodenvervolging er zo dik op te leggen. Een deportatiewagen, Zyklon B en realistische uniformen. Het had waarschijnlijk wel wat ludieker gekunnen. Anderzijds vind ik het toch wel hypocriet om de potentiële bespotting van de holocaust te gaan bekritiseren terwijl er een ganse dag bestaat die een potentiële bespotting van transseksuelen en homoseksuelen inhoudt.

De ‘Voil Jeanetten’-stoet komt voort uit een tijd waarbij er in Aalst een armere bevolking ook wenste mee te doen met carnaval maar niet het geld hadden voor vermommingen en dus de afdankertjes van vrouwlief aantrokken. Die traditie hebben ze dan ‘Voil jeanetten’ gedoopt. Iets dat door een politiek correcte lens ook niet correct kan zijn.

Eftepie en de Voil Jeanetten zijn beide voorbeelden van de vrije creativiteit en satire die al jaar en dag symbool staan voor carnaval. Daar zijn soms opvallende acts bij die de wenkbrauwen doen fronsen. Hier een debat over openen, moet kunnen. Het is echter enorm hypocriet om dat debat te openen wanneer N-VA eens op een groteske manier, met stereotiepe uitvergrotingen op de korrel wordt genomen. Er is doorheen de jaren vaak genoeg de draak gestoken met politici, partijen en gebeurtenissen. Ook niet allemaal op een politiek correcte manier zonder het risico er iemand mee te kwetsen. Open het debat op een eerlijke manier of niet.