Nieuws, Samenleving, Politiek, België, Gezondheid, Sociale ongelijkheid, Gemeenteraadsverkiezingen, Analyse - Actieplatform Gezondheid en Solidariteit

Gemeenten in de weer voor de gezondheid van hun inwoners

Met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen formuleert het Actieplatform Gezondheid en Solidariteit enkele aanbevelingen, en promoot het instrumenten en goede praktijken die bedoeld zijn om op lokaal niveau op de gezondheid en het welzijn van de volledige bevolking in te werken en om de sociale en gezondheidsongelijkheden te verminderen.

woensdag 3 oktober 2012 09:59

Spread the love

“De sociale ongelijkheid aangaande gezondheid is groot in België. Wat echter vooral verontrust is dat ze niet afneemt, maar veeleer toeneemt”^[1].

Gezondheid, algemene toestand van fysieke, mentale en sociale welzijn

De verklaring van de internationale conferentie van Alma Ata^[2] over de primaire gezondheidszorg (in 1978) bevestigde op krachtige wijze dat gezondheid een fundamenteel mensenrecht is dat opgevat moet worden als een toestand van fysiek, mentaal en sociaal welzijn^[3] en niet louter als de afwezigheid van ziekte en handicap.

Toegang krijgen tot het hoogste gezondheidsniveau is een essentiële sociale doelstelling die iedereen aanbelangt en die de medewerking van andere socio-economische sectoren, buiten die van de gezondheidszorg, veronderstelt. Tal van factoren bepalen de gezondheid van de bevolking. Zo spelen socio-economische verschillen een doorslaggevende rol^[4].

De gezondheid kan dan ook het beste gepromoot worden via structurele maatregelen die op de sociale determinanten van de gezondheid inspelen. Een dergelijke socio-economische en omvattende visie van de gezondheid bewijst dat het lokale beleid inderdaad de gezondheid van zijn inwoners grondig kan beïnvloeden; gezondheid is immers verbonden met alle levensdomeinen.

Sociale ongelijkheden creëren gezondheidsongelijkheden en omgekeerd

De morbiditeit en mortaliteit zijn binnen onze samenleving zeer ongelijk verdeeld. Zo leven mensen met een diploma hoger onderwijs van het lange type gemiddeld 3 à 5 jaar langer dan mensen zonder diploma en genieten zij een hogere levensverwachting in “goede gezondheid” (18 à 25 jaar meer).

Woon- en arbeidsomstandigheden, leefomgeving, mobiliteit, sociaal netwerk, socio-economische omstandigheden, onderwijs, en structurele, culturele en taalkundige drempels tot gezondheidszorgen, verdiepen de gezondheidskloof tussen de sociale klassen binnen onze samenleving^[5].

De levensverwachting voor mannen bedraagt 75,1 jaar in Sint-Jans-Molenbeek; in Ukkel, op zeven kilometer daarvandaan in vogelvlucht, bedraagt de levensverwachting 78,7 jaar^[6].

Verschillende onderzoeken^[7] tonen bovendien aan dat hoe groter de socio-economische verschillen in een welbepaald territorium zijn, des te meer mentale stoornissen, vroegtijdige zwangerschappen en agressies er in dat gebied voorkomen, en des te meer psychotropen er geconsumeerd worden.

Een grotere sociale cohesie, anderzijds, bevordert het veiligheids- en geluksgevoel. Die invloed geldt voor de gezondheid van alle sociale klassen^[8]. Milieuoverlast zoals vervuiling en lawaai, zwakke sociale cohesie in een wijk en economische kwetsbaarheid verhogen de kans op een slechte gezondheid^[9].

Gezondheid, ook de zaak van mijn gemeente!

“Gezondheid wordt grotendeels bepaald door de politieke, economische, sociale en
fysieke omgeving. Samen met een egalitaire en duurzame ontwikkeling, zou gezondheid
een topprioriteit op lokaal, nationaal en internationaal niveau moeten zijn”^[10]

De gemeente is het eerste beleidsniveau waar economische, sociale en culturele rechten vorm krijgen. Het recht op gezondheid, een menswaardige woning en baan, opleiding en onderwijs, sociale banden, cultuur en mobiliteit zijn democratische vraagstukken waaraan de lokale overheden actief kunnen meewerken.^[11] Het is uiteraard essentieel dat alle beleidsniveaus zich inzetten door samen te werken, maar de gemeente is het meest geschikte niveau om op het dagelijkse leven van de mensen in te werken.

Het Vlaamse decreet over preventie van 2003^[12], stelt dat de lokale overheden de actoren bij uitstek zijn om de gezondheid van hun inwoners te verbeteren. De Federatie Wallonië-Brussel, ondersteunt al twee jaar gemeenten en OCMW’s met lokale projecten om gezondheidsongelijkheden te verminderen. Daartoe is een website opgezet bedoeld om praktijken uit te wisselen, om na te
denken over de integratie van lokale beleidsvormen en acties te ondernemen aangaande gezondheid^[13].

Gemeenten en alle lokale actoren worden bijgevolg uitgenodigd om actief mee te werken aan de vermindering van de gezondheidsongelijkheden door de socio-economische ongelijkheden in hun gemeente aan te pakken^[14].

Voor meer informatie, zie het volledige memorandum onderaan.