De sociaaldemocratische partijleider Pedro Passos Coelho en zijn collega van de rechts-conservatieve CDS-PP, Paulo Portas, ondertekenden donderdagmorgen een plechtig akkoord om samen een nieuwe regering te vormen.

Zes pagina’s volstaan voor akkoord

De kernwoorden van de centrumrechtse coalitie zijn: ‘sterke regering’, ‘stabiel beleid’ en een mandaat voor de volle vier jaar. “Wij hebben van de Portugese kiezer een ruime meerderheid gekregen om dit land te veranderen”, zei de leider van de PSD in een verklaring aan journalisten na de ondertekening van het politieke akkoord van nauwelijks zes pagina’s.

De nieuwe regeringsleider verklaarde dat de volgende regering een ‘gigantische taak’ wacht, maar dat hij er alles aan zou doen om te voorkomen dat Portugal in de toekomst nog eens financiële hulp zou moeten gaan vragen in het buitenland.

De ontslagnemende socialistische minderheidsregering-Sócrates heeft op 3 mei een akkoord bereikt met de trojka (EU, Europese Centrale Bank en IMF) over de strenge voorwaarden verbonden aan het financieel hulppakket ter waarde van 78 miljard euro.

Passos Coelho verzekerde zijn landgenoten dat Portugal beslist niet het voorbeeld van Griekenland zal volgen en dat over drie jaar van harde besparingen Portugal economisch veel sterker zal staan.

“Moed, verandering en gematigdheid”

Voor Paulo Portas, partijleider van de CDS-PP, de kleinste coalitiepartner, zijn er drie woorden die de ondertekening van de regeerovereenkomst met de PSD karakteriseren: “moed, verandering en gematigdheid”. Naar verwachting zal de vorming van de regeringsploeg een van de volgende dagen helemaal rond zijn en kan president Aníbal Cavaco Silva de regering die Portugal door het zwaarste besparingsplan uit zijn recente geschiedenis moet loodsen, officieel voorstellen.

Kort na de ondertekening van het politieke akkoord met als titel ‘Een meerderheid voor verandering‘, dat de basis vormt van het rechtse regeerprogramma, stond de integrale tekst al op de websites van enkele Portugese kranten.

Overheidsschuld in grondwet

Een opmerkelijk punt is het voorstel om de grondwet te wijzigen en een nationaal referendum in te voeren over zaken van algemeen belang. Aan de grondwet zou een financieel-economisch artikel worden toegevoegd dat bepaalt dat de overheidsschuld een nog vast te stellen norm niet mag overschrijden.

Net zoals met het Verdrag van Maastricht, dat aan de basis lag van de oprichting van de Europese Unie, vóór de invoering van de eenheidsmunt (Economische en Monetaire Unie), een Europese financiële en budgettaire discipline werd afgesproken, de zogenaamde ‘Maastrichtnorm’, die onder meer bepaalt dat het begrotingstekort van een lidstaat niet meer dan drie procent van het BBP mag bedragen. Vele EU-landen, onder meer de grootste economieën Duitsland, Frankrijk en Italië, houden zich echter niet aan deze norm en worden er niet voor op de vingers getikt.

De rechtse coalitie wil ook werk maken van een gezamenlijk project gericht op grondige politieke hervormingen, verbetering van de justitie en vereenvoudiging van de algemene regelgeving.

Een overzicht van de belangrijkste punten uit het akkoord van 16 juni 

“Portugal wordt op dit moment geconfronteerd met een uiterst delicate financieel-economische situatie, die gekenmerkt wordt door een verlies aan internationaal vertrouwen in onze economie. Voor het eerst in meer dan drie decennia moet het land buitenlandse hulp vragen om uit het diepe dal te kunnen klimmen. Deze situatie van zwakte zal voor alle Portugezen gevolgen hebben in de kwaliteit van de levensomstandigheden. De overheid zal haar verantwoordelijkheden echter niet ontlopen om de meest achtergestelde groepen te beschermen en het recht op gelijke kansen en sociale mobiliteit van hen te bevorderen”, luidt het in de inleiding tot het akkoord.

“De uitdagingen waar we voor staan ??zijn complex en omslachtig. Het komende regeringsbeleid zal het model van economische en sociale ontwikkeling van dit land grondig veranderen en aanpassen aan de uitdagingen waar we voor staan. Dat is mogelijk en noodzakelijk.”

“De kiezers verwachten een daadkrachtig beleid van de verkozen politici. Wij zullen Portugal weer op de rails zetten in convergentie met onze Europese partners, en in zeer nauwe samenwerking met de Gemeenschap van Portugees sprekende landen (CPLP). Alleen zo kunnen we op termijn het noodzakelijke vertrouwen herwinnen van de internationale gemeenschap.”

Portugal rekent op hulp uit ex-kolonies

De coalitiepartners verwijzen hier duidelijk naar Brazilië, en misschien zelfs naar het olierijke Angola, die als groeilanden hoe langer hoe meer zullen gaan investeren in de Portugese economie. Of hoe de vroegere kolonies het moederland ter hulp moeten komen.

De toekomstige regering ziet het als haar basistaak om de voorwaarden te scheppen voor de hervatting van de economische groei en de werkgelegenheid aan te zwengelen, vooral voor jongeren.

Een verhoogde productiviteit en concurrentievermogen ziet ze als wegen naar duurzame economische groei. Om de sociale uitsluiting van de zwakste groepen (onder meer gepensioneerden en werklozen worden met name genoemd) te voorkomen, moet er solidariteit groeien tussen de generaties en zal extra soberheid worden geëist van de sterkste schouders.

Efficiëntere belastinginning en administratie

Een transparante en eerlijke belastinginning moet de overheid toelaten meer inkomsten te genereren en fraude efficiënter te bestrijden. 

Op alle niveaus van de overheidsadministratie moet een ‘cultuur van verdienste’ zorgen voor hogere kwaliteit van de dienstverlening aan de burgers. Om de kennismaatschappij van morgen voor te bereiden, moet het onderwijssysteem grondig worden hervormd, en de ontwikkeling van wetenschap, technologie, innovatie en praktijkgericht beroepsonderwijs in het bedrijfsleven worden bevorderd.

Geloof in particulier ondernemerschap

“Wij geloven rotsvast in de onmisbare rol van het particuliere ondernemerschap bij het bereiken van een verhoogde productiviteit en het concurrentievermogen. De overheid zal daarbij de nodige prioriteit aan de dag leggen bij de bevordering van de land- en bosbouw, de visserij, het toerisme en de cultuursector. De bescherming van het milieu en de ontwikkeling van regionale groeipolen zijn van cruciaal belang om op korte en middellange termijn extra banen te creëren en dus ook meer inkomen.”

“De arbeidsmarkt moet meer flexibel worden waardoor de inzetbaarheid van werknemers verhoogt en de werkgelegenheid toeneemt. Het bevorderen van de mobiliteit, stedelijke vernieuwing en meer waardering voor werk en gezin moet de duurzaamheid garanderen.”

“De hervorming van justitie krijgt prioriteit met het oog op snellere besluitvorming en betere kwaliteit van de rechtsgang. Dit moet ook de economische ontwikkeling en extra investeringen aantrekken. Geloofwaardigheid, doeltreffendheid en verantwoordingsplicht van de rechterlijke macht en de bestrijding van de corruptie op alle niveaus is daarbij essentieel.”