Deze week nam de gemeenteraad van Vila do Conde, een stad van 75.000 inwoners in het district Porto, in het noorden van Portugal, de beslissing om nog 47 nieuwe ambtenaren met een vast contract aan te werven.

Volgens het akkoord dat de ontslagnemende regering-Sócrates op 3 mei met de trojka (de EU, de Europese Centrale Bank en het Internationaal Monetair Fonds) heeft afgesloten in ruil voor een financieel hulppakket van 78 miljard euro gespreid over drie jaar, moet ook het aantal ambtenaren drastisch verminderen.

Flexibiliteit op de arbeidsmarkt

Ambtenaren die op pensioen gaan, worden niet meer vervangen en de overheidsdiensten gaan meer en meer mensen met tijdelijke contracten in dienst nemen. Dat is niet alleen goedkoper, maar laat ook meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt toe. Concreet betekent dit dat medewerkers makkelijker kunnen worden aangeworven, maar ook ontslagen.

De socialistische meerderheid (PS) in de gemeenteraad van Vila do Conde wil nog voor de besparingsmaatregelen in het najaar van kracht worden, extra personeelsleden aantrekken. Zeer tegen de zin van de rechtse oppositie die bestaat uit een coalitie van de centrumrechtse sociaaldemocraten van de PSD en de rechts-conservatieven van de CDS-PP, de partijen die zondag als grote overwinnaars uit de bus kwamen.

De meerderheid verantwoordde haar beslissing door te verwijzen naar “de noodzaak voor de ambtenaren een meer evenwichtig leven te kunnen leiden en beter privé en werk te kunnen combineren”.

Personeelsbehoefte op lange termijn

Vítor Costa, schepen bevoegd voor administratie en financiën, verklaarde in de Portugese media dat het personeelskader voorzag in 47 medewerkers. In eerste instantie bleek dat er op korte termijn 35 nieuwe medewerkers nodig waren voor de diverse gemeentelijke diensten. Die krijgen allemaal een ambtenarenstatuut.

Uit een analyse van de behoeften van de gemeente op langere termijn volgde de openstelling van nog eens 12 vacatures. “Het enige dat zal veranderen voor die 12 extra medewerkers is de band met de stad”, aldus Vítor Costa. De oppositie is woedend en zegt dat het gemeentebestuur daarmee ingaat tegen de geest van het aangekondigde besparingsplan.

Volgens dat plan moet het aantal mensen dat voor de overheid werkt naar omlaag. Voor de centrale administratieve diensten gaat het om een daling met één procent per jaar. Door een doorgedreven rationalisatie van het openbaar bestuur op regionaal en lokaal niveau (met onder meer de afschaffing van vele kleinere gemeentebesturen en wijkraden) moet het aantal werknemers op dat niveau met twee procent per jaar dalen. Dat proces zou moeten voltooid zijn voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2013.

Met bijna 2.700 werknemers per jaar minder

Als het aantal gemeentefunctionarissen tussen 2012 en 2014 elk jaar met twee procent afneemt, zou dat over heel Portugal een daling betekenen van bijna 2.700 werknemers per jaar. Tegen het einde van het derde kwartaal van 2011, zal de nieuwe regering van PSD en CDS-PP aan het parlement een wetsvoorstel indienen die deze maatregel dwingend oplegt voor alle gemeentebesturen. Daarom willen vele lokale besturen nu het nog kan, hun personeelskader aanvullen met het oog op de behoeften in de toekomst.

In de afgelopen jaren is het aantal werknemers bij de lokale besturen in Portugal aanzienlijk toegenomen. Dat is deels te wijten aan de extra bevoegdheden die werden toegekend aan de gemeenten en de districten in het kader van de decentralisatiepolitiek.

Dit in tegenstelling tot een systematische vermindering van het personeelskader bij de centrale administraties in Lissabon. Tussen 2005 en 2009 is het personeel van de gemeentebesturen gemiddeld gestegen met 5,6 procent, terwijl de centrale diensten een vermindering kenden van acht procent.

Volgens gegevens van de dienst voor statistiek hadden de Portugese gemeentebesturen einde 2009 ongeveer 138.000 vaste medewerkers in dienst.

Dia de Portugal in Castelo Branco

Op 10 juni viert Portugal traditioneel de Dag van Portugal (Dia de Camões, de Portugal e das Comunidades Portuguesas), een herdenking van de sterfdag van de dichter des vaderlands, Luís de Camões, op 10 juni 1580.

Het is een officiële feestdag waarbij de president een toespraak houdt, telkens in een andere stad. Dit jaar was Castelo Branco uitgekozen. Het was de eerste openbare speech van president Aníbal Cavaco Silva sinds de verkiezingen van zondag.

“Hier, in Castelo Branco, kunnen we kijken naar het voorbeeld van het Portugese binnenland, dat altijd weer tegenslagen in kansen heeft weten om te buigen”, zei Cavaco Silva. Hij vroeg vooral aandacht voor het platteland, de traditionele landbouw en de mogelijkheden die het toerisme biedt.

“Geest van soberheid en opoffering”

“De geest van soberheid en van opoffering die altijd deze streken gekenmerkt heeft, is een model voor een tijd waarin de Portugezen op de proef zullen worden gesteld”, zei hij, verwijzend naar het zware besparingsplan dat voor de deur staat.

Hij benadrukte dat de groeiende regionale ongelijkheden, de ontvolking van de plattelandsgebieden in het binnenland en het gebrek aan toekomstkansen voor jongeren in de landbouw ook zullen leiden tot grote sociale ongelijkheid. Hij riep de lokale overheden op om hun economische rol ten volle uit te spelen. “We kunnen het ons gewoon niet permitteren om te mislukken”, besloot de president.