Het is intussen bijna zestig jaar geleden dat Congo onafhankelijk werd. Een beter moment om een boek over (de)kolonisatie uit te brengen, is er dus niet. Met ‘Dochter van de Dekolonisatie’ vertelt politicologe Nadia Nsayi alvast op een persoonlijke manier over de relatie tussen België en Congo.

Niet lang na de Eerste Wereldoorlog, waarin hij nog meevocht voor België, trok de uit Lessen afkomstige Arthur Clerebaut richting Belgisch-Congo. Hij leerde er de jonge Louisa kennen, en van die relatie kwam uiteindelijk een kind: Marcel Clerebaut, de vader van Nadia Nsayi.

Het is aan de hand van dit persoonlijke familieverhaal dat politicologe Nadia Nsayi, die tien jaar werkervaring bij ngo’s achter de rug heeft en curator is van de expo ‘100 x Congo’ – dat hopelijk snel te zien zal zijn in het MAS –, de geschiedenis van België in Congo en de relatie tussen de twee landen blootlegt. Zij die op zoek zijn naar diepgaande politieke analyses of uitgebreide uiteenzettingen over het (de)kolonisatiedebat (dat ook vandaag nog springlevend is), zijn eraan voor de moeite. Desalniettemin is het boek een gedurfde zet vol persoonlijke verhalen dat zonder meer een uitstekende introductie vormt in de geschiedenis van en thematiek rond Congo.

Met haar familieverhaal, waarbij de focus ligt op haar vader en grootvader, slaagt Nsayi erin de lezer wegwijs te maken in de warrige geschiedenis van het land. Maar ze werpt ook een licht op haar eigen leven, van student tot ngo-medewerker en curator. Het is door die persoonlijke elementen dat het boek leest als een trein, ook voor zij met al enige voorkennis. Toch is het vooral het derde deel, over de dekolonisering van de Belgische maatschappij, dat écht de aandacht weet te grijpen. Nsayi heeft het er onder meer over excuses, onderwijs en media en deelt daarbij rake klappen uit.

Toch blijft de vraag: is dat wel voldoende? De onafhankelijkheid en dekolonisatie van het Zuiden heeft nauwelijks geleid tot veranderingen in de (internationale) machtsverhoudingen (die toch wel aan de basis liggen van de kolonisatie), laat staan in het raciaal denken. Er lijkt slechts stapsgewijs verandering te komen in het structureel racisme dat zich tot op vandaag laat zien en voelen, en er is klaarblijkelijk nog een lange weg te gaan.

Nsayi’s ideeën zijn in die context niet meer dan een eerste stap. Toch zijn ze noodzakelijk: ze maken de weg vrij voor debat, een cruciaal elementen als we de dekolonisatie nu écht willen doorvoeren. Het boek is alvast een welkome aanvulling op opiniemakers als Dalilla Hermans en activistengroepen als Black Speaks Back. Benieuwd of er nog meer stemmen volgen.