Volgens een onderzoek van IESE hebben de nieuwe boomplantages in Niassa, de noordelijke provincie van Mozambique, amper invloed op de lokale tewerkstelling. Dat komt door de landonteigeningen, de onregelmatige vraag naar arbeid en het gebrek aan economische diversificatie die met bosbouw gepaard gaan. Hiermee toont het onderzoekscentrum aan dat de inzet op bosbouw een foute politieke keuze was. Het centrum wil nu de lokale vakbond helpen om arbeiders in de sector gericht te ondersteunen. 

De overheid verwachtte dat boomplantages jobs zouden genereren in de rurale gebieden en zo ook het bestaan van de inwoners zou verbeteren, maar die verwachtingen worden niet ingelost. De impact op de tewerkstelling in de regio is minimaal. Het onderzoek van FOS-partner IESE, een onderzoekscentrum dat naar de arbeidsomstandigheden in verschillende sectoren in Mozambique peilt, gaat na hoe dit komt. 

Amper vaste jobs

Uit het onderzoek blijkt dat bosbouwbedrijven een specifiek productiesysteem hebben dat georganiseerd is op basis van afgebakende taken. Dat is niet ideaal om vaste fulltime jobs te generen. De vraag naar arbeid in de bosbouw is onregelmatig en daardoor zijn vooral tijdelijke of seizoensgebonden jobs beschikbaar. Tijdelijke jobs bieden vaak geen stabiel inkomen of sociale bescherming voor de werknemers. De arbeiders moeten daarom op zoek gaan naar extra inkomsten als aanvulling op hun loon. Ze kweken bijvoorbeeld vaak groenten en fruit voor eigen gebruik. Maar de grootschalige landonteigeningen, die nodig zijn om de bosbouwbedrijven aan te trekken, brengen dat onafhankelijk inkomen in gevaar. 

Gebrek aan waardig werk

De werk- en leefomstandigheden in de boomplantages zijn erg ongezond. Bovendien verdienen de weinige werknemers met permanente contracten vaak te weinig om menswaardig te kunnen leven. De komst en de expansie van de boomplantages in de regio hebben het bestaan van de inwoners van Niassa nauwelijks verbeterd. Een bijkomend probleem daarbij is dat de investeringen in de provincie nu vooral geconcentreerd zijn in de bosbouwsector. 

Nu is het aan de vakbonden

De resultaten van het onderzoek zijn nu overgemaakt aan SINTAF, de vakbond voor landarbeiders in de bos- en landbouw en ook een FOS-partner. De bedoeling is dat de conclusies van het onderzoek de vakbond zullen helpen om de arbeiders in de bosbouwsector gericht te ondersteunen.

Zelfde probleem, andere provincie

Op 17 april, de Internationale Dag van de Boerenstrijd, kaartte UCAMA, de boerenbond van de provincie Manica, een gelijkaardig probleem aan in hun provincie. Ook daar ziet men een uitbreiding van grootschalige bosplantages, met landonteigeningen van kleine boeren als gevolg. UCAMA uitte hierover haar bezorgdheid en eist van de overheid een nationaal plan om de kleinschalige landbouw te beschermen en de rechten van de kleine boeren te verzekeren. 

04 mei 2015 
Auteur: Naomi De Bruyne 
Contact: karolien.debel@fos-socsol.be