Demonisch duo
Want over dit demonisch duo gaat het óók nog steeds, nietwaar? Lang niet alles kan verklaard en verontschuldigd worden door vereenzaming, onvoldoende educatie et cetera. Het wordt soms gezegd over jongeren uit de banlieue, maar ter hoogte van de racistische onderbuik situeren zich eveneens complete groepen/generaties (?) waar helemaal niks constructiefs meer van te verwachten valt. Het verschil is dat het grensoverschrijdend gedrag van deze groepen onzichtbaarder en onschadelijker is voor de heersende klasse -en dus meer wordt gedoogd. Dat maakt het natuurlijk niet minder problematisch, vooral niet voor zij die zichtbaar behoren tot minderheidsgroepen.
Ik heb de bestseller van Bregman niet gelezen. Misschien moet ik dat doen, maar dat geldt voor veel boeken; bovendien hou ik niet zo van hypes. Ik weet niet of de meeste mensen deugen. Wat ik wel met zekerheid weet, is dat er niet gek veel nodig is om een significant deel van een hoop ogenschijnlijk deugdzame mensen te veranderen in monsters. Dat een ander deel onherroepelijk ten prooi valt aan apathie. Dat de geviseerde slachtoffers vaak dezelfde zijn, of toch minstens gelijkaardige kenmerken vertonen. En dat de rede pas opnieuw ten tonele verschijnt wanneer men zich de aanleiding voor het bloedvergieten niet meer kan herinneren, en/of wanneer dit laatste niet meer economisch rendabel is.
Gemiste geschiedenislessen
Volgens auteur en doctor in de geschiedenis Maerten Fabrice telde de georganiseerde weerstand in België rond 1944 zo’n 150.000 leden. Dat kwam neer op ongeveer 3% van de bevolking tussen 16 en 65 jaar. Uit andere cijfergegevens blijkt dat dit nog een vrij optimistische inschatting is. Conclusie: weinig mensen deugen genoeg om dit in alle omstandigheden te uiten en aldus een verschil te maken.
Misschien klinkt het een tikkeltje defaitistisch, maar ik geloof absoluut niet dat ons specimen over het vermogen beschikt om ‘te leren van zijn geschiedenis’. Zulks acht ik zo onderhand wel bewezen door een indrukwekkend gamma aan oorlogen, genocides en onderdrukkingsmechanismen. Dit betekent dus dat de mensheid gedoemd is om met grote regelmaat rampspoed over zichzelf af te roepen, als uiterst repetitieve knopen in een eindeloos grote zakdoek, teneinde over enig vluchtig besef en de daaraan gekoppelde periodes van redelijkheid en sociale stabiliteit te beschikken. We noemen zulke periodes “vrede” of “verlichting”. We gaan er prat op dat we tijdens die momenten enorm veel vooruitgang boeken. Het gaat echter opvallend vaak over technische/technologische vooruitgang, die even later schaamteloos wordt aangewend om elkaar opnieuw en nog harder de duvel aan te doen.
Natuurlijk zijn er een aantal sociale verworvenheden die we in de verf mogen zetten -ik zou een vreemde syndicalist wezen als ik daaraan voorbij zou gaan. Maar toch. Wat zijn eigenlijk, los van alles wat met techniek en technologie te maken heeft, de grote verschillen tussen ons en de sujetten die de o zo “duistere” middeleeuwen bevolkten? Ja, thans ligt de educatiegraad veel hoger -wat ons nog steeds niet belet om medemensen op al dan niet spreekwoordelijke brandstapels te zetten. Op sommige vlakken scoren de middeleeuwers zelfs beter. Zo bestond racisme als ideologie, als structureel mechanisme, nog niet. Dat hebben we pas later ontwikkeld. Vooruitgang enzo.
Strenger zijn
Mijn punt is, denk ik, dat we veel strenger moeten zijn voor onszelf. Op sociaal en maatschappelijk vlak ligt de lat bijlange niet hoog genoeg. En het is mijns inziens behoorlijk zinloos om te wachten op een soortement natuurlijke evolutie, vooral ook omdat de technologische vooruitgang duidelijk niet het beste in ons naar boven haalt qua mentale en sociale skills. Qua mededogen. Heeft één en ander te maken met het uiterst sympathieke, op exploitatie gebaseerde neokapitalistische systeem dat ons omringt? Zou ik wel denken, ja. Maar dat is zo diepgeworteld dat er een aantal lichtjaren zullen verstrijken eer het wordt ontmanteld -áls we daar überhaupt in slagen alvorens onszelf naar een alles verwoestende ramp te consumeren.
Strenger zijn dus, ook met betrekking tot de psychosociaal gestoorde Neanderthalers a.k.a. de fans van extreemrechts (jawel, het is volkomen legitiem om die als dusdanig te omschrijven; iedereen die wel eens gepersonaliseerde post van die droeftoeters ontvangt zal dit beamen). Ik wil een lans breken om meer lansen te breken. Om meer wapens uit schietgrage handen te nemen -letterlijk en figuurlijk. Ik wil massaal ingevoerde juridische en proactieve praktijktesten. Veel hardere straffen voor haatmisdrijven en discriminatie, ook online. De afschaffing van hoofddoekverboden. Het opnemen van antiracisme en dekolonisering in de leerplannen van de onderwijskoepels. Meer en effectievere cordons, zowel sanitaire als médiatique. En minder discussies over het al dan niet democratische gehalte van dergelijke ingrepen. Het moge intussen wel duidelijk zijn dat de democratie rijp is voor de schroothoop als zij niet alles wat binnen haar macht ligt aanwendt om zichzelf te verdedigen tegen overduidelijk ondemocratische intenties.
Ik wil ook veel meer journalisten, kunstenaars en politici die racistisch gespuis publiekelijk bestempelen als psychosociaal gestoorde Neanderthalers, en zowel een sociale norm als een wetgeving die hen toelaat -of nog beter: aanmoedigt- om zulks te doen.
Of gaan we beschaafd blijven discussiëren tot een te groot deel van de in principe zo deugdzame mensen veranderd is in monsters die respectvolle woordenwisselingen niet echt bovenaan hun prioriteitenlijstje hebben staan?
Eerlijk, ik kan zo onderhand geen artikels en opiniestukken genre “Recepten tegen extreemrechts” of “Wat kunnen we leren van het extreemrechts verkiezingssucces in Nederland/Italië/Zweden/…?” meer zien. Komaan gasten, we weten perfect wat er gaat gebeuren op 9 juni. We weten ook perfect dat een paar procenten persoonlijke electorale winst wederom belangrijker zullen zijn dan één van de meest effectieve recepten tegen een extreemrechtse meerderheid, namelijk een -hé, verrassing- linkse meerderheid.
Denken in percentages is echter nooit één van mijn sterktes geweest. Maar 3% verzetsstrijders, dat is weinig. Ik betwijfel ten zeerste of dat aantal vandaag hoger zou liggen. De dag waarop we dit effectief kunnen nagaan komt dichterbij. Succes met je begripvolle discussies.
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
