Tussen 16 en 21 februari 2000 richtten privé-milities (die in Latijns-Amerika ‘paramilitairen’ worden genoemd) een bloedbad aan in de wijk El Salado van de stad El Carmen de Bolivar (in de provincie Bolivar). Meer dan 100 inwoners van de wijk werden toen verkracht, gefolterd en allen onthoofd. Bepaalde wijken werden geviseerd omwille van hun sociaal activisme en als gruwelijk ontradend voorbeeld voor de omliggende regio.

Wordt slachtpartij van 2000 terug werkelijkheid?

Het duurde tot 2018 voor de rechtbank leden van de milities van de Autodefensas Unidas de Colombia (AUC) en soldaten van het officiële leger werden veroordeeld voor hun aandeel in deze massamoord.

El Salado is slechts een van de vele slachtpartijen die met de regelmaat van de klok worden gepleegd in Colombia en een van de weinige die tot een proces kwam. De aard van de slachtoffers van deze misdaden toont dat deze terreur niet lukraak of toevallig is. Het gaat telkens om arme mensen die op allerlei manieren in een sociale strijd zijn betrokken tegen een landbouwbedrijf, een mijn, een fabriek en/of ijveren voor betere lonen en arbeidsvoorwaarden.

De massamoord van El Salado in 2000 wordt aanzien al de ergste ooit in de geschiedenis van Colombia. Foto: colombiareports.com

Tussen grootschalige slachtingen door worden in Colombia honderden geïsoleerde aanslagen gepleegd tegen vakbondsleiders, leerkrachten, progressieve priesters, strijders voor de mensenrechten, leiders van inheemse volkeren, milieuactivisten en journalisten.

In deze brutale context die in feite reeds aanhoudt sinds de jaren 1950 was het niet meer dan logisch dat onder de bevolking er mensen zich gingen bewapenen en guerrilla’s vormden die nu reeds tientallen jaren bestaan. In de gebieden die ze controleerden boden ze de bevolking weinig of geen vrijheid of beterschap maar ze boden wel bescherming tegen de arbitraire terreur van extreemrechtse privé-milities.

Na een jarenlange uitputtingsoorlog werd de grootste guerrilla-organisatie FARC tot een vredesakkoord gedwongen. In het machtsvacuüm dat na dit akkoord sinds 2016 in bepaalde regio’s is ontstaan komen nu paramilitaire terreurgroepen terug, om hun bewind te herstellen ten bate van hogere economische belangen (Deze inleiding is gebaseerd op het artikel Corte pide declarar masacre de El Salado como crimen de lesa humanidad.)

Kroniek van een aangekondigde massamoord

Sociale leiders en inwoners van de wijk El Salado voelen zich nu opnieuw sterk bedreigd door de privé-militie van de Águilas Negras (Zwarte Gieren). Dit heeft geleid tot een massale volksverhuizing van gezinnen die vrezen voor een herhaling van het bloedbad van 2000, toen paramilitairen ter plaatse meer dan 100 mensen vermoordden¹.

Het begon dit jaar met korte geschreven berichten aan bepaalde buurtbewoners. Ze dreigen iedereen te vermoorden die na 21.00 uur nog buitenkomt en waarschuwen voor een mogelijk nieuw bloedbad zoals 21 jaar geleden. 450 gewapende mannen van de nu uitgestorven paramilitaire groep Autodefensas Unidas de Colombia (AUC) (groepen voor zelfverdediging van Colombia) kwamen toen op 16 januari 2000 toe in Villa del Rosario in El Salado en vermoordden er meer dan 100 inwoners (zie de inleiding hierboven, nvdr).

Pamflet van de Zwarte Gieren met doodsbedreigingen. Foto: resumenlatinoamericano.org

In de nacht van zondag 17 januari 2021 werd de stroom uitgeschakeld. Maandagochtend 18 januari werden pamfletten verspreid met foto’s en namen van met de dood bedreigde inwoners. Daarop stond: “Doodvonnis voor alle sociale leiders, dieven en drugsverslaafden (…). We zijn aanwezig in de gemeenschap. Dit is onze tweede waarschuwing. Verlaat El Salado Bolívar.” Ze bevestigden tevens geen verantwoordelijkheid te zullen nemen voor het leven van de families van de door hen bedreigde personen.

Gustavo Bolívar. Foto: Delton Melgajero

Senator Gustavo Bolívar² sprak zich uit over deze bedreigingen die deze lokale gemeenschap teisteren. Daarom organiseerde de nationale regering een veiligheidsraad die werd bijgewoond door meerdere kabinetsfunctionarissen, samen met militaire en politie-autoriteiten. Ze ontmoetten gemeenschapsleiders om strategieën voor te stellen om het leven in hun regio beter te beschermen.

Een groot aantal inwoners is echter uit hun huis gevlucht omdat ze verwachten dat deze veiligheidsraad noch steun zal geven, noch enig echt ontradend effect hebben op de systematische moorden en bloedbaden die het land dagelijks teisteren tegen iedereen die opkomt voor de mensenrechten van hun gemeenschap.

Colombia. El Salado vuelve a ser blanco del paramilitarismo van 22 januari 2021 in Resumen Latinoamericano werd vertaald door Toon Mondelaers

Notes: