Bron: Justice4Mawda
Open brief - Rachida Aziz, Kinzola Masa, Yasmina Reggad, Anna Rispoli, Els Silvrants-Barclay, Laura Nsengiyumva, Wouter Hillaert, Sarah El Massaoudi, Mirjam Henkens, Arno Kempynck, Dorien De Vidts, Séverine Janssen

Minister Annelies Verlinden, u bent vandaag betrokken partij

maandag 23 november 2020 17:50
Spread the love

 

Beste mevrouw de minister,

Het was een bijzonder gebaar van u, donderdag in de Kamer. Als minister van Binnenlandse Zaken kwam u melden dat u zich voortaan burgerlijke partij zal stellen in elke zaak van geweld tegen de politie. ‘Het is volstrekt onaanvaardbaar dat onze politiemensen worden aangevallen’, verklaarde u. Zo staat het ook in het regeerakkoord: ‘Geweld tegen politie en hulpverleners wordt sterk bestreden, door in te zetten op zero tolerance.’ Politie pijn doen, dat mag niet. U zal in de rechtbank mee hun hart onder de riem zijn.

Wil u dat gebaar dan ook stellen voor de slachtoffers van geweld door de politie? Want ook dat staat in het regeerakkoord: ‘Integriteit blijft de basis voor professioneel politiewerk. Er is een zero tolerance voor het misbruiken van het geweldsmonopolie ten aanzien van burgers.’ Mogen we er op wijzen dat u op dat vlak nog werk hebt. Nog véél werk. Hoeveel precies, daar bestaan in dit land nog steeds geen heldere cijfers over. Maar de uitgelekte beelden van hoe Jozef Chovanec in 2018 omkwam op de luchthaven van Charleroi, inclusief hitlergroet, zeggen genoeg – tien jaar nadat de hulpbehoevende Jonathan Jacob op exact dezelfde manier gedood werd. Als zoiets gebeurt voor de camera’s, wat gebeurt er dan nog allemaal in de geborgenheid van een politiekantoor of een donkere straathoek?

De lijst van andere dodelijke slachtoffers van politiegeweld van de jongste jaren leest in elk geval lang genoeg om ook daarover in de Kamer uw bezorgdheid én uw nultolerantie uit te spreken: Mehdi, Adil, Mawda, Dieumerci, Lamine, Jonathan, Semira, Soulaïmane, Sabrina & Ouassim …

Als u dan toch werk wil maken van slachtofferhulp, mevrouw de minister, denk dan ook eens aan hun familie. Bijna zonder uitzondering voelt die zich vandaag in de steek gelaten door politie, gerecht, sociale diensten en zoveel andere autoriteiten die deels onder uw nieuwe bevoegdheid vallen. Het lichaam van de 27-jarige Lamine Moïsa Bangoura, die in 2018 stikte bij een uithuiszetting door acht agenten in Roeselare, is na twee jaar nog steeds niet waardig begraven. Kan u zich voorstellen hoe dat voor zijn ouders voelt? Zou dat ook in stilte passeren als hij Jan had geheten?

Nee, dit is geen Hollywood

Vandaag start in Mons het proces rond de dood van het tweejarig meisje dat een internationaal symbool werd van politiegeweld in België: Mawda. In de nacht van 16 mei 2018 kwam ze door een politiekogel om het leven na een achtervolging op een busje met migranten. Wapenvertoon als intimidatie is in dat soort gevallen niet geoorloofd, schreef Comité P achteraf in zijn rapport. Laat staan de trekker overhalen. Maar het gebeurde wel. Toch ontkenden de betrokken agenten eerst dat er geschoten was. Ze wezen de inzittenden van het busje zelf als schuldigen aan: die zouden Mawda’s hoofd tegen de ruit geramd hebben om die te breken. Het duurde vijf volle dagen voor het parket toegaf dat Mawda wel degelijk stierf door een politiekogel, de enige kogel die op die vreselijke nacht werd afgevuurd.

Vader, moeder en vierjarig broertje werden die nacht prompt mee opgepakt, als waren ze zelf de daders. Slachtofferhulp nul. Psychologische begeleiding onder nul. Mawda stierf uiteindelijk alleen in een ambulance. En de moeder werd de dag nadien even uit de cel gehaald om haar te informeren. Meteen vloog ze daarna de cel weer in. Nee, dit is geen Hollywood. Niet het land van Trump. Dit gebeurde in België. In het land en door de politie waar u sinds 1 oktober voor bevoegd bent.

Een geïsoleerde uitschuiver, denkt u? Uit onderzoek van Dokters van de Wereld blijkt dat één op vier ‘transmigranten’ in ons land geconfronteerd wordt met politiegeweld. Hun rapport concludeert dat dit geweld divers, illegaal en buitensporig is: vuistslagen, trappen en wapenstokslagen, arbitraire en gedwongen naaktfouilleringen, afpersing, niet-wettelijke inbeslagname van persoonlijke bezittingen, opsluiting in te koude cellen … 58 procent van de ondervraagden werd tijdens hun arrestatie geslagen met handen, voeten of matrakken. 29 procent van het geweld viel minderjarigen te beurt. Allemaal in strijd met de wet en de interne regels. Om het met uw eigen woorden te zeggen: ‘volstrekt onaanvaardbaar’.

Verander uw vizier

Wat gaat u daaraan verhelpen, mevrouw de minister? Uw beleidsverklaring van 6 november staat wel degelijk vol plannen: meer opleiding voor agenten over omgaan met kwetsbare slachtoffers, meer diversiteit in de korpsen, een strenger non-discriminatiebeleid, een modernere Algemene Inspectie, screening van personeel tijdens de hele loopbaan, vlottere afhandeling van tuchtzaken … En o ja, een imagocampagne bij de bevolking. Zodat wij beter zouden begrijpen waarom sommige agenten ons al eens agressief of zelfs gewelddadig durven te bejegenen, als we niet Jan heten.

Denken we nog steeds dat minder politiegeweld vooral afhangt van wat vijzen verdraaien binnen het bestaande politiesysteem? Dat het afhangt van méér politiepersoneel (1.600 extra medewerkers per jaar) en méér budget (jaarlijks van 50 naar 100 miljoen euro extra tot 2024)? Die indruk gaven de jongste dagen ook de media over de zaak Mawda: zij hadden het vooral over wat er die nacht fout gelopen is in de coördinatie tussen de verschillende politiediensten. Meer overleg, minder slachtoffers?

De echte waarheid zal straks op het proces verdedigd worden door zowel de advocaat van Mawda’s familie als de advocaat van de betrokken politieagent. Als conflicterende partijen zijn zij het over één ding eens: het is de Belgische Staat zelf die de grootste schuld draagt. Het is ons migratiebeleid dat Mawda in het nauw dreef en de politieagent zover kreeg om te schieten. Het is onze politieke omgang met transmigranten die terecht staat: het universele grondrecht op een veilig bestaan en op asiel is zo fel ingeperkt door migratie steeds meer te criminaliseren, dat mensensmokkelaars daar veel geld aan kunnen verdienen en wij samen veel geld moeten uitgeven aan een leger van politie om alles onder controle te houden. Het blijft absurd, maar het heet intussen normaal.

Kati Verstrepen van de Liga voor de Mensenrechten verdedigde donderdag in een livestream-debat van Justice4Mawda een heel ander alternatief: maak werk van een asielvisum en laat asielaanvragen beoordelen in het land van herkomst, door onze ambassades. Wordt dat positief beoordeeld, bied mensen dan een veilige corridor, in plaats van een dodelijke tocht. Per dag doodt ons huidige Europese grenzen- en migratiebeleid maar liefst zes mensen. Sinds 1993 telde een Nederlandse ngo 40.555 dodelijke slachtoffers. Op hun website staan alle namen, als die al bekend zijn. Mawda staat ertussen. We raden u aan om ‘s avonds, na de ratrace van de politiek, af en toe eens door de lijst te scrollen. Misschien helpt dat om uw moreel kompas af te stoffen.

Meer dan vijzen

Uw beleidsverklaring, mevrouw de minister, kiest immers het omgekeerde pad: meer detectie en meer gerichte terreincontroles, een nog strengere aanpak van ‘overlast’ op snelwegparkings, nog meer samenwerking met private bedrijven in de haven van Zeebrugge, verdere technologisering onder de vlag van Frontex … Dat soort symptoombestrijding kost inderdaad veel geld. Alleen gaat ze weinig verhelpen, vrezen we. Het zal er wel voor zorgen dat vluchtroutes nog gevaarlijker worden. Het vizier moet om: van de politie naar de politiek. Een kleine switch met de k van kapitaal. Waarom niet onze visie op politie zelf herdenken? De machinerie, in plaats van de vijzen?

Bij uw aantreden op 1 oktober zei u dat u eerst 100 dagen zou studeren. Staat u nog open voor tips? In dat geval willen we u graag het boek The End of Policing van Alex S. Vitale aanraden. De Amerikaanse professor sociologie stelt nuchter en heel wetenschappelijk vast dat het probleem niet is dat agenten niet genoeg gevormd zijn of slecht communiceren of dat hun methodes niet deugen. Het probleem is de ordehandhaving zelf. 

Dat er maatschappelijke uitdagingen zijn, weet iedereen. Er zijn daklozen, er is mensenhandel, er is armoede, er is feminicide, er zijn drugs, er zijn mentale problemen. Alleen is het antwoord op die uitdagingen de voorbije veertig jaar steeds meer verengd tot ‘meer blauw op straat’. Vitale toont overtuigend aan dat de gehechtheid aan die kleur de problemen net groter maakt. Ze trekt de scheuren in het maatschappelijke weefsel alleen maar meer open. Er zijn in ons land ontelbaar veel organisaties en bewegingen die andere oplossingen hebben, die wel de wetenschappelijke toets doorstaan.

Zo’n andere visie op de rol van de politiemacht is een serieuze knop omdraaien, dat klopt. Maar veel kans dat u dan veel minder vaak zal moeten opdraven als burgerlijke partij in rechtszaken rond geweld van of tegen agenten. Uw plek als minister is aan de tekentafel van het politieke beleid, niet in de rechtbank. In het parlement kan u veel meer veranderen. In het parlement moét u iets veranderen. Want eigenlijk staat u vandaag, als hoge vertegenwoordiger van ons politieke beleid, mee terecht. 

 

Rachida Aziz

Kinzola Masa

Yasmina Reggad

Anna Rispoli

Els Silvrants-Barclay

Laura Nsengiyumva

Wouter Hillaert

Sarah El Massaoudi

Mirjam Henkens

Arno Kempynck 

Dorien De Vidts

Séverine Janssen

 

Deze open brief is eerder gepubliceerd op VRT NWS.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!