In Afrika hebben extreme weersomstandigheden veel landen getroffen die al te lijden hebben onder aanhoudende conflicten. Over het hele continent zijn in de eerste zes maanden van 2019 7,6 miljoen mensen ontheemd geraakt door conflict en nog eens 2,6 miljoen mensen door extreme weersomstandigheden. Sommige gebieden worden geconfronteerd met een tweede extreme droogte in vier jaar tijd, erger dan die welke El Niño in 1981 heeft veroorzaakt.
In het zuiden hebben delen van Zimbabwe de minste regenval sinds 1981 gehad, waardoor meer dan 5,5 miljoen mensen in extreme voedselonzekerheid zijn geraakt. Het rijke maïsteeltgebied van Zambia is gedecimeerd en de export ervan is nu verboden; 2,3 miljoen mensen hebben daar te kampen met voedselonzekerheid. De situatie verslechtert onder meer in Angola, Malawi, Mozambique, Madagaskar, Namibië en Zimbabwe. Er zijn meldingen van zelfmoorden onder boeren in Zuid-Afrika.
De droogte heeft ook het oosten en de Hoorn van Afrika getroffen, met name Ethiopië, Kenia en Somalië. Tegelijkertijd hebben recordtemperaturen in de Indische Oceaan zware regenval in Kenia en Zuid-Soedan veroorzaakt, waardoor overstromingen zijn ontstaan. Zuid-Soedan heeft de noodtoestand afgekondigd en meer dan 900.000 mensen zijn er door overstromingen getroffen.
Schadevergoeding voor klimaatfinanciering
Wetenschappers hebben aangetoond hoe klimaatverandering de frequentie of de ernst van extreme weersomstandigheden doet toenemen. In het afgelopen decennium hebben deze 18 Afrikaanse landen gezamenlijk jaarlijks gemiddeld 700 miljoen dollar verlies geleden door klimaat gerelateerde rampen – en dat is zonder de kosten van deze laatste crises mee te tellen, aldus Oxfam. Wereldwijd is er echter maar weinig vooruitgang geboekt bij het inzamelen van fondsen die specifiek bedoeld zijn om verliezen en schade als gevolg van de klimaatverandering aan te pakken. Afrika draagt minder dan 5 procent van de totale wereldwijde uitstoot bij, maar heeft wel te lijden onder een aantal van de ernstigste gevolgen van de klimaatcrisis.
“In West-Kenia ligt de oogst 25 procent lager en in delen van Somalië tot 60 procent. In veel plattelandsgebieden zijn de dieren uitgehongerd en de melkproductie is gedaald. In sommige gebieden zijn de graanprijzen in vijf jaar hoog opgelopen, waardoor de prijs voor arme mensen is gestegen. Bijna 7 miljoen mensen in de regio leven net onder de rampzalige hongerlijn”, zegt Oxfam’s regionale directeur Lydia Zigomo uit de Hoorn van Afrika, Oost- en Centraal-Afrika. “Het is een vicieuze cirkel waarin arme en gemarginaliseerde gemeenschappen, vooral vrouwen en meisjes, meer worden blootgesteld aan de klimaatcrisis en minder in staat zijn om de schade te verwerken en te herstellen.”
De financiële moeite van ontwikkelde landen verhoogt niet snel genoeg
Van 11 tot 15 november vindt de Afrikaanse ministeriële conferentie over het milieu (AMCEN) plaats in Durban om de toekomst van Afrika’s “ecologische duurzaamheid en welvaart” te bespreken. Oxfam dringt er bij de ministers op aan om van de industrielanden te eisen dat ze hun beloften nakomen om te voorkomen dat de menselijke en financiële kosten escaleren en om de schade te vergoeden.
Mithika Mwenda, chief executive van Oxfam’s partner PACJA, zei: “De gemeenschappen in de frontlinie van deze klimaatcrisis zijn overbelast en worden mogelijk vernietigd. Maar de lokale bevolking doet er alles aan om de uitdaging te overwinnen. Er zijn ongekende niveaus van organisatie die zich voordoen op plaatsen waar overheden de lokale bevolking in de steek hebben gelaten”.
“Onze leiders moeten deze gemeenschapsoplossingen ondersteunen om de veerkracht van mensen tegen klimaatverandering te vergroten. Al 35 jaar is AMCEN een zeer belangrijk platform met een impactvol beleid dat heeft bijgedragen aan de bewustwording rond duurzaamheid. Het moet nu de overstap maken van beleidsvorming naar beleidsuitvoering”.
Oxfam bereikt momenteel meer dan 7 miljoen mensen in tien van de zwaarst getroffen landen met voedsel- en waterondersteuning en langdurige ontwikkelingsprojecten om mensen te helpen beter om te gaan met klimaat gerelateerde schokken.