Nieuwe klimaat- en energiearmoede: De digitale meter.

Nieuwe klimaat- en energiearmoede: De digitale meter.

Momenteel woedt er in ons land een discussie omtrent het reduceren van de uitstoot van broeikasgassen en bijhorende energiebesparende maatregelen, ook door en voor de gezinnen. Dat bij deze maatregelen steeds het sociale aspect dient in het oog te worden gehouden, daarover zijn zowat alle partijen het eens. Het is ook de inzet van de komende verkiezingen. Maar is dit daadwerkelijk wel zo? Zou de invoering van bijvoorbeeld een digitale meter soelaas kunnen brengen?

dinsdag 19 februari 2019 12:59
Spread the love




1 op 5 gezinnen in België leeft in energiearmoede. Energiearmoede verwijst naar een toestand waarbij een persoon of huishouden bijzondere moeilijkheden ondervindt in zijn/haar woonst om zich te voorzien van de energie die nodig is om zijn/haar elementaire noden te bevredigen. Zo’n 100.000 burgers zijn genoodzaakt een afbetalingsplan te vragen voor het voldoen van hun energiefactuur. Een factuur die de afgelopen jaren is opgelopen en die gemiddeld 300 euro duurder is dan in de ons omringende landen. Bij het aantreden van Michel 1 bedroeg het verschil slechts 60 euro.

Met de komst van de digitale meter zal alles beter worden. Of ook niet?

Internationaal wetenschappelijk onderzoek toont aan dat met het invoeren van de digitale meters een reductie van het gemiddelde verbruik wordt gehaald van 1% (gas) tot 2.5 % (elektriciteit). Alle beetjes kunnen helpen in de energiebesparende modus. Politici zeggen wel eens dat de beste energiebesparing die is van de energie die je niet verbruikt. Op het eerste zicht kan een digitale meter hiertoe dus bijdragen, maar voor wie?

Mensen in (energie-)armoede zijn meer onderhevig aan externe factoren wat hun energieverbruik betreft. Oudere (huur-)woningen, slecht geïsoleerde verblijven, verouderde installaties, uitsluiting nieuwe technologie (bv. zonnepanelen) en de onwetendheid omtrent hun verbruik maken hen kwetsbaar op dat vlak. Net de meest armen hebben ook niet de toegang en financiële middelen om aan die externe factoren te verhelpen. De gemiddelde besparingsdoelen, en bijhorende kostendalingen, die met het invoeren van een digitale meter worden beoogd, komen dan ook vooral de andere inkomensklassen ten goede. Met andere woorden zijn het de bovensten (inkomens-)lagen die het meeste baat hebben bij de invoering van de digitale meter. Ook de kosten voor plaatsing en gebruik van de digitale meters, het nettarief voor een gemiddelde huishoudelijke klant, zou 16,36 €/jaar voor elektriciteit en 11,59 €/jaar voor aardgas stijgen. Voor de één een habbekrats, voor de andere een extra kost, moeilijk te dragen in hun reeds moeilijk te betalen energiefactuur.

Maar de digitale meter is meer dan enkel een ‘telmachine’.

Samen met het meten introduceert de digitale variant ook tal van extra diensten die het verbruik en de controle omtrent de kosten (en bijhorende milieuverontreiniging) verhelpt en aangeeft. Het extra betalend karakter van deze energiediensten zijn dan ook en vooral weggelegd voor diegenen die hiertoe over de nodige budgetten beschikken. De digitale energiemeter wordt zo een instrument voor zij die zich energiebesparingen kunnen veroorloven. De aansturing van bijvoorbeeld (energiebesparende) huishoudtoestellen of pakweg de regeling van de huiskamer- of watertemperatuur met deze apps vergt de meest courante en digitaal communicerende toestellen. Net daar zijn heel wat armere mensen kwetsbaar. De integratie van nieuwe technologieën voor klanten met een klein budget ligt niet binnen hun handbereik. Zij kunnen zich noch de apps, noch de nieuwe (digitale) technologie veroorloven en worden in hun kwetsbare positie bevestigd. Op die wijze blijven net de meest gedepriveerde groepen het volle pond betalen voor elektriciteit en gas, digitale meter of niet, terwijl zij die het zich kunnen veroorloven meest besparen. Bij wijze van spreken worden de meest armen, de grootste vervuilers en die wil men net meer doen betalen. Als klap op de vuurpijl kan men via de digitale meter éénvoudig en bij muisklik de energievoorziening afsluiten of een verplichte budgetmeter opleggen.

Tal van studies tonen aan dat ook de digitale kloof mensen uitsluit. Het is niet evident voor kansarme groepen zich toegang te verschaffen tot (online) energiediensten en bijhorende apps. 16 % van de werkzoekenden heeft nog nooit gesurft, tegenover 4 % van de werkenden. 29 % van de laaggeschoolden heeft nog nooit internet gebruikt, tegenover 2 % van de hooggeschoolden (cijfers: Steunpunt Armoedebestrijding). Digitale vaardigheden ontbreken. Om maximaal van de kosten- en milieuvoordelen van de digitale meter en bijhorende apps gebruik te maken, is net deze digitale kloof een extra drempel en duwt de meeste en nieuwe klimaatarmen in de positie van ‘de vervuiler betaalt’. Wie rijk is betaalt minder, wie arm is betaalt meer voor de koek der ‘besparingen’ en milieuzorg.

Digitale energiemeters? Ja, maar …

Uiteraard kan de invoering en plaatsing van digital meters een bijdrage leveren in het klimaatvraagstuk en oplossingen bieden voor het efficiënte gebruik van kostbare energie. De vooruitgang van de technologische en digitale middelen biedt kansen voor mens, klimaat en milieu. De wijze waarop deze in ons land wordt ingevoerd zal bepalen of dit rechtvaardig en sociaal kan gebeuren. Gaat men eerst de (financiële) voordelen toekennen aan zij die het minst de noodzaak hebben hun energievoorziening en klimaatimpact te reduceren of gaat men deze inzetten als een opportuniteit tot reductie van armoede en (sociale) onrechtvaardigheid of uitsluiting?

De invoering van digitale meter moet alvast bijdragen tot het minderen van achterstand van kwetsbare  groepen ipv. deze sluiks te vergroten. De klimaatdoelstellingen kunnen enkel worden gehaald als ook de mindering van de sociale ongelijkheid wordt in acht genomen. De klimaattransitie zal sociaal zijn of ze zal niet zijn. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Geen nieuwe klimaat- of energiearmoede is de ware inzet van de komende verkiezingen en beperkt zich niet tot eenvoudige, oogverblindende en schijnbaar ‘groene’ oplossingen.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!