In
2011 lanceerden de Treatment Action Campaign (TAC) en Doctors Without Borders South Africa (AzG) de campagne Fix the Patent Laws (Herstel de Patentwetten). Zij krijgen nu steun van meerdere
organisaties, waaronder People Living With Cancer
(PLWC),
de South African Depression and Anxiety Group (Sadag), Diabetes South Africa en de Cancer Association of Southern Africa (Cansa).

Deze
organisaties roepen de Zuid-Afrikaanse regering op om op vlak van intellectueel eigendom een nationaal
beleid te voeren dat ertoe leidt
dat medicijnen goedkoper en toegankelijker worden voor zieken.

TAC
en AzG meldden begin deze week dat deze brede coalitie van
organisaties patiënten vertegenwoordigt die behandeling zoeken voor
verschillende soorten kanker, psychiatrische problemen, diabetes en
andere niet-overdraagbare ziekten – ook voor tuberculose, hiv en
aandoeningen op het gebied van seksualiteit en voortplanting.

Ethisch
en transparant

Zuid-Afrika
kent op dit ogenblik vrijwel elk patent toe dat door een bedrijf
wordt aangevraagd. Bedrijven hebben daardoor voor lange tijd het
monopolie op de productie en de prijsbepaling van medicijnen.
Daardoor zijn de prijzen van veel medicijnen in Zuid-Afrika hoger dan
in veel andere landen, stellen de actievoerders. Volgens TAC en AzG
voldoet naar schatting 80 procent van de toegekende patenten in
Zuid-Afrika niet aan de officiële criteria. Dat is grotendeels te
wijten aan het feit dat patenten worden toegekend zonder substantieel
onderzoek naar de aanvragen.

“Sommige
kankerpatiënten gaan liever naar andere landen, zoals India, voor
behandeling. De gecombineerde kosten van de vlucht, medische
behandeling en de medicijnen is goedkoper dan medicijnen kopen in
Zuid-Afrika”, zegt Bernice Lass van de kankerorganisatie
CanSurvive.

Linda
Greeff van PLWC zegt dat haar organisatie de campagne steunt omdat
“we er zeker van willen zijn dat patentaanvragen grondig bekeken
worden” voordat ze worden goedgekeurd. “Dat proces moet
ethisch en transparant verlopen, zodat meer mensen zich medicijnen
kunnen veroorloven die ze nodig hebben.”

Volgens
Cassy Chambers van Sadag heeft haar organisatie dagelijks te maken
met mensen die geen geld hebben voor medicijnen of behandeling. “Als
gevolg daarvan kunnen mensen die depressief zijn niet behandeld
worden en worden ze steeds hopelozer en hulpelozer. In sommige
gevallen leidt dat zelfs tot zelfdoding.”

Keegan
Hall van Diabetes South Africa zegt dat gezondheidsorganisaties de
verplichting hebben om de toegankelijkheid van medicijnen groter te
maken. “De kosten van insuline en andere diabetesmiddelen zijn
veel te hoog voor vele patiënten”, zegt Hall.

Twintig
jaar monopolierechten

Hervorming
van de problematische patentwetgeving kan volgens deze organisaties
een oplossing zijn. Het Zuid-Afrikaanse departement voor handel en
industrie heeft de eerste stappen op weg naar zo’n hervorming al
gezet. In 2013 publiceerde het een concept voor een nieuw nationaal
beleid op het gebied van intellectueel eigendom. In dat concept wordt
gestreefd naar een nieuwe balans tussen publieke en private belangen,
met de gezondheid van mensen als belangrijkste leidraad.

De
campagnevoerders willen dat zo’n nieuw beleid snel van de grond komt,
als basis voor hervorming van de patentwetgeving. Als lid van de
Wereldhandelsorganisatie (WTO) moet Zuid-Afrika zich echter houden
aan de regels in de internationale Overeenkomst inzake
Handelsgerelateerde Aspecten van Intellectuele Eigendomsrechten
(TRIPS). Dat betekent ook het toekennen van twintigjarige patenten op
medicijnen.

Bron: Campaign
for Affordable Medicine Gains Ground in South Africa