Het boek was samengesteld door Adelheid Bahr, de weduwe van de in 2015 overleden Egon Bahr, de politicus die onvermoeibaar pleitte voor ontspanningspolitiek tegenover Rusland, en die samen met Willy Brandt zorgde voor dialoog en vriendschappelijke relaties met Rusland. Maar deze politiek zou bruusk onderuitgehaald worden door de VS, de NAVO en de haviken die in Duitsland aan alle kanten opdoken na de Russische “aanvalsoorlog” tegen Oekraïne, die uitgelokt was door de VS.
Demonisering en simplisme: “Poetin is Hitler”
Het omslaan van ontspanningspolitiek naar militaire confrontatie, de “Zeitenwende” die na de Russische invasie in Oekraïne uit het niets werd afgekondigd door de sociaaldemocratische Bondskanselier Scholz, was wel in de media voorbereid door het scheppen van een bepaald klimaat. Aan die “Zeitenwende” ging immers een uitgebreide en diepgaande demonisering van Rusland en zijn leider Vladimir Poetin vooraf. Ze werd al beschreven in het in 2017 verschenen boek van Gabriele Krone-Schmalz, een bestseller: “IJstijd. Hoe Rusland gedemoniseerd werd en waarom dat zo gevaarlijk is.” Die demonisering was grof en van het allerlaagste niveau, en werd vanuit Amerika aangewakkerd. De schrijfster citeert bijvoorbeeld Hillary Clinton die, naar aanleiding van de annexatie van de Krim door Rusland, Poetin vergeleek met Hitler. Zwartmaken verving zelfs de meest elementaire politieke analyse.
Over de degeneratie van de Duitse Groenen van een radicaal-pacifistische tot een oorlogszuchtige partij heb ik het hier al gehad. (1) Maar even problematisch is hoe het er bij de sociaaldemocraten aan toe ging en gaat. Dat bondskanselier Scholz ineens het politieke roer omgooide en miljarden in de Duitse bewapening pompte, zonder een maatschappelijk debat over zo’n kwestie van vitaal belang, dat wapenleveringen aan Oekraïne vanzelfsprekend werden, en dat sociaal-democraten nu verlekkerd blijken op militaire expedities naar de Indische en de Stille Oceaan, is onheilspellend. (2)
Er waren en zijn gelukkig wel kritische stemmen, maar ze worden nogal overschreeuwd door het oorlogszuchtige mediadiscours. Oskar Lafontaine, een voormalige voorzitter van de Sozialdemokratische Partei Deutschlands, SPD, die in 1999 uit de partij stapte en mee de nieuwe partij Die Linke oprichtte, publiceerde in november 2022 het boekje “Amerikanen, tijd om te vertrekken! Pleidooi voor de assertiviteit van Europa” waarin afgerekend wordt met de status van Amerikaanse “vazal” van Duitsland. Daaruit wil ik toch wel even citeren:
“Dat de VS een corrupte oligarchie zijn, heeft de voormalige VS-president Jimmy Carter al gezegd. Als ik me afvraag waarom deze corrupte oligarchieën oorlog met elkaar voeren, dan denk ik aan een citaat van de Franse socialist Jean Jaurès: ‘Het kapitalisme draagt de oorlog in zich zoals een wolk de regen’. Dat is een prachtig beeld: een economisch bestel dat altijd maar op expansie en meer winst gericht is, gaat ooit over lijken. Dat wist Karl Marx al, maar vandaag is het de paus in Rome die er altijd op wijst dat deze economie doodt.”
Een onmiddellijke wapenstilstand!
Lafontaine vervolgt: “Een prominente rol speelt daarbij de wapenindustrie. Op het gevaar van de Amerikaanse wapenindustrie heeft de VS-president Eisenhower al gewezen. Inmiddels controleert ze de meerderheid van de Senaat en van het Congres. Dat is ook de reden waarom het oorlogsbudget van de VS altijd met een grote meerderheid wordt goedgekeurd en altijd maar stijgt. De VS plannen de volgende jaren voor 40 miljard dollar wapens aan Oekraïne te leveren. Omdat de VS dat zo willen, moeten wij ons voorbereiden op een oorlog die vele jaren duurt. Een VS-politicus heeft deze schandelijke politiek als volgt becommentarieerd: de VS vechten nu tot de laatste Oekraïner. Dat is weliswaar een bittere uitspraak, maar ze beschrijft de politiek van Washington heel goed. Het klagen en treuren over de doden is toch alleen maar geloofwaardig als men zich inspant om een onmiddellijke wapenstilstand te bereiken. Maar daar is niets van te merken.”
Voor de verscheurdheid binnen de SPD is het interessant opnieuw te kijken naar het boek van een prominent partijlid als Klaus Von Dohnanyi, over wie ik het hier ook al gehad heb. (3) In januari 2022, vlak voor de Russische inval in Oekraïne, verscheen zijn werk “Nationale belangen. Oriëntatie voor Duitse en Europese politiek in tijden van wereldwijde, diepgaande veranderingen.” Daarin werd een genuanceerde, op een diplomatieke benadering van het Oekraïneconflict gerichte analyse geboden.
Een citaat: “Europa en het Europese NAVO-gebied worden vandaag niet militair bedreigd. Ook het geografisch nabijgelegen Rusland bedreigt Europa niet militair. Maar Moskou reageert op het oprukken van het westelijke militaire bondgenootschap NAVO tot aan de grenzen van de Russische Federatie. Poetin heeft weliswaar herhaaldelijk verklaard dat Oekraïne recht heeft op politieke zelfstandigheid, maar het opnemen van Oekraïne in de NAVO, dus van een gebied dat lange tijd ook deel van het Russische rijk en van de Sovjetunie was, is voor hem een andere kwestie. Met een blik op de ervaringen rond de Krim zou het te vrezen zijn dat het besluit van een definitieve opname in de NAVO voor Poetin een aanleiding zou zijn om de Donbas in de Russische Federatie op te nemen. Een duidelijke Russisch sprekende meerderheid zou daar vandaag vermoedelijk ook toe bereid zijn. Maar het gevaar van een ‘hete oorlog’ (Brzezinski) in het oosten van de Europese Unie zou dan immanent zijn.”
Het niet respecteren van de veiligheidsbelangen van Rusland moest tot oorlog leiden – en vele deskundigen wisten dat – en het niet respecteren van die belangen en het doen escaleren van militair geweld maakt vandaag een oplossing voor het conflict heel moeilijk, zo kan je concluderen.
Om de oorlog te beëindigen is het van belang dat Europa zich kritischer en autonomer opstelt tegenover de VS, dat er een einde komt aan “De verovering van Europa door de VS”, de titel van een boek van Wolfgang Bittner uit 1917, met als ondertitel: “Een strategie van destabilisering en escalatie en militarisering”. Dit was een pamflet uit 2014 dat inmiddels, in zijn vijfde editie uit 2022, is aangezwollen tot een flinke paperback.
Uit de NAVO, de NAVO eruit!
In zijn recente boek “Uitzonderingstoestand. Geopolitieke inzichten en analyses, rekening houdend met het Oekraïneconflict” (januari 2023) neemt Bittner een reeks interessante documenten op. Daaronder het “Nieuwe appel van Krefeld” van november 2021, een initiatief van de campagneleden van “De NAVO buiten, weg uit de NAVO”. Die slogan is een correct standpunt, maar er is niet meteen een meerderheid voor te vinden. De sociaaldemocraat Klaus Von Dohnanyi formuleert het diplomatischer: binnen de NAVO blijven, maar het beleid ervan bijsturen. Of dat realistischer is dan het Appel is maar de vraag. In elk geval zijn beide benaderingen nuttig om toch ooit een rem te kunnen zetten op de schadelijke en criminele organisatie die de NAVO is. Om over afschaffen ervan nog te zwijgen.
In Duitsland is er heel wat debat over de VS, de NAVO en de Oekraïnekwestie, en verschijnen er voortdurend interessante boeken die daartoe bijdragen. Maar hoeveel dringt daarvan door in de Vlaamse pers?
(3) https://www.dewereldmorgen.be/artikel//oekraine-een-nieuwe-ontspanningspolitiek-is-hoognodig/
Vermelde boeken:
- Adelheid Bahr (red.), Warum wir Frieden und Freundschaft mit Russland brauchen, Westend Verlag, Frankfurt a. M. , 2018
- Gabriele Krone-Schmalz, Eiszeit, Wie Russland dämonisiert wird und warum das so gefährlich ist, C.H. Beck, München 2017
- Klaus von Dohnanyi, Nationale Interessen. Orientierung für deutsche und europäische Politik in Zeiten globaler Umbrüche, Siedler, 2022
- Oskar Lafontaine, Ami, it’s time to go!, Plädoyer für die Selbstbehauptung Europas, Westend Verlag, 2023 (vierde druk; eerste druk: 21/11/2022)
- Wolfgang Bittner, Die Eroberung Europas durch die USA, Eine Strategie der Destabilisierung, Eskalation und Militarisierung, 2022 (vijfde druk; eerste druk 2017)
- Wolfgang Bittner, Ausnahmezustand, Geopolitische Einsichten und Analysen unter Berücksichtigung des Ukraine-Konflikts, Zeitgeist, 2023
“Franse kernenergie? Ongelooflijk dat hun leugencam... 
