Klaus von Dohnanyi, 2018

By © Superbass / CC BY-SA 4.0 (via Wikimedia Commons)

Het is aangenaam over een goor onderwerp als de oorlog in Oekraïne af en toe een verfrissend boek te kunnen lezen. Bijvoorbeeld de pas verschenen Duitse bundel van essays en interviews “Ukrainekrieg. Warum Europa eine neue Entspannungspolitik braucht”. Ver weg van de liefdesverklaringen van een Ursula Von der Lyen aan Oekraïne en hun gevaarlijke consequenties wordt hier gekeken wat er is misgegaan en hoe het militaire opbod rond dat land kon plaatsvinden. En wat het resultaat van de oorlogszucht van het zogeheten Vrije Westen is.

Een kernstuk daarbij is de in de Duitse politiek afgekondigde “Zeitenwende”, een keerpunt in de internationale politiek. Op de eerste plaats van Duitsland, dat van de diplomatie – met formuleringen als “verandering door toenadering” en “samenwerking” tegenover en met Rusland – overgestapt is naar confrontatie en militair opbod. Die woorden van de sociaal-democraat Egon Bahr werden uitgespuwd. Angela Merkel die in die richting werkte, werd aan de schandpaal gezet. Maar in het boek “Ukrainekrieg” wordt er opnieuw voor gepleit Bahrs visie in eer te herstellen…

Hoewel sinds het uitbreken van de Oekraïne-oorlog geschreeuwd werd dat de toenaderingspolitiek totaal verkeerd was, want “zie je wel wat er gebeurt, die visie was helemaal fout”, was die politiek succesvol: ze zorgde ervoor dat Duitsland herenigd werd, en Rusland daarmee instemde. En Merkel slaagde erin de akkoorden van Minsk te bekomen. Maar dat hoort nu niet meer gezegd te worden, want Rusland heeft nu zijn ware aard laten zien, nietwaar, die van een agressieve, imperialistische, op verovering zinnende autoritaire en ondemocratische staat.

Tegen de heersende taboes in spit het nieuwe boek de voorgeschiedenis van de oorlog uit, laat zien hoe de Duitse groenen van een radicaal-pacifistische partij evolueerden naar een hoogst oorlogszuchtige partij, en stelt de Duitse onderwerping aan de belangen en de strategie van de VS in vraag. Ook de media komen aan bod, en de manier waarop de overheid de publieke opinie manipuleerde. En nog veel meer. Een massa stof, die niet in een paar alinea’s is samen te vatten. Ik zal beginnen met het interview met Klaus von Dohnanyi, een prominente sociaal-democratische politicus met een lange carrière van o.a. minister, parlementslid en burgemeester van Hamburg.

“Vrede kan er alleen met Rusland en niet tegen Rusland komen.” (naar Egon Bahr en Willy Brandt)

Had de oorlog kunnen worden voorkomen? De geïnterviewde meent van wel. Men wist heel goed dat de toetreding van Oekraïne tot de NAVO het overschrijden van de Russische rode lijn zou zijn, dus tot oorlog moest leiden. In 2018 schreef de voorzitter van de Veiligheidsconferentie in München, Wolfgang Ischinger, in een boek dat het Westen om die reden beslist had Oekraïne niet in de NAVO op te nemen. Toch hebben de Amerikaanse president Biden en secretaris-generaal van de NAVO Stoltenberg die opname doorgedrukt. De VS hadden dan al jaren Oekraïne bewapend en Oekraïense troepen opgeleid. Rusland wilde over dat NAVO-lidmaatschap onderhandelen, maar de VS weigerden dat.

De conflictkoers van de VS wettigt volgens Klaus von Dohnanyi niet het militaire ingrijpen van Rusland, maar maakt dat wel begrijpelijk. Als de VS bereid geweest waren over de toetreding van Oekraïne tot de NAVO te onderhandelen en alle partijen ingestemd hadden met afspraken over de neutraliteit van Oekraïne, was de oorlog voor Poetin niet nodig geweest. Maar Biden wilde niet onderhandelen. Toen hadden, vindt von Dohnanyi, Scholz en Macron naar Washington moeten gaan om met alle middelen het conflict in te perken: geen meedoen met sancties, eigen onderhandelingen binnen het NAVO-kader…

Europa hoort geen vazal van de VS te zijn

Klaus von Dohnanyi is kritisch over de NAVO: Duitsland en de andere Europese NAVO-lidstaten behoren tot een organisatie die zonder publiek debat de analyses en beslissingen van de VS volgt. En dat des te meer omdat de toegetreden vroegere Oostbloklanden, die een begrijpelijke afkeer van en angst voor Rusland hebben, de VS kritiekloos volgen. Het is hoognodig dat Duitsland en de andere Europese landen zich onttrekken aan de voogdij van de VS met hun zeer slechte buitenlandse politiek, vindt deze toppoliticus.

“Frieden kann es nur mit Russland und nicht gegen Russland geben”. Gespräch mit Klaus von Dohnanyi.

Interview door Sandra Kostner en Stefan Luft, in:

Sandra Kostner en Stefan Luft, Ukrainekrieg. Warum Europa eine neue Entspannungspolitik braucht.

Westend Verlag, Frankfurt 2023, 348 blz.

WORDT VERVOLGD…