De scènes in het Europees Parlement woensdag waren ongezien. De Duitse Groene Daniël Cohn-Bendit liep rood aan terwijl hij de longen uit zijn lijf brulde. Hij vergeleek de Hongaarse premier Viktor Orban met “de dictators Castro en Chavez”. Toen hij in Parijs een boegbeeld was van mei’68, klonk hij wel anders.

Want de nieuwe Hongaarse grondwet is stalinistisch, en de Joden in Hongarije zijn bang. Ook onze ex-premier Guy Verhofstadt (Open VLD) stond rechtstaande in zijn bank te roepen tegen de Hongaar. Het leek alsof ze beiden van een nieuwjaarsreceptie kwamen waar de champagne rijkelijk had gevloeid. Jammer dat ik van Verhofstadts speech geen video vind.

Alleen de conservatieve EVP-fractie – waar de rechtse Hongaarse partij FIDESZ deel van uitmaakt – zei dat we toch ook naar de Hongaren moeten luisteren. Maar ja, wie verstaat er nu Hongaars? Een niet-indogermaanse taal waar geen touw aan vast te knopen is, het kon evengoed Arabisch of Turks zijn …

Welke vreselijke misdrijven worden aan Orban verweten, en aan het Hongaarse parlement waar hij over een tweederde meerderheid beschikt?

Onafhankelijkheid van de centrale bank

De drie inbreukprocedures die tegen Hongarije zijn opgestart door de Europese Commissie vermelden als vergrijpen: de onafhankelijkheid van de Hongaarse centrale bank wordt bedreigd, idem van het hooggerechtshof, en idem van de toezichthouder op het respect van de privacy. Die zijn dus in gevaar door de nieuwe Hongaarse grondwet die zopas in werking is getreden.

Hoe de details in elkaar zitten, kan ik in de Engelse tekst van die grondwet niet aflezen; wèl wat onze media daarover schrijven en wat zeer waarschijnlijk vanuit de oppositie in Budapest is doorgestuurd.

“Orban besliste ook om de pensioenleeftijd van rechters van 70 naar 62 jaar te brengen, wat volgens de oppositie duidelijk bedoeld is om partijgetrouwe rechters te kunnen benoemen”. (De Standaard, 19 januari 2012).

“Europa vraagt aan Hongarije zich naar de Europese regels te plooien en onder meer de onafhankelijkheid van de Hongaarse centrale bank te respecteren”. Hoe zit dat met die bank? “Zo laat de nieuwe grondwet toe dat een minister deelneemt aan cruciale vergaderingen van de nationale bank, wat volgens Europa niet kan”.

Hier ligt dus een heel cruciaal kalf gebonden. Een minister die aanwezig is bij beraadslagingen van de centrale bank! De politiek die zich moeit, al is het zonder stem, in het financieel beleid! Wist u, lezer, dat zoiets in strijd is met de basiswetten van ons Europa? Inderdaad, nu leren we dat artikel 130 van het Europees verdrag stelt dat nationale banken onafhankelijk moeten zijn en geen instructies mogen ontvangen van de nationale autoriteiten (De Morgen, 4 januari 2012).

En wij die dachten dat de verkozenen des volks de opperste macht vormden in onze democratie! Over de Europese Centrale Bank (ECB) wisten we het al: haar statuut verbiedt enige inmenging van staten of door de Europese instellingen. Ook mag de ECB staten niet helpen bij begrotingsproblemen of economische moeilijkheden.

Haar enige taak is het bestrijden van de inflatie in de eurozone. Werkloosheid? Recessie? Dat is niet haar taak, maar die van de nationale regeringen. Natuurlijk worden die dan op het matje geroepen door de Commissie als ze niet genoeg besparen.

Waartoe ‘onafhankelijke’ banken leiden

Hoe banken die alleen verantwoording verschuldigd zijn aan zichzelf, in werkelijkheid gepresteerd hebben, weten we stilaan, niet? De verpakte rommelhypotheken, de kredietcrisis, de miljarden verliezen op risicobeleggingen uitgevoerd met het spaargeld van hun klanten, de torenhoge bonussen voor de bestuurders en experts die zo werken, en last but not least, de speculaties op de beurzen met miljarden overheidsobligaties waardoor soevereine staten steeds grotere schulden opstapelen: alles dankzij die onafhankelijkheid tegenover de bevolkingen, hun verkozenen en regeringen.

Nog steeds wil de ECB geen garanties geven aan overheden waardoor de speculatie zou stoppen – althans dat zeggen al maanden Paul Krugman, Paul De Grauwe en Joseph Stiglitz. Ja, als te veel klanten hun spaargeld terugwillen, dat de bank echter belegd heeft, moeten de staatskassen inspringen. Dat verhaal moeten we toch niet herhalen?

Waar onafhankelijke banken voor dienen

Door te kijken waar het geld naartoe stroomt, zien we hoe dit systeem van onafhankelijke banken werkt. De centrale banken lenen goedkoop aan de privébanken, die het beleggen voor hun winst; en leningen geven aan de overheden die hogere interesten moeten betalen. Daar moeten de bevolkingen voor zorgen, door langer te werken als er werk is, en in te leveren als er geen werk is; of beide samen, want steeds meer wordt werk een opeenvolging van uitzendjobs.

En nu is er daar een Hongaarse parlementaire meerderheid die zoiets niet langer wil ondergaan! Of ben ik te optimistisch? Een minister die aanwezig is bij de vergaderingen! Het gaat inderdaad flauwtjes in de richting van Castro, Chavez, Poetin. Khaddafi is dood, Castro en Chavez zijn stervende.

Maar Assad en Orban scheppen gevaarlijke precedenten. Ze brengen misschien andere kiezers op slechte gedachten: dat de parlementen zouden durven ingrijpen in het banksysteem. Ja, dit is werkelijk des duivels voor de financiële middens en voor hun leger van hoofdeconomen, lobbyisten en de betaalde media.

Dat die Orban niet aan zijn proefstuk is, blijkt uit vroegere klachten, van het IMF en van Europa. Zo vond men dat er te veel overheidsbedrijven zijn in Hongarije. Zoveel winst die de privésector misloopt, en in de plaats wordt uitbetaald aan ambetantenaren die het meteen uitgeven voor hun gezin…

Video: speech van Cohn-Bendit in EP
http://www.rtbf.be/video/v_daniel-cohn-bendit-a-viktor-orban-sur-la-constitution…
Engelse vertaling van de Hongaarse grondwet (onder voorbehoud)
http://www.kormany.hu/download/2/ab/30000/Alap_angol.pdf
De Standaard over Hongarije
http://www.destandaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20120118_197

Eerder over Hongarije: https://www.dewereldmorgen.be/artikels/2010/07/22/hongarije-imf-en-europa-tegen-de-democratie
https://www.dewereldmorgen.be/artikels/2011/12/08/hongarije-op-de-knieen-voor-imf 

Nobelprijswinnaar J Stiglitz:http://www.tijd.be/nieuws/opinie_project_syndicate/Laat_deze_pessimist_vooral_on…

Joseph Stiglitz 13/1/2012: http://www.tijd.be/nieuws/opinie_project_syndicate/Joseph_Stiglitz_The_Perils_of…
Paul Krugman: de obsessie van schulden: http://www.nytimes.com/2012/01/02/opinion/krugman-nobody-understands-debt.html?p…

Statuut ECB: https://www.dewereldmorgen.be/artikels/2011/09/12/dogmatici-rijden-economie-in-de-vernieling-deel-1 

Frank Roels

Frank Roels is emeritus hoogleraar aan de UGent.