De wereldbevolking zal naar verwachting groeien naar 9 miljard mensen in 2050. Om al die monden te voeden, zullen pesticiden in de landbouw onontbeerlijk worden, argumenteren de multinationals die deze producten produceren en met veel winst verkopen. Deze markt is nu al goed voor een omzet van 50 miljard dollar per jaar en blijft nog aangroeien.
Dat pesticiden nodig zouden zijn om de wereldbevolking te voeden, klopt niet, stellen de VN-rapporteurs in een rapport aan de Mensenrechtenraad van de VN. “De bewering van de agrochemische industrie dat pesticiden nodig zouden zijn voor de voedselzekerheid is niet alleen onjuist, maar ook gevaarlijk misleidend”, stellen de rapporteurs. “Er is in principe genoeg voedsel om de wereld te voeden. Het zijn daarentegen de ongelijke productie en distributie die de grootste obstakels zijn om voedsel te krijgen tot bij diegenen die het nodig hebben.”
In hun rapport wijzen de VN-experts op de “catastrofale impact op het milieu, de volksgezondheid en de samenleving als geheel. Jaarlijks sterven wereldwijd 200.000 mensen aan acute vergiftiging, bijna allemaal in ontwikkelingslanden, waar de regelgeving zwak is en bijna niet wordt afgedwongen, door de overheden die volledig ten dienste staan van de agrobusiness.
Voor het leefmilieu zijn de gevolgen van pesticiden dramatisch: ze vervuilen hele ecosystemen, verstoren het evenwicht tussen prooi- en roofdieren en verminderen de biodiversiteit in de bodem, wat tot slechtere en kleinere oogsten leidt. Zo wijzen de auteurs op het effect van de zogenaamde neonicotinoïden op bijenpopulaties overal ter wereld (zie Pesticiden bedreigen niet alleen bijen, zie ook onderaan dit artikel). Erg zorgwekkend, zeggen ze, want 71 procent van alle gewassen zijn afhankelijk van bijen voor hun bestuiving.
Volgens de rapporteurs ontkent de industrie die negatieve effecten systematisch, maakt ze gebruik van “agressieve, onethische marketingstrategieën” en verzet ze zich tegen initatieven om de regelgeving strenger te maken (zie ook Syngenta en Bayer ondernemen juridische stappen tegen EU-verbod op insecticiden).
De auteurs zien ook een groot verschil qua aanpak bestaat tussen ontwikkelingslanden en geïndustrialiseerde regio’s. De EU heeft een relatief strenge regelgeving, gebaseerd is op het voorzorgsprincipe (het idee dat je eerst moet bewijzen dat een product onschadelijk is voor het mag gebruikt worden). Dit is een groot contrast met de ontwikkelingslanden, waar in maar 35 procent van de gevallen het gebruik van pesticiden bij wet geregeld is. Bovendien schort er heel wat aan de implementatie van de bestaande wetgeving. Ze wordt bijna nergens acht afgedwongen.
De VN-experten wijzen op het potentieel van alternatieven zoals de agro-ecologie, die de biologische interacties tussen planten en diersoorten stimuleert om oogsten te maximaliseren. Er is tegelijk nood aan een wereldwijd verbod door middel van een verdrag. “Zonder geharmoniseerde, strenge regels voor de productie, de verkoop en aanvaardbaar gebruik van pesticiden blijft de last van de negatieve effecten zwaar voor arme en kwetsbare gemeenschappen in de landen die geen robuuste mechanismen hebben om wetgeving af te dwingen”, concluderen ze.
Bron: Pesticides are “global human rights concern”, say UN experts urging new treaty
