Michel Degens is de voorzitter van de Hasseltse ‘Mambo’ Cannabis Social Club (CSC). Een CSC is een vereniging zonder winstoogmerk van cannabisconsumenten die in hun eigen cannabisgebruik willen voorzien door gezamenlijk op één plaats een cannabisplant te kweken. Dit kan voor medicinale redenen zijn maar evenzeer voor recreationele doeleinden. De kunst is om een CSC zodanig op te zetten en te leiden zonder de grenzen van de bestaande en dienstdoende ministeriële richtlijn te overschrijden. Dat dit geen sinecure is heeft de Hasseltenaar de jongste jaren al meermaals aan de lijve ondervonden. Kort geleden stond zijn foto nog in menige krant omwille van een rechtszaak waarbij hij met iets meer dan een kilogram cannabis was aangehouden. Op het ogenblik van zijn aanhouding had Degens de opbrengst van 27 cannabisplanten bij zich.

De oogst zou onder zestig mensen verdeeld worden, de politie onderschepte hem voordien, wat neerkomt op minder dan een halve plant per persoon. De ministeriële richtlijn staat het dubbele, één plant per persoon, toe. Na een gerechtelijk onderzoek werd een probleem met de identificatiepapieren, dit document bindt een bepaalde plant aan een bepaald individu, van de planten vastgesteld. De papieren waren niet aan de plant zelf vastgemaakt, zoals voorgeschreven, maar lagen boven op de kweektent waar de planten in gekweekt worden. “We hadden de geplastificeerde papieren weggehaald omdat er condensatie in terecht was gekomen en wouden eventuele schimmels voor zijn. Ze lagen boven op de planten op zo’n 40 a 50 cm afstand. Hadden we ze aan de planten laten zitten dan had de rechter wellicht geen argumentatie voor een vonnis” stelt de president van de Mambo. Nu werd hij veroordeeld voor het bezit, productie en verkoop van cannabis maar met opschorting van straf met een proefperiode van drie jaar.

Zijn relatie met de politie en justitie noemt de voorzitter ‘schizofreen’. Bij de opstart van de CSC ging Michel Degens zelf naar de lokale politiediensten van Hasselt om zijn plan uit te leggen. De agenten hadden wel oor naar de voordelen van het concept dat hij aanbracht, sommigen waren zijn project misschien zelfs genegen. Degens heeft dan ook geen rancune gevoelens naar de lokale politiediensten toe. Integendeel zij verdienen volgens hem een pluim voor hun werk. De echte weerstand ervaart Degens bij justitie. Hasselt is de stad van smaak en jenever maar cannabis hoort daar niet bij. Herinner u nog de heksenjacht van vorig jaar op Pukkelpop waar cannabisgebruikers geviseerd werden terwijl men zich legaal lazarus kon drinken bij iedere drankstal.

Als cannabisgebruiker en voorzitter van een CSC voelt Degens zich politiek verweesd. Hij sprak al zeer veel verschillende hooggeplaatste nationale en lokale politici en kan de opgelopen desillusie niet verbergen. “Tijdens een ontmoeting zijn ze sympathiek, geïnteresseerd en welwillend. Nadien beantwoorden ze nooit een mail of bellen ze niet terug”. Het politiek niet vertegenwoordigd zijn is een fundamenteel probleem voor de cannabisgebruiker. De grootste politieke tragedie van de afgelopen jaren is volgens de Limburger het feit dat de Sp-a nooit het goedgekeurde amendement van de jongsocialisten, dat voor cannabis legalisering pleitte, naar de nationale politiek vertaalde.

Degens begrijpt dat illegaal cannabisgebruik in vergelijking met het vluchtelingenprobleem of het terrorisme een marginaal probleem is. Anderzijds benadrukt hij dat, in tegenstelling tot de andere genoemde problemen, het cannabisdossier zeer makkelijk op te lossen is door voor legalisering te kiezen maar de regering blijft op virtuoze wijze rond de hete brok dansen. Nochtans zou de regering bij een eventuele legalisering zeer veel zaken tegelijk realiseren. Laten we er naar analogie het voorbeeld van de Amerikaanse staat Colorado naastleggen. De cannabislegalisering heeft er duizenden echt nieuwe jobs gecreëerd, de overheid heft belastingen op de productie, de verkoop en de consumptie van cannabis en realiseert enorme besparingen bij de politiekorpsen en de justitiediensten. Bovendien zouden heel wat Belgische patiënten van de medische capaciteiten van de plant kunnen genieten. Maar voorlopig blijven de Belgische politici, en dit al decennia, blind en doof voor deze materie. De status quo bewaren, wordt in dit dossier nog versterkt door de grote lobbygroepen van de alcoholindustrieën, zoals Inbev, en de farmaceutica die hun goed opgeleide en getrainde lobbyisten op het politieke pad sturen. Deze gigantische bedrijven verdedigen hun belangen en wensen geen legalisering van cannabis omdat dit ontegensprekelijk een te duchten concurentieel roes- en geneesmiddel zou worden.

Ondertussen weet het Amerikaanse continent zich vandaag overspoeld door een ware ‘cannabislegaliseringsgolf’. Alleen al in de Verenigde Staten zijn er 23 staten die het medicinaal gebruik van cannabis toestaan. Nog eens twaalf staten hebben het gebruik van CBD-olie bij behandeling van epilepsie gelegaliseerd. Daarnaast zijn er 4 staten die het recreationele cannabisgebruik hebben gelegaliseerd. Dit jaar organiseren zes andere Amerikaanse staten een referendum om cannabis voor recreationele doeleinden te legaliseren. De Limburger ziet een zelfde evolutie niet onmiddellijk in België plaats vinden. “De mensen vergeten dat de succesvolle legaliseringsgolf in de VS voorafgegaan is door verschillende professionele informatiecampagnes van cannabislobbygroepen bij het publiek en de politici. Een organisatie als het Drug Policy Alliance (DPA), geleid door Ethan Nadelmann een voormalig professor politicologie te Princeton, kan naast haar grote deskundigheid bijvoorbeeld op de generositeit van de filantroop en multimiljardair George Soros rekenen om haar ‘cannafiele’ boodschap over te brengen”. De VS telt daarnaast nog andere kapitaalkrachtige organisaties die het voor de cannabis legalisering opnemen. Bovendien zijn er in de VS ondertussen verschillende cannabismiljonairs opgestaan die de hele cannabisbusiness bij het publiek, politici en de bedrijfswereld blijven promoten. Dit is in België ongezien. Degens: “De cannabislobby in België dat zijn Joep Oomen, de zeer recentelijk en te vroeg overleden woordvoerder van de Antwerpse ‘Trek uw plant’ CSC en ik in ons ‘kostummeke’! En ik heb geen lobbytechnieken of communicatiewetenschappen gestudeerd”.

Voorlopig blijft er een enorm taboe rusten op het gebruik van illegale drugs in de Belgische samenleving. “Vandaag is het moeilijker om je als cannabisgebruiker te outen dan te zeggen dat je homo bent. Toen we met de club opnieuw in de krant kwamen, wegens de aanvaringen met het gerecht, kromp ons ledenaantal met meer dan de helft!” De leden van de Mambo zijn niet de meest stereotiepe cannabisgebruikers. Een groot aantal van hen is hoog opgeleid en heeft een goede baan. Het enige verschil met andere deftige burgers is dat ze graag cannabis van goede kwaliteit consumeren. Zoals anderen misschien een glas cognac verkiezen. “Het huidige samenlevingstaboe is zo groot dat onze leden zelf wanneer er geen speciale politionele of gerechtelijke situaties heersen, de voor hun geteelde cannabis als een dief in de nacht komen ophalen. Voorlopig konden we het sociale element van het Cannabis Social Club-concept niet echt tot zijn recht laten komen.” Persoonlijk werd Michel Degens eveneens door de mythevorming en het taboe getroffen. Zijn vader heeft de banden met Michel omwille van zijn cannabisgebruik volledig opgeblazen. “Met kerstmis ben ik niet welkom op het familiefeest”. Dat cannabisgebruik zodanig wordt afgekeurd begrijpt de Limburger absoluut niet. Zelf groeide hij op met een stiefvader die veel dronk en dit zorgde vaak voor geweld binnen het gezin. “Ik heb geen weet van zulke situaties bij cannabisgebruik”. De ervaringen van Degens mag men veralgemenen. In de wetenschappelijke literatuur wordt geen relatie tussen cannabisgebruik en geweld aangetoond, alcohol is daarentegen een gekende geweldenaar. Degens vindt het dan ook onrechtvaardig wat men cannabisgebruikers aandoet.

Enkele weken geleden was de familieparia als president van de Mambo als spreker in het Europese parlement uitgenodigd. Stelios Kouloglou, een Grieks Europarlementslid van Syriza, bracht die dag verschillende betrokken partijen van de hempindustrie en medicinale cannabisindustrie in Europa rond de tafel. Het economisch zwaar geteisterde Griekenland kent problemen met het legale kader betreffende (medicinaal) cannabisgebruik en is op zoek naar andere mogelijkheden. Het systeem van Cannabis Social Clubs zou zo een mogelijkheid in de toekomst kunnen bieden. “Hier in België wil de overheid de vele opportuniteiten die cannabis op verschillende terreinen (industrieel, medicinaal, recreationeel) met zich meebrengt niet zien. Cannabis legaliseren zou zeer veel geld ‘wit’ maken. Meer en meer mensen en bedrijven zijn zich hiervan bewust. Verschillende landen hebben ondertussen aangegeven dat de war on drugs gefaald heeft.”

Afgevaardigden van de wereldregeringen zullen in april 2016 tijdens een speciale vergadering, UNGASS-meeting, van de Verenigde Naties bijeenkomen. Veel mensen hopen dat deze bijeenkomst het begin van een nieuw mondiaal drugsbeleid, gebaseerd op wetenschap en mensenrechten, kan inluiden. VN secreataris-generaal Ban Ki Moon en vele andere topdiplomaten en ex-presidenten hebben hiervoor de afgelopen jaren achter de politieke schermen fel geijverd. Indien Degens de VN mocht toespreken zou hij hen de volgende raad meegeven. “Begin met vergunningen via de gemeente voor eigen kweek te verkopen (kleine bijdrage vragen). Tegelijkertijd hiermee moet het mogelijk zijn om Cannabis Social Clubs, alweer met de nodige vergunningen, op te richten. Vanzelfsprekend moet er ook erkende medicinale cannabis geproduceerd worden die de apotheken verkopen of de patiënt moet via eigen teelt aan zijn medicijn kunnen geraken. Pas als dit systeem goed uitgebouwd is zou ik een commerciële, zeg maar coffeeshop-achtige, markt opstarten. Belangrijk hierbij is dat men zowel de consumptie- als de productielijn reguleert.” In Nederland heeft men het laatste nagelaten en het resultaat hiervan is een enorm juridische miskleun omdat men het bevoorraden van de coffeeshops niet geregeld heeft. Naar analogie met deze situatie zou een café bier aan haar klanten mogen verkopen maar hetzelfde café zou zich niet via een brouwer op een legale manier kunnen bevoorraden.