Maandag 16 april stuurde Fernández een wetsvoorstel naar het Congres om YPF, het Argentijnse onderdeel van de Spaanse oliemaatschappij Repsol, te nationaliseren. De centrumrechtse regering van de Spaanse premier Mariano Rajoy lanceerde daarop een diplomatiek offensief en mobiliseerde internationale bondgenoten om de nationalisering te voorkomen.

Spanje was in 2011 de op vier na grootste importeur van Argentijnse producten. Het land is met name geïnteresseerd in biobrandstoffen. Spanje importeert jaarlijks voor ruim 600 miljoen euro aan biobrandstoffen, volgens consultancybureau Abeceb.

Vrijdag kondigde de Spaanse regering echter aan de import van biobrandstoffen uit Argentinië te zullen beperken. Dat kan via een maatregel die in oktober 2010 werd goedgekeurd en die bedrijven in Europa voorrang geeft.

Telefónica

De spanningen tussen beide landen hebben tot nu toe weinig invloed op andere Spaanse bedrijven en investeerders in Argentinië. Het kapitaal stroomt nog steeds binnen, zegt de Spaanse Kamer van Koophandel in Argentinië (Cecra).

Er zijn 205 Spaanse bedrijven actief in belangrijke sectoren in van de Argentijnse economie, zoals energie, telecommunicatie, openbare diensten, banken, verzekeringen, vastgoed, visserij, voedselindustrie, media, bouw, infrastructuur, auto-industrie, software, toerisme en retailketens.

Uit cijfers van de Spaanse ambassade in Argentinië blijkt dat 28 procent van de buitenlandse investeringen in het land in 2009 uit Spanje kwam. De Argentijnse tak van het Spaanse telefoonbedrijf Telefónica haalde in 2011 ruim 3 miljard euro binnen. Een ander bedrijf dat sterk vertegenwoordigd is in Argentinië, is elektriciteitsbedrijf Endesa. De Spaanse banken Santander en BBVA zijn ook actief in het land.

Guillermo Ambrogi, voorzitter van Cecra, verklaarde in februari dat Argentinië “de belangrijkste bestemming in Latijns-Amerika zal blijven voor directe buitenlandse investeringen, na Mexico en Brazilië.”  Cecra wil nu niet reageren op de Argentijnse plannen om YPF te nationaliseren en is nog in overleg met de Spaanse ambassade over een standpunt.

Goede relatie

Spanningen tussen Repsol en de Argentijnse regering zijn er al langer, als gevolg van een terugvallende productie en gebrek aan investeringen door het Spaanse bedrijf. Andere Spaanse bedrijven lieten zich een week voor de aangekondigde nationalisatieplannen van YPF nog positief uit over hun relatie met de centrumlinkse regering-Fernández.

“Onze relatie met de regering is goed, we hebben nooit problemen gehad”, zei Betina Llapur , woordvoerder van Gas Natural BAN, net voor de aankondiging van de Argentijnse president. Het Spaanse bedrijf Gas Natural Fenosa bezit 50,4 procent van de aandelen in het bedrijf en Anses, het staatspensioenfonds, heeft 25 procent van de aandelen.

Eind 2010 had Gas Natural BAN bijna 1,5 miljoen klanten en een netwerk van 23.000 kilometer in en om Buenos Aires. “Wij voelen ons niet aangesproken door de oproep om meer te investeren, we hebben ons netwerk al uitgebreid en trekken 30.000 nieuwe klanten per jaar in gebieden met weinig koopkracht”, zei Llapur. Ze benadrukte ook dat het bedrijf “op zeer goede voet” staat met Anses.

Impact valt mee

Nationalisering van YPF zal op een of andere manier de Spaanse economie raken, zegt Juan Benítez, econoom in de Spaanse stad Malaga. “Een achteruitgang van de prestaties van een bedrijf als Repsol raakt niet alleen de aandeelhouders, maar ook de werknemers van het Repsol en bedrijven waar handelsrelaties mee worden onderhouden.”

Econoom Jesús Carrión, onderzoeker bij het Observatory on Debt and Globalisation (ODG) in Barcelona, denkt dat de impact in Spanje echter minder sterk zal zijn dan wordt verwacht. De nationalisering doet volgens hem “de economische elite pijn, maar raakt de samenleving niet.”

Héctor Valle, een Argentijnse econoom bij de private Stichting voor Exportonderzoek en Ontwikkeling (FIDE), noemt de hernationalisering van YPF – dat in 1993 werd geprivatiseerd – een positieve stap. Hij zegt dat de relatie tussen de Spaanse investeringsgroep en de regering “lang geleden al een dieptepunt heeft bereikt” als gevolg van grote belangenverschillen tussen Repsol en de Argentijnse staat.

Valle ziet de stap niet als onderdeel van een breder beleid van de Argentijnse regering tegen Spaanse bedrijven. Hij erkent wel dat de Spaanse economie, die in een ernstige crisis verkeert, indirect geraakt kan worden door de nationalisering. “Spanje heeft begrotingsproblemen en multinationals kunnen het land helpen uit de rode cijfers te komen met het geld dat via dochterondernemingen terugvloeit naar het moederbedrijf.”

De nationalisering van YPF kan tot “enig ongemak” leiden, maar – anders dan de Spaanse regering beweert – zijn de negatieve gevolgen beperkt, zegt Valle.