Jaarlijks wordt er naar schatting 1,3 miljard ton voedsel weggegooid.
Dat komt neer op een slordige 585 miljoen euro per jaar. En dat terwijl 804
miljoen mensen honger lijden en twee miljard mensen elke dag moeite hebben om
in hun voedselnood te voorzien. Bij deze voedselverspilling gaan ook 250
miljard kubieke meters water en 1,4 hectare grond verloren.

Hoe dat mogelijk is? Het probleem heeft oorzaken zowel in het Noorden als in het Zuiden en heeft zijn wortels in ons complexe voedselsysteem.

Iets minder dan de helft van het voedsel gaat verloren in het Zuiden: 33 procent door ziektes van de gewassen en tegenvallende weersomstandigheden, 30 procent door de gebrekkige logistiek (gebrek aan koeling, moeizaam transport). Slechts 9 procent gaat verloren bij de consumptie zelf.

Bij ons in het Noorden bedraagt die verspilling bij de consumptie maar liefst 33 procent. De gemiddelde Vlaming verspilt zo’n 38 kilo voedsel per jaar.

Met de campagne Sorry is niet genoeg wil 11.11.11 vooral aandacht eisen voor twee cruciale oorzaken van voedselverspilling: de zogeheten cosmetische standaarden en de oneerlijke handelspraktijken.

Cosmetische normen

Landbouwproducten, ook die van boeren in
ontwikkelingslanden, zijn gebonden aan bepaalde schoonheids- en
kwailteitsvereisten die de grenzen van de absurditeit overschrijden.

Sperziebonen die loodrecht moeten zijn en waar één derde
wordt afgesneden zodat ze in de afgemeten verpakkingen passen. Citroenen die
een diameter moeten hebben van minstens 45 millimeter. Kiwi’s waar het
verschil tussen de grootste en de kleinste niet meer dan 10 gram mag zijn. Dergelijke
normen hebben niets met voedselveiligheid te maken, maar alles met esthetische standaarden. Al het voedsel dat buiten deze normen valt, wordt zonder pardon weggegooid. 

Het vaak aangehaalde argument dat de klant dit vraagt, snijdt nochtans geen hout. Dat blijkt uit experimenten in een aantal Franse en Britse supermarkten, waar men een stand voor afwijkende groenten en fruit aan het assortiment toevoegde. Het experiment bleek een succes en de kromme bonen en lelijke tomaten vlogen de deur uit.

Oneerlijke handelspraktijken

Boeren in ontwikkelingslanden zien zich veelal
genoodzaakt wurgcontracten af te sluiten met de leveranciers en exporteurs. Het
risico wordt grotendeels op de producenten afgewenteld. Zo gebeurt het dat etenswaren netjes verpakt in de exportruimte staan, klaar om
verscheept of ingevlogen te worden naar Europa, en dat op de valreep het
bericht binnenkomt dat de klant van de bestelling afziet. Een klant kan de
producent zelfs verbieden om door te verkopen aan de concurrentie. Het recht
van de sterkste heerst. Boeren hebben geen verhaal tegen dergelijke praktijken,
want ze kunnen zich niet veroorloven klanten te verliezen. Ze zijn de speelbal van hun grillige klanten.

Achter de droge cijfers schuilt heel wat ellende waar boeren
en landbouwarbeiders in ontwikkelingslanden dagelijks mee te maken krijgen. Een
groot deel van de verbouwde gewassen waar veel tijd en energie in werd geïnvesteerd
wordt vernietigd – wat op eigen kosten gebeurt. Bovendien krijgt men alleen
uitbetaald voor wat er uiteindelijk geëxporteerd wordt. Heel wat boeren werken
voor een hongerloon.

Doelen

Met de voedselcampagne Sorry is niet genoeg eist 11.11.11. concrete beleidsplannen die
voedselverspilling aanpakken in plaats van enkele vage excuses.

Die beleidsplannen tegen voedselverspilling moeten de
volgende doelen nastreven:

• Meer transparantie
  en duidelijkheid over de voedselproductie.
• Duidelijke
  afspraken die ook door alle actoren in de voedselketen nageleefd moeten
  worden.
• Het beëindigen
  van oneerlijke handelspraktijken door bindende gedragscodes op te stellen.
  Zo hoopt men onder meer het grillige gedrag van, bijvoorbeeld, Europese
  leveranciers aan banden te leggen.
• Het beëindigen
  van voedselvernietiging omwille van esthetische standaarden of de
  productie van mest- en brandstoffen.

Er moet dringend werk worden gemaakt van het probleem van
voedselverspilling. Er is nood aan sensibilisering, preventie en een beleid dat
oneerlijke handelspraktijken en onhaalbare normen bestrijdt.

Meer info op: www.nietgenoeg.be