Leidinggevende bisschoppen in het land in kwestie betreuren dat President Joe Biden minder dan zijn voorganger steun gaat bieden aan de “Pro Life beweging”, die zich bezig houdt met het trachten voorkomen en verbieden van vruchtafdrijving. Men vindt dat een gelovige, christelijke houding betekent dat Leven heilig is en eerbied verdient, ook het lijfje van een ongeboren kind. Het is uiteraard een delicate en moeilijk debat. Alleen al omdat de jonge vrouwen in kwestie vaak in een situatie van armoede en problemen verkeren. Ik geef enkele persoonlijke bedenkingen ter inspiratie en ter oriëntatie. Het is een kwestie de nuance verdient en die zeker niet met “het zwaard” in één klap, zoals Alexander de Grote het aanpakte met de gordiaanse knoop, kan “opgelost” worden.
Amerika is…
Amerika is de context waarin een en ander zich aandient. Waar hebben we het dan over? In vergelijking met onze gemeenschap, is Amerika een groot land met veel prestige; het is bijvoorbeeld rijker aan Nobelprijswinnaars en aan miljardairs, maar het is helaas ook een land met verdomd veel armen. In de jaren tachtig had ik geregeld de kans met een filosoof te spreken, een geneesheer met nationale faam, en die riep soms uit: “Amerika? Twintig miljoen armen!”… Het lijkt, zeker van in Vlaanderen gezien, dan toch een dringende taak voor alle betrokken gemeenschappen en instellingen, inclusief het Amerikaanse episcopaat, meer divisies in de strijd te gooien om de armoede te verlichten. Het vitten op vrouwen in nood die menen dat een zij een kind dat in hun lichaam kiemt nooit genoeg zorg en liefde zullen kunnen bieden in de gegeven situatie, lijkt dan een minder wezenlijk thema. Het vermoeden rijst dat het een soort afgeleide kan zijn van obsessie met seksualiteit bij celibataire scherpslijpers.
“The World we have lost” en het Machinehart
De beste gelovigen (naar mijn gevoel) geven in deze kwestie dan ook altijd aan dat naast de nogal principiële strijd voor meer eerbied voor het ongeboren leven, altijd ook de psycho-sociale en materiële zorg en steun voor de jonge moeders in kwestie van groot belang zal zijn. De uitdrukking die ik soms hoor, “naast de kwetsbare jonge vrouwen ( in miserie) gaan staan” vind ik heel goed. Ze laat mij ook juist toe op een zwakte, een gebrek, een pijnpunt van de stedelijke moderne wereld met al zijn gejaag te wijzen: wie kan nog goed de medemens gewoon vriendelijke nabijheid bieden? Dat blijkt nochtans een krachtig heilmiddel. De pastoraaltheologie en de psychologie hebben elk intussen “de presentiebenadering” ontwikkeld. Ze is veelbelovend, maar dreigt wellicht vast te lopen op onvoldoende helpers die dit talent echt bezitten. De (groot)moeders en vaders uit voorgaande generaties beheersten ongetwijfeld vaker dit ‘natuurlijke menselijke talent”. Het is dus iets dat behoort tot “the world we have lost”. Want laten wij het niet vergeten: met de komst van welvaart, middenklasse rijkdom en comfort, salaris en technologie is het duidelijk dat we ook een prijs betaald hebben, een wereld hebben verloren. Ik hoef er geen tekening bij te maken: we betalen en tol in heel diverse domeinen. Zoals geregelde en deugddoende sociale contacten tussen de arbeid door (de babbel), tijd voor tederheid, verbinding met de natuur (seizoenen, landschap, fauna en flora…), verlies van gevoel voor de spirituele dimensie (de mens dreigt een ‘machine hart’ te ontwikkelen), het vermogen tevreden te zijn, innerlijke rust en vrede, allerlei vruchten eigen aan een leven in soberheid; de beroemde solidariteit en wederzijdse bijstand-reflex uit tijden waarin niet iedereen een auto bezat, bijvoorbeeld. (Je kon met auto-stop de wereld rond; wanneer iemand naar het ziekenhuis moest, stelde de autobezitter in de straat meteen zijn voertuig ter beschikking enzovoort).
Terug naar het thema Pro-Life. Tactisch bekeken kan ik wel enig begrip opbrengen voor de kerkleiders in deze kwestie: het lijkt minder moeilijk op te komen voor de bescherming van het ongeboren kind, ook juist door mensen die ethisch en filosofisch beslagen op het ijs kunnen komen, dan zich maatschappelijk en als deelnemers aan het debat en via daadwerkelijke inzet zoals financiële steun, initiatieven met ‘outreach” waarbij welstellende burgers een luisterend oor bieden aan armen en vrouwen in nood, of met pogende juridische strijd deze kwetsbare groepen bijstand en lotsverbetering te bieden! Als generaal wil je graag een gevecht aan gaan waarvan je weet dat het niet in een eeuwigdurende stellingenoorlog zal verzanden. De strijd tegen de overmatige aantallen mannen in de gevangenissen of tegen de sociale en financiële ongelijkheid, tegen klasse-onrecht en racisme (civil rights movement), dat is natuurlijk iets van de lange adem.
Seksualiteit en heiligheid
Wat ik persoonlijk overigens wel zinvol vind aan de boosheid naar abortus(plegers), is dat dit deel van het lichaam wellicht echt wel “een heilige status” verdient. Seksualiteit als menselijke dimensie heeft iets heiligs. Niet alleen omdat zij verbonden is met een vorm van onsterfelijkheid van de mens. In je nageslacht leef je voort, misschien voor eeuwig. Seksueel contact is onmiskenbaar ook de bron van veel geluk, levenslust en van oceanische ervaringen van genot. Ervaringen die meteen een positieve invloed hebben op de gezondheid, de mentale en de fysiologische. Ervaringen die oriënterend inwerken op de existentie en die bron van troost kunnen zijn in moeilijke omstandigheden. Ook die grote bijdragen aan het leven en het welbevinden vragen misschien toch om een speciale status in de orde van sacraliteit. Seksueel, dat woord stamt etymologisch van het Latijnse concept “secare”, dat snijden betekent. Inderdaad, seksuele kwesties gaan de mens aan, raken, snijden diep
____________________
De inspiratie voor deze bijdrage vond ik in een debat gevoerd in de Facebook groep C’ Axent.
Illustratie: Joe Biden tijdens een moment van reflectie als vice president bezoek op bezoek in een school in Tampa in 2011. Bron: Flickr. Eigen digitale afwerking van het beeld.
