De Brugse Poort is de laatste jaren meermaals in de belangstelling gekomen. Het Gentse stadsbestuur investeerde er in het kader van ‘Zuurstof voor de Brugse Poort’ veel in de leefbaarheid van de wijk. Het slaagde er samen met een aantal lokale partners in de beeldvorming over de wijk om te keren.

Van een verloederde arbeiderswijk naar the place to live voor alternatieve stedelijke middenklassers. Dat niet iedereen zich daarin kon vinden, bleek bij de Lijn 3 tentoonstelling. De voormalige en alom gerespecteerde straathoekwerker in de Brugse Poort, Jan Beke, vroeg door middel van een reeks aangrijpende foto’s aandacht voor de vergeten onderkant van de samenleving in de Brugse Poort. Onmiddellijk ontspon zich een discussie met een aantal buurtbewoners en organisaties over wat zij zagen als een eenzijdig beeld van hun wijk.

Eenzijdig of niet, de sociale realiteit zoals die getoond wordt in Lijn 3, is wel degelijk aanwezig in de Brugse Poort (en de rest van de 19de eeuwse gordel). Daarom organiseerde het Buurtteam er samen met stadskrant tienstiens een ronde tafel voor terreinwerkers. Meer dan zestig mensen legden op 7 juni ‘de precaire puzzel’ van de wijk. In de voormiddag geen discussie. Iedere aanwezige kreeg enkele minuten toebedeeld om het hart te luchten over zijn of haar ervaring met precaire situaties in de buurt. Welke problemen raken maar niet opgelost? In de namiddag gingen de aanwezigen aarzelend op zoek naar mogelijke oplossingen en antwoorden. Het resultaat was een waslijst precaire situaties, groepen en plaatsen waar terreinwerkers dagelijks mee geconfronteerd worden. Daarnaast ook een lijst met mogelijke actiepunten. Een greep uit wat er die dag allemaal besproken werd.

Aan de slag

Werkloosheid blijft een belangrijk knelpunt. Er moet werk gemaakt worden van meer kinderopvang en taallessen in de wijk. Voor de moeilijker te bereiken doelgroepen is het verdwijnen van de Vlaamse financiering voor het sociaal interim kantoor Instant A een serieuze tegenvaller. De informele – soms zelfs criminele – economie is nadrukkelijk aanwezig in de wijk, dikwijls door het gebrek aan toegang tot de reguliere economie. De aanwezige private actoren in de wijk worden te weinig aangesproken op de maatschappelijke meerwaarde die ze voor de wijk (bv. door jobs) kunnen leveren.

De sociale economie kan een grotere rol spelen, bijvoorbeeld door bestaande noden in kinderopvang te lenigen. Armoede is een moeilijk probleem. Ze is enerzijds sterk geconcentreerd in de wijk, maar is anderzijds het resultaat van processen die de wijk ver overstijgen. Toch kan er op wijkniveau aan gewerkt worden, bijvoorbeeld door mensen beter bekend te maken met hun rechten, de gratis voedselbedeling uit te breiden en te werken aan een beter betaalbare tandzorg.

Op het vlak van huisvesting kampt de wijk met huisjesmelkerij, dakloosheid, stijgende energiekosten en sociale verdringing.

Thuis in de wijk

Er is een gebrek aan kwalitatieve huisvesting. Eén suggestie is om woningen voor het verhuren te screenen, nulmetingen te doen voor de aanvang van grote projecten en budgetmeters op eenvoudige vraag (en dus niet enkel bij betalingsproblemen) te laten installeren.

Nogal wat mensen in de Brugse Poort zijn eenzaam. Sinds 2006 doen buurtwerkers niet meer aan individuele dienstverlening en verwijzen ze mensen door naar gespecialiseerde diensten, met het OCMW als eerste partner. De migrantenconsulenten, die bewoners in het Turks en Arabisch te woord konden staan, verdwenen. Door die doorverwijzing vallen gaten. Het stadsbestuur zou de meerwaarde van een lokaal dienstencentrum kunnen bekijken.

De communicatie en interculturele relaties in de wijk verlopen dikwijls moeizaam. Onderliggend speelt de precaire socio-economische positie van veel bewoners een rol. Vooral de Roma komen de laatste maanden in het nieuws. De vraag stelt zich echter of de problematiek zich tot die ene groep beperkt en hoe je de discussie niet verengt tot het thema overlast. Op straatniveau met alle bewoners een ‘goede nabuurschapcode’ opstellen, kan het samenleven bevorderen.

De Brugse Poort blijft een aantrekkingspool voor drugverkopers en -gebruikers uit de hele stad. Het gebeurt ook steeds zichtbaarder. De verslaafden die ook dakloos zijn en psychische problemen hebben, kunnen niet meer terecht in de drugshulp en blijven dus op straat rondhangen. Bij gebrek aan een gebruikersruimte worden drugs gebruikt in de openbare ruimte en door een beperkt aanbod van spuitenruil worden worden er vuile spuiten achtergelaten.

Eén ding is duidelijk: voor een aantal problemen zijn er op wijkniveau weinig hefbomen beschikbaar

De publieke ruimte in de Brugse Poort is een teer punt. Er is te weinig open ruimte en er wordt veel zwerfvuil achtergelaten. De aanleg van pleinen is dikwijls niet afgestemd op de noden. Mensen moeten absoluut gesensibiliseerd worden over het achterlaten van vuilnis.

Er zouden pleinbegeleiders moeten komen en een groter aanbod van vrijetijdsactiviteiten om de jongeren zinvol bezig te houden en conflicten te ontmijnen. Outreachend jeugdwerk zou een opvoedingsondersteunende rol kunnen spelen. De doelgroep van 18- tot 25-jarigen valt nu buiten de meeste initiatieven, waardoor het een wat vergeten groep vormt. Zeker voor hardnekkige problemen zoals drugshandel, onveilig rijgedrag en sluikstorten zal een stuk repressie nodig zijn.

De Precaire Puzzel was een enthousiasmerende dag. Terreinwerkers legden nieuwe contacten en namen uitgebreid de tijd om de problemen en visies van andere terreinwerkers te leren kennen. Sinds juni hebben de organisatoren de resultaten van de dag verwerkt. En nu komt het moeilijkste: welke acties ondernemen we? Eén ding is duidelijk: voor een aantal problemen zijn op wijkniveau weinig hefbomen beschikbaar en kunnen de problemen enkel naar anderen gesignaleerd worden. Een dergelijk signaal is echter des te krachtiger als de wijk zelf ook de handen uit de mouwen steekt en oplossingen uitwerkt. En dat is het Precaire Puzzel team vast van plan. U hoort er nog van.