Górecki werd op 6 december 1933 in Silezië geboren. Hij studeerde aan de Karol Szymanowski Muziekacademie van Katowice en werd aanvankelijk sterk beïnvloed door de avantgardistische muziekstroming van na de Tweede Wereldoorlog. In zijn jeugdwerken is de modernistische invloed van Luigi Nono, Karlheinz Stockhausen en vooral van zijn land- en leeftijdgenoot Krzysztof Penderecki goed hoorbaar.

Minimalisme

Vanaf het midden van de jaren zeventig veranderde Górecki’s stijl ingrijpend. De avantgardistische dissonanten maakten meer en meer plaats voor een heel eigen muziektaal die dicht aanleunde bij het minimalisme en de repetitieve muziek die vooral in de VS rond die tijd populair werd in de filmmuziek.

Zijn werken uit die periode vertonen ook verwantschap met Arvo Pärt, de componist van religieus geïnspireerde minimalistische muziek uit Estland. Door deze stijlwending werden de werken van Górecki veel toegankelijker voor een ruimer publiek. In 1979 werd ter gelegenheid van het eerste bezoek van de Poolse paus Johannes Paulus II aan Krakau zijn psalm Beatus Vir uitgevoerd.

Eerbetoon aan de slachtoffers van de nazi-terreur

Echt grote bekendheid kreeg de diepgelovige Górecki met zijn Derde Symfonie uit 1976. Dit werk voor sopraan en groot symfonisch orkest is opgevat als een muzikaal eerbetoon aan de slachtoffers van de Holocaust en de gruwelen van de nazi-terreur in Polen. Een deel van de gezongen tekst van de symfonie bestaat uit de woorden die een tienermeisje schreef op de muur van een Gestapo-cel om de bescherming af te smeken van de Maagd Maria.

Dit langzame, contemplatieve werk, groeide in 1992 uit tot een wereldhit in de uitvoering van sopraan Dawn Upshaw en de London Sinfonietta onder leiding van dirigent David Zinman. Van deze CD-opname werden wereldwijd meer dan een miljoen exemplaren verkocht. Een recordverkoop voor een klassieke CD.

Ook nu nog staat zijn Derde Symfonie, of de ‘Symfonie van de Treurliederen’, regelmatig op de affiche van klassieke concertpodia en worden fragmenten eruit gebruikt in gelegenheids- en filmmuziek.

Zoals wel vaker het geval is, bleef de rest van Górecki’s indrukwekkende oeuvre, dat naast symfonieën opvallend veel koormuziek bevat, veel meer in de schaduw. Hoewel Górecki voor een eigentijdse componist een buitengewone populariteit genoot in binnen- en buitenland.

Hedendaagse Poolse muziekschool

Werken als zijn Muzyka Staropolska (Oude Poolse muziek) uit 1969 zijn de uitdrukking van zijn diepe verbondenheid met de Poolse muziektraditie en tegelijk zijn wil tot radicale vernieuwing. Górecki mag zonder aarzeling de medegrondlegger worden genoemd van de Poolse hedendaagse muziekschool, samen met Krzysztof Penderecki.

In 1994 kreeg hij een eredoctoraat voor zijn gehele oeuvre van de Universiteit van Warschau, in 2000 volgde de Jagiellonische Universiteit van Krakau en in 2004 de Katholieke Universiteit van Lublin. Ook de Concordia Universiteit in Quebec verleende hem een eredoctoraat.

Op 5 juni 2010 stond de wereldpremière van zijn Vierde Symfonie gepland door het Nederlandse Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Jaap van Zweden. Door zijn aanslepende ziekte was Górecki echter niet meer in staat om dit werk te voltooien.

Vrijdag overleed hij op 76-jarige leeftijd in een ziekenhuis in Katowice. Beata Jankowska-Burzynska, de woordvoerster van het Nationaal Orkest van de Openbare Radio van Katowice, dat de meeste van zijn werken heeft gecreëerd, maakte de dood van de componist in de media bekend.