Op de voorpagina van De Standaard (niet toevallig De Standaard) van 9 juni lees je in grote letters: “Oekraïens tegenoffensief schakelt versnelling hoger”. Dat betekent honderden of duizenden doden meer, maar wordt luchtig en frivool geformuleerd als even schakelen aan een fiets. Wedstrijdjargon.

De Morgen, blijkbaar op zoek naar de grootste niveauloosheid, bracht op 7 juni een opiniestuk uit de New York Times door Paul Krugman: “Vandaag zijn de ogen van de wereld gericht op de Oekraïense strijdkrachten. Laten we hopen dat ze slagen.” Supportersproza, dat is al duidelijk van bij de titel.

De strijd tussen goed en kwaad, tussen de “goeden” en de “slechten”

Krugman knoopt aan bij de Tweede Wereldoorlog. De landing van geallieerde troepen in Normandië werd net herdacht toen hij zijn stukje schreef. “Dit jaar heeft de herdenking van D-day een bijkomende betekenislaag, we zijn op dit eigenste ogenblik in afwachting van het morele equivalent ervan, dat elk moment kan starten als Oekraïne zijn langverwachte tegenaanval tegen de Russische indringers begint. Misschien is hij wel al begonnen. Ik gebruik de term ‘moreel equivalent’ opzettelijk. De Tweede Wereldoorlog was een van de weinige oorlogen die duidelijk een strijd van goed tegen kwaad was.”

Krugman probeert tegenargumenten te voorkomen door toe te geven dat de “goeden” niet helemaal goed waren. Er was immers bij hen wel moorddadig racisme en ook kolonialisme. Een toegeving die de conclusie moet doen slikken: “Maar ook al slaagden de grote democratieën er maar al te vaak niet in om hun idealen waar te maken, de idealen die ze hadden waren wel de juiste. Ze stonden, hoe imperfect ook, voor vrijheid, in tegenstelling tot tirannie, rassensuperioriteit en massamoord.”

Hier moet ik een lachbui onderdrukken: de VS, met de grootste procentuele gevangenisbevolking in de wereld, waar onmenselijke behandeling van gevangenen zoals in Guantanamo nog steeds niet is afgeschaft, waar racistische politiemoorden alledaags zijn, waar burgers elkaar met genoegen neerknallen… Dat land dat met graagte onwelgevallige democratieën en democratisch verkozen politici onderuithaalt? Dat zou een kampioen en model van de vrijheid en de democratie zijn?! Krugman doet meer dan een oogje dichtknijpen, hij is gewoon stekeblind!

De tegenstanders van hulp aan Oekraïne hebben het mis?

Ook over Oekraïne doet de columnist toegevingen: ja, hoog op de ranglijst van corruptie, en ja, extreem-rechtse groepen, ook paramilitair, en ja ook wel nazi-iconografie… En dan: “Maar net als de tekortkomingen van de geallieerden in de Tweede Wereldoorlog betekenen deze schaduwzijden niet dat beide partijen in deze oorlog moreel gelijkwaardig zijn. Oekraïne is een onvolmaakte, maar echte democratie, die zich hoopt aan te sluiten bij de grotere democratische gemeenschap. Het Rusland van Vladimir Poetin is een kwaadaardige speler, en al wie vrijheid een warm hart toedraagt, zou moeten hopen dat het zal worden verslagen. Ik wou dat ik kon zeggen dat de burgers van de westerse democratieën, Amerika in het bijzonder, zich volledig inzetten voor de overwinning van Oekraïne tegen Rusland.”

Maar zo denkt niet iedereen: “Sommigen onder hen die gekant zijn tegen westerse steunmaatregelen zien gewoon de morele gelijkwaardigheid met de Tweede Wereldoorlog niet. Vooral ter linkerzijde zijn er mensen voor wie het altijd 2003 blijft. Ze herinneren zich hoe Amerika onder valse voorwendselen Irak binnenviel – wat ik me overigens realiseerde en waar ik toen fel tegen was – en zien niet in dat deze situatie anders is.”

Zijn de oorlog tegen Irak van de VS en hun bondgenoten en de proxy-oorlog van de VS tegen Rusland zo verschillend? In beide gevallen ging en gaat het toch om het vergroten van de macht van de VS en het uitschakelen of minstens verzwakken van concurrenten, toen Irak, nu Rusland. En in beide gevallen dient de NAVO – zogenaamd een defensieve organisatie – als machtsinstrument en stormram. En werd de oorlog uitgelokt door de VS.

Oorlog voor de democratie in de wereld?

De moralistische interpretatie van de oorlog in Oekraïne – een dwaze  en verblindende ideologie die onderdeel is van de Amerikaanse oorlogspropaganda – brengt Krugman tot het besluit: “Het punt is dat er op dit moment veel op het spel staat in Oekraïne. Als het tegenoffensief slaagt, zullen de democratische krachten over de hele wereld worden versterkt, niet het minst in Amerika. Als het mislukt, is dat niet alleen een ramp voor Oekraïne, maar voor de hele wereld.” Want: “de democratie zal overal worden verzwakt.”

En Krugman rondt dan af met een laatste parallelisering van WOII en de oorlog in Oekraïne: “Aan de vooravond van D-day zei Dwight Eisenhower: ‘De ogen van de wereld zijn op jullie gericht.’ Vandaag zijn de ogen van de wereld gericht op de Oekraïense strijdkrachten. Laten we hopen dat ze slagen.”

Hoi hop! Hoi op! Maar was het niet ook Eisenhower die als president de term “militair-industrieel complex” bekendheid gaf? Die in zijn afscheidstoespraak aan het einde van zijn presidentschap, in 1961,  waarschuwde voor het gevaar van de invloed van het militair-industrieel complex op het Amerikaanse staatsbestel?

De Amerikaanse economie heeft oorlog nodig

Van een econoom, zeker van een Nobelprijs Economie, zou je verwachten dat hij de zaken ook even economisch bekijkt. Achter het gebazel over de verdediging van de democratie zit de realiteit van de oorlog als instrument van het Amerikaanse kapitalistische maatschappijmodel. Elke oorlogsdreiging en meer nog elk uitbreken van een oorlog zijn een zegen voor de wapenindustrie: de beurskoersen stijgen meteen, en de beelden van de oorlog in de media zijn een gigantische reclame voor meer en betere bewapening, dus grotere militaire budgetten die naar de wapenindustrie gaan en grotere winsten. Achter het ronkende officiële discours van de strijd tussen goed en kwaad zit keiharde business die megawinsten oplevert. (1)

Oorlog en corruptie gaan hand in hand

Het corruptieverhaal van Krugman staat erg ver van de werkelijkheid. De Amerikanen – concreet hun president Joe Biden – zijn zelf beoefenaar en verspreider van corruptie, en schenden daarbij de veelgeroemde en geëiste souvereiniteit van andere staten. Het was Joe Biden, onder president Obama belast met het Oekraïnebeleid, die de Oekraïense president chanteerde met de dreiging Amerikaans geld tegen te houden om het ontslag van een minister van justitie te bekomen. Die wilde een onderzoek voeren dat vermoedelijk Biden en zijn zoon in opspraak zou brengen. Een mooie illustratie van de werking van de democratie zoals de VS die zien. (2)

Alles bij elkaar is het commentaar van Paul Krugman van een lamentabel niveau: de wereldproblemen zien in het enge en onbruikbare denkkader van de strijd van goed tegen kwaad is niet alleen infantiel, maar het belemmert ook het zicht op de reële oorzaken van de oorlog en dus ook op de mogelijke oplossingen. Die interesseren Krugman niet, de oorlog is opgelost als hij gewonnen is – door de goeden, dus de NAVO en de VS en hun proxy-strijder Oekraïne. Die logica is fout. Duitsland werd in 1918 verslagen, en in 1940 begon het al aan de volgende oorlog. Een overwinning garandeert helemaal geen vrede op lange termijn.

Nu Kosovo weer in het nieuws is door opnieuw uitbrekende spanningen tussen Serviërs en Albanezen, lees je weinig of niets over de wezenlijke zaken, maar zie je weer veel aandacht voor de onwezenlijke kwesties. Of Rusland iets ondernomen heeft om de spanningen aan te wakkeren? Misschien wel, maar dat is bijzaak. De kranten schrijven, alsof het de gewoonste zaak is, dat er nog meer NAVO-troepen naar Kosovo gestuurd worden. Maar met welk recht heeft de NAVO ginder troepen? De aanval van de NAVO op Joegoslavië, die veel slachtoffers maakte onder de burgerbevolking, was een aanvalsoorlog, en dat soort oorlog wordt  zwaar afgekeurd als Rusland Oekraïne aanvalt.

De NAVO is de vijand van de VN

Maar de oorlog tegen Joegoslavië vond ook plaats zonder goedkeuring van de Verenigde Naties, en diende eigenlijk ook om die uit te schakelen. Er was hooguit een VN-vredesmacht toelaatbaar in Joegoslavië, als daar om gevraagd werd, maar de NAVO nam eigenmachtig de rol van de VN over. De NAVO positioneerde zich als de autonome gendarm van de wereld, die naar eigen willekeur overal mag en kan ingrijpen met militaire middelen. Democratie komt daar niet aan te pas: in de NAVO beslist uiteindelijk de president van de VS. Hebt u de voorbije dagen veel gelezen over het onmogelijke optreden van de NAVO en het onderuithalen van de VN, het enige democratische politieke orgaan op wereldniveau?

Onze media besteden graag kritische en spottende aandacht aan de propaganda in Rusland, maar dat zijzelf NAVO-propaganda bedrijven willen ze niet zien. Gebuisd voor kritische onafhankelijkheid in de pers! En wat met Paul Krugman? Die krijgt van mij de Nobelprijs voor Kletskoek.

(1)   https://www.dewereldmorgen.be/artikel//de-oorlog-in-oekraine-big-business-en-slinkse-streken

(2)   https://www.dewereldmorgen.be/artikel//hoe-corrupt-is-joe-biden