Dezer dagen wordt het letterlijk elke dag donkerder, op weg naar de winter-equinox op 21 december, kort voor Kerstmis. Het gaat ook nog altijd meer bergaf, de donkerte in, met de besmettingen, zieken en doden vanwege het Covidvirus. Binnenkort zullen nieuwe voorzorgsmaatregelen nodig zijn en beslist worden door de verantwoordelijken in Brussel en Den Haag, in de provincies en in de steden. Graag mag ik hier een bericht delen, een boodschap van algemeen belang eigenlijk, die ik precies vijf jaar geleden opstelde via Facebook en de site van de Vlaamse Kerk. Over de woorden van Leonard Cohen, legendarische singer-songwriter die van Joodse komaf was, en die een bijzonder pakkend laatste lied schreef, voor hij de geest gaf. Daarin lijkt een verwarrende, vreselijke zin centraal te staan: “U, God, u wil klaarblijkelijk dat het voor ons nog veel donkerder wordt!” Daar kan ik mij ondanks alles best wel iets bij voorstellen. Ook omdat ik zelf lange tijd door zwaar weer ben heengetrokken, letterlijk en figuurlijk solitaire expedities in kaal en guur berglandschap heb gemaakt en tijdens mijn werk en inzet, vele erg wanhopige mensen heb zien doorzetten en opnieuw heb zien overeind komen. Ook de (krijgs)geschiedenis bulkt van de verhalen over de Resilience van de mens. De ouden hebben het al samengevat voor het nageslacht, in zegswijzen als “Als de nood het hoogst is, is de redding nabij”.
Op Kerknet heb ik meegedaan aan het zoeken naar de Betekenissen van het goed getimede laatste lied van Cohen, “YOU WANT IT DARKER”.
You Want It Darker
You Want It Darker
If you are the dealer, I’m out of the game
If you are the healer, it means I’m broken and lame
If thine is the glory then mine must be the shame
You want it darker
We kill the flame
Magnified, sanctified, be thy holy name
Vilified, crucified, in the human frame
A million candles burning for the help that never came
You want it darker
Hineni, hineni
I’m ready, my Lord
There’s a lover in the story
But the story’s still the same
There’s a lullaby for suffering
And a paradox to blame
But it’s written in the scriptures
And it’s not some idle claim
You want it darker
We kill the flame
They’re lining up the prisoners
And the guards are taking aim
I struggled with some demons
They were middle class and tame
I didn’t know I had permission to murder and to maim
You want it darker
Hineni, hineni
I’m ready, my Lord
Magnified, sanctified, be thy holy name
Vilified, crucified, in the human frame
A million candles burning for the love that never came
You want it darker
We kill the flame
If you are the dealer, let me out of the game
If you are the healer, I’m broken and lame
If thine is the glory, mine must be the shame
You want it darker
Hineni, hineni
Hineni, hineni
I’m ready, my Lord
Piet De Loof geeft kort na de dood van de legendarische zanger een inleiding op de site Kerknet en nodigt uit:
“Voor zijn 82ste verjaardag deed Cohen zichzelf én de wereld een nieuw album cadeau: You want it darker. Op de vraag wat hij kan hebben bedoeld met die titelsong, zal hij ons voor altijd het antwoord schuldig blijven. Een onverschrokken verkenning van de religieuze geest. Zo stond het in de aankondigende perstekst. The New York Times noemde het lied fatalistisch en kil, verwijzend naar een ondoorgrondelijke God. Weinigen wagen zich aan een interpretatie. Het lied begint met een rustgevende koorzang, die na tien seconden het onverwachte gezelschap krijgt van een sombere beat. Helemaal op het eind horen we een cantor-achtige stem het Hebreeuwse woord Hinneni zingen. Hinneni betekent letterlijk: Hier ben ik.”
Het volledige stukje dat verscheen op Kerknet kunt u nalezen via deze link: https://www.kerknet.be/kerknet-redactie/artikel/leonard-cohen-82-im-ready-my-lord
Hier volgt dan mijn persoonlijke verklaring van de mogelijke diepere betekenissen van het enigmatische lied.
Een topervaring, in elk geval, is het, dit lied beluisteren in een donkere living met kaarsje!
– Wat de inhoud en toon betreft, mij valt meteen een parallel op met het Lied van de Creaturen. In het lied beter bekend onder de naam “Laudato si” of “Het Zonnelied” nam Sint Franciscus ook afscheid van het leven, kort voor zijn dood, na lange pijn en ziekte. Deze grote geesten, grote zielen konden het leven afleggen met hoop, met geloof, met de zekerheid “dat God hen had gered. Dat zij het eeuwig leven kregen” (Eloi Leclerc, “Le quantique des créatures”.
Een lied van een groot kunstenaar, een sensitieve ziel. Dat veel interpretaties en inspiratie losslaat in veel soorten mensen. Ook parallel is dat beide grote mannen benadrukken “God is le sire très haut“. Ik kan hem niet benoemen, hij is veel, veel hoger dan ik, dan wij. En Franciscus deed dat na door perioden te zijn gegaan van overmoed, van met zijn kracht heel veel te doen, voor anderen, en zich aan God gelijk te wanen. Zoals veel mensen vandaag ook, o.a. in de commerciële sfeer…
De passage over “ik wist niet dat ik mensen mocht doden en verminken” is natuurlijk belangrijk en tegelijk niet evident te begrijpen of te duiden. Zelf maak ik de link met de paradox dat een aantal heiligen en zeer sterke grote spirituele figuren, zoals de H. Antonius van Padua en Mozes, voor ze hoogstaande mensen werden… een mens hebben gedood. –
Heilig ben je niet direct, je zondigt eerst, en stuurt altijd maar bij. Dat is hoopvol voor iedereen. (Ik zelf ben ongetwijfeld geen heilige mens, maar heb wel herten en everzwijnen gedood).
.. “You want it darker. We kill(ed) the Flame”,
Dat centrale thema is een heerlijke kluif, voor wie naar Betekenis wil zoeken. Mij valt op dat ze beiden samen gaan, deze woorden,en ook met “villified”. De mens is almaar weer overmoedig. Meent alles zelf te kunnen en te moeten. Wij doden de goddelijke vlam. Dit is, de Intensiteit, de Heilige Hitte, de Liefde! Denk aan de passages in Bijbel: “God kastijdt wie hij liefheeft, zoals de goudsmid purifieert in de vlam”. Daarom wil God meer duisternis.
.. Waarom wil ELOHIM, (de meest traditionele naam van onze Joods-Christelijke Godsdienst), dat het allemaal donkerder wordt?
Ik heb daar wel een idee over. Omdat… “Vaak de mens pas nadat het heel erg donker is geworden, het kleinste lichtje van de hoop ontwaart. Dat er in feite al lang was, en op hem hing te wachten aan de hemel” (vrij naar Piet Nijs,die duizenden mensen in grote levensnood heeft beluisterd en helpen genezen). Ik koppel dit aan getuigenissen van WO II die ik mocht optekenen: “Toen de bommen vielen, mensen onder treinwagons wegdoken, toen wel, toen was iedereen wel aan het bidden!”
“Meer Duisternis leidt tot het licht”
Dat lees ik ook als het “God, de mens kan Hem enkel ontmoeten als hij leeft in Absolute Soberheid” (André Chouraqui).
Voor de volger van Jezus staat niets dan de Liefde centraal.
Wij moeten altijd weer onze comfortzone verlaten (warm, veilig huis, cocon, gewoonten) om naar onze arme, overbelaste buur(vrouw) te trekken (Jes. 1, 17; Jakob, 1, 27).
Zowel legalisme (regeltjes volgen), als gemakzucht, consumentisme, leiden weg van het pad naar het Volle Leven. Dat is een weg, zo mag ik persoonlijk getuigenis afleggen, dat tot grote, ware persoonlijke verrijking leiden kan, en daar bovenop nog veel medemensen onderweg uit de nood haalt of revitalisatie biedt.
Beluister “You want it darker” op YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=v0nmHymgM7Y
Bericht oorspronkelijk geschreven via Facebook op 15 november 2016 en opnieuw gepubliceerd op deze dag in het jaar 2021.
Illustratie opgenomen met toestemming van de tekenaar. Copyright en informatie: http://carrecartoons.be
