In de zomer van 2016 reisden Milo Rau, artistiek directeur van NTGent, en zijn team voor het eerst naar Koerdistan en Noord-Irak, voor de productie Empire, het derde deel van de Europa Trilogie. Op dat moment was Mosul nog niet bevrijd, maar Rau en zijn team knoopten al relaties aan met producenten en kunstenaars in Erbil en andere steden in de regio.

Toen Mosul bevrijd werd, keerde het team terug en begon de samenwerking met het Institute of Fine Arts in de volledig verwoeste stad. Tussen het najaar van 2018 en het voorjaar van 2019 werkten het Instituut en NTGent samen aan de voorstelling Orestes in Mosul die de wereld rondreisde, en tegelijk aandacht creëerde voor de noden van kunstenaars in Noord-Irak.

Na nog eens twee jaar van voorbereidingen starten het Instituut en NTGent nu een nieuwe, structurelere samenwerking: de oprichting van een filmafdeling in Mosul, een project dat zopas de steun kreeg van he UNESCO-programma Revive the Spirit of Mosul. Dit programma wordt gefinancierd door de Europese Unie en heeft tot doel om werkgelegenheid te creëren en bij te dragen aan de sociale cohesie door het herstel van historisch patrimonium en de heropleving van het culturele leven in Mosul en Basra.

De wereld vertellen over Mosul

Voor de opbouw van de filmafdeling in het Instituut nemen twintig studenten, meisjes en jongens uit Mosul, de komende maanden deel aan een opleiding die hen vertrouwd maakt met het proces dat leidt van een idee naar een voltooide film. Samen maken ze vier kortfilms, volledig in Mosul opgenomen.

“Deze samenwerking is van enorm belang voor ons”, zegt Suleik Salem Al-Khabbaz, afdelingshoofd van het Mosul Institute of Fine Arts. “Het stelt ons in staat om de capaciteiten te versterken van zowel de studenten als de docenten van ons Theatrical Arts Department, maar het is ook een kans om de hele wereld te vertellen over de hoe het er intussen écht aan toegaat in Mosul.”

Iraaks-Belgisch docententeam

Om de band tussen het Instituut en NTGent nog hechter te maken, is er een Iraaks-Belgisch team van filmdocenten opgericht met daarin Suleik Salem Hussain en zijn medewerker Sardar Saeed, maar ook Susana AbdulMajid, Eyas Almokdad, Daniel Demoustier, Johan Leysen, Ioana Mandrescu en Marijke Pinoy. In oktober 2021 zal een aantal van de docenten voor het eerst vanuit Europa naar Mosul reizen. In november 2021, en januari en februari 2022, staan nog drie reizen gepland.

De docenten hebben een programma ontwikkeld dat is opgedeeld in vijf fasen, elk gewijd aan een van de belangrijke aspecten van films maken: brainstormen, scriptschrijven (en inzicht krijgen in filmproductie en -organisatie), filmen, monteren, en het resultaat presenteren, in dit geval aan een publiek in Mosul.

Aan het einde van dit proces blijft alle technische apparatuur die de studenten leren gebruiken ter plekke in het Institute of Fine Arts. Ze vormen – samen met de kennis die de studenten in de komende maanden verwerven – de basis van een filmschool gewijd aan de jonge generaties van Mosul.

“Het helpen opzetten van een filmschool in Mosul lijkt misschien een uitzonderlijke stap voor een Europees theaterhuis”, zegt Milo Rau. “En in zekere zin is dat ook zo. Aan de andere kant is dit een logische volgende stap in een samenwerking die al jaren gaande is. Voor NTGent is duurzaamheid een heel belangrijke waarde. Dat betekent ook dat we altijd iets willen achterlaten op de plekken die we bezoeken. In dit geval: nieuwe culturele kansen in een verwoeste stad.”