Dat Termont er nog een termijn bij mag doen leek op voorhand vast te staan, dat de groenen waarmee zijn SP.a in kartel ging dus mee mogen besturen ook. De ware verrassing valt vooral te zoeken in de resultaten van de andere partijen: hoeveel winnen Bracke en zijn N-VA? Krijgt Open VLD een kleine tik of een echte oplawaai? Kan CD&V de meubels redden? En wat doet underdog PVDA, de partij die volgens Knack weleens dé verrassing van deze verkiezingen zou kunnen worden?

Het is tergend lang wachten op de eerste cijfers in Gent. Maar die zijn dan ook meteen indrukwekkend. Een absolute meerderheid voor het kartel SP.a-Groen. En een matige score voor N-VA. Daar zal in de loop van de avond weinig aan veranderen. Terwijl de rest van Vlaanderen geel kleurt, bevestigt Gent zijn status van progressieve en rebelse stad.

Serene retoriek

De eerste reacties van het kartel zijn opvallend sereen en beheerst, zeker in vergelijking met de heftige overwinningsretoriek van Bart De Wever in Antwerpen. Vooral de Groen-kopstukken lijken het nog niet echt te geloven.

In de coulissen wordt er verontwaardigd gereageerd op de – we citeren – ‘fascistoïde’ en ‘angstaanjagende’ retoriek in de grootste stad van Vlaanderen. Terwijl Bart De Wever het heeft over ‘geel-zwarte zondag’ toont Termont zich trots en blij met de overwinning, maar hij blijft met beide voeten op de grond. Hij wijt de verpletterende zege aan zes jaar goed en progressief bestuur. Dat hijzelf als burgervader een ongeziene populariteit geniet, wat later op de avond zal blijken  uit het record aantal voorkeurstemmen (44.561 om precies te zijn), wordt door iedereen als een van de belangrijkste redenen gezien voor het opvallende succes van het kartel. Zelf wijst hij graag op het goede bestuur van paars dat van Gent meer dan ooit een bruisende en hippe stad wist te maken.

De pletwals van het kartel

SP.a-fractieleider Bruno Mathys: “Buikgevoel is de beste peiling. Een sterk kartel SP.a-Groen was een oude droom van voormalig burgemeester Frank Beke. We zijn erg blij dat het Termont nu gelukt is om zo’n kartel te realiseren en er ook nog een grootse zege mee te behalen. Waarom Gent een rood eiland blijkt temidden van een gele oceaan? De Gentenaar is van oudsher een progressieve en eigenzinnige kiezer. Er staan heel wat moeilijke en onpopulaire punten in ons programma. De autoluwe stad à la Kopenhagen en Freiburg, onze plannen inzake stadsontwikkeling, dat zijn ambitieuze plannen. Maar de Gentenaar gelooft er blijkbaar in. Wat mij vooral opvalt, meer nog dan de beperkte winst van N-VA, is de teloorgang van de christendemocratie. CD&V lijkt wel in vrije val. Waarom N-VA het niet goed doet in Gent? Daar zijn welgeteld drie redenen voor: De kracht van de tegenstander, Termont, het feit dat het Vlaams-nationalisme niet aanslaat in Gent en de figuur van Siegfried Bracke die de Gentenaar niet lust. De intellectuelen vinden hem een windhaan, in de volkse wijken noemen ze hem een ‘dikke nek’.”

Groen-lijsttrekster Elke Decruynaere: “Als de verrechtsing ergens kan gestopt worden, dan is het in Gent. Deze overwinning geeft ons de kans te tonen hoe een links en progressief bestuur een stad en elk van haar inwoners vooruit kan helpen. Of het water diep is tussen ons en Open VLD? Mathias Declercq moet het ons vergeven dat we eerst de overwinning vieren en dan gaan samenzitten met de SP.a. Het is geen vaststaand gegeven dat Open VLD mee bestuurt, zoals de kaarten nu liggen.”

Filip Watteeuw van Groen: “Zulke momenten maak je maar een of twee keer mee in een politieke carrière. Het is duidelijk dat de Gentenaar niet zomaar alle beloften slikt. Of de ambitieuze plannen van Groen niet zullen verwateren wanneer ze mee gaan besturen? Kijk, het gaat erover om verontwaardiging om te zetten in beleidsdaden. Wij gaan actief voor een sociaal-ecologische stad.”

N-VA tweede partij

En dan was het wachten op Siegfried Bracke. Bleef hij weg van het stadhuis in de hoop er nog een paar zetels bij te krijgen via de stemmen uit de nog niet getelde bureaus? Feit is dat hij bijna als laatste van de Gentse politici ten tonele verscheen. Hij leek niet euforisch, zoals zijn kopman uit Antwerpen wel eerder die avond. Waarom zou hij ook? Hij had het als ‘uitdager’ van de zetelende burgemeester in Gent dan ook niet goed gedaan. In zijn toespraak verwees hij uiteraard naar de negen behaalde zetels: “Wat N-VA in Gent en in Vlaanderen heeft behaald, dat heb ik nog nooit meegemaakt.” En dan volgde een sneer naar de Open VLD in Gent. Om zich daarna neer te leggen bij de situatie in Gent: “We gaan constructief maar sterk oppositie voeren en erover waken dat de Gentenaar inspraak krijgt.”

Open VLD wil meebesturen

Wie minder lang op zich lieten wachten waren de Gentse liberalen. De partij haalde evenveel zetels binnen als N-VA. Het was vooral boegbeeld Mathias De Clercq die het woord mocht voeren, maar ook hier een strak geregisseerd verhaal. Dat bleek vooral toen de kopman vroeg om de rest van de ploeg erbij te halen terwijl hij een interview gaf aan de regionale zender. Hij herhaalde meerdere keren de verwezenlijkingen van de partij in het heersende paarse stadsbestuur en drukte uiteraard zijn hoop en ambitie uit om verder mee te regeren. Declercq liet verstaan dat hij ook al met Termont had gesproken, maar die liet nog niet in zijn kaarten kijken.

CD&V in het defensief

Het was het langst uitkijken naar Veli Yüksel van CD&V. Terwijl Filip Van Laecke al de hele avond aanwezig was in het stadhuis, liet zijn lijsttrekker zich niet onmiddellijk zien. Terwijl nog maar een derde van de bureaus geteld waren, liet Van Laecke al optekenen dat zijn partij zich zeker bereid toonde om mee te besturen.  Hij vroeg zich luidop af hoe plat de Open VLD op de buik zou gaan om meegenomen te worden in het stadsbestuur. Over de resultaten van zijn eigen partij was hij zeker niet euforisch: “Het is jammer om te zien dat na 24 jaar in de oppositie de partij nog dieper zakt. Want in de oppositie kan je je programma niet in de praktijk omzetten.”

Veli Yüksel was opvallend defensief en herhaalde meerdere keren dat hij pas zes maanden geleden was gevraagd om de lijst te trekken en dat hij meer dan zijn best heeft gedaan. De drieduizend voorkeurstemmen waar hij op dat ogenblik al zeker van was getuigden volgens hem dan ook van het vertrouwen dat hij geniet. En toch viel er weinig blijdschap te bespeuren.

Klein-links haalt zetel net niet

De kleine linkse partijen scoren matig in Gent. Het is duidelijk dat het kartel de linkse kiezer wist aan te spreken, in tegenstelling tot de stadslijst in Antwerpen, die de donkerrode en groene kiezers niet kon bekoren met een centrum-discours.

Tom De Meester, lijsttrekker van PVDA haalt de verhoopte zetel net niet. Was het dan niet dom van PVDA en Rood om elk met een aparte lijst op te komen? Volgens Rood wilde de PVDA niet, volgens PVDA was het net andersom. Feit is dat ze samen vier procent haalden, en dus een zetel in de wacht konden slepen. Nu zal de linkse oppositie niet gevoerd worden in de gemeenteraad, maar daarbuiten, iets wat heel wat linkse kiezers betreuren.

Heeft de oproep van Termont om niet op de PVDA te stemmen iets te maken met de matige score van de partij? Volgens Tom De Meester niet: “Termont is een socialistisch burgemeester met een – althans in perceptie – volks imago. Het kartel is een progressief project en dus is het logisch dat de linkse kiezer voor hen stemt. Ik ben blij dat zij deze verkiezingen winnen. Maar ik ben ervan overtuigd dat een linkse oppositie een meerwaarde had betekend. Een sterke linkse oppositie kan het bestuur scherp houden. Maar ik ben niet van plan stil te zitten de komende zes jaar. Wij gaan gewoon verder met oppositie voeren, zij het dan van buiten de gemeenteraad.” Rood en PVDA sluiten een toenadering niet uit, maar voor die zetel in de gemeenteraad is het onverbiddelijk te laat.

Veel Gentenaars slaken vandaag een zucht van opluchting. Geen conservatief bestuur voor de tweede stad van Vlaanderen. En het ziet er niet naar uit dat dat er weldra van komt. Een analyse van deze afwijkende resultaten volgt ongetwijfeld.