Na WO II kenden we een “democratisch kapitalisme”. Waarbij het kapitaal heeft ingeleverd ten voordele van arbeid. Deze inlevering was ingegeven door de vrees voor het communisme, dat dankzij het partizanenverzet relatief populair was. Het was een kapitalisme maar dan sterk gecorrigeerd. Vele domeinen, bijvoorbeeld onderwijs, gezondheidszorg, cultuur en nuitsbedrijven waren onttrokken aan de markt. De marktwerking was sterk gereguleerd.

Het woordje democratisch slaat hier op :

1) Grote belangstelling van de gewone man voor de verkiezingen

2) De democratisch verkozen regeringen hadden vat op het economisch gebeuren.

Dit democratisch kapitalisme raakte in crisis sinds de jaren zeventig. Maar men heeft tijd gekocht om zo het failliet van dit economisch systeem op te schuiven. Sinds het vermelde decennium is het kapitaal bezig om hun verloren terrein terug te winnen. Er is een inkomensherverdeling van inkomen uit arbeid naar inkomen uit kapitaal aan de gang.

Het failliet van het kapitalisme werd nooit erkend men schoof het steeds voor zich uit.

In het midden van de jaren zeventig startte de crisis die we nooit meer te boven zijn gekomen.

De grondstofprijzen en de oliekost stegen snel. De kapitalisten verrekenden de hogere kost in de producten om zo hun winsten veilig te stellen.

De prijsstijging van de afgewerkte producten zorgden voor een inflatie met dubbele cijfers. De inkomens en winsten stegen mee, maar dit was een illusie. De stijging van het inkomen had tot gevolg dat de belastingen stegen omdat iedereen in hogere schalen terecht kwam. De netto inkomens stegen minder dan de prijzen waardoor de koopkracht daalde.

Dit had tot gevolg dat het draagvlak voor ons progressief belastingsysteem bij de bevolking afbrokkelde.

De politieke partijen, vooral de liberalen, speelden daar op in en introduceerden lastenverlagingen. Dit had tot gevolg dat de overheid die minder inkomsten kreeg meer en meer moest gaan lenen. De schuldenberg groeide aan. De schulden groeiden zo sterk zodat de bankiers mee konden bepalen welk (liberaal) beleid er moest gevoerd worden. De overheid werd immers meer en meer afhankelijk van zijn institutionele geldschieters. Ratingbureaus gaven sommige landen een slechte score wat de regeringen dwong tot onmenselijke besparingen. Deze besparingen hadden ook minder collectieve voorzieningen tot gevolg, zodat de bevolking moest beroep doen op private diensten.

De bedrijven concurreren, om binnen verzadigde markten toch de winst te garanderen kregen we overnames en fusies van bedrijven. Daarnaast verplaatsten ze fabrieken naar goedkope loonzones en gingen besparen op de lonen. Dit alles leidde tot werkloosheid.

Deze grote bedrijven zagen hun afzetmarkt krimpen omwille van de daling van de koopkracht van de consument. De verbruiker zag zijn loon dalen of was inmiddels werkloos. Geen nood men verleidde de consument met kredieten om op die manier de consumptie toch overeind te houden. Dit laatste gebeurde ook in de woningbouw. Zij die hun schulden niet meer konden aflossen zagen hun huizen verkocht. Helaas een groot aantal die ingevolge de onverantwoorde kredietverleningen samen op de markt kwamen zorgden in de Verenigde Staten voor een implosie van de woonmarkt en bracht de banken in moeilijkheden. Dit was ook bij ons het begin van de kredietcrisis want onze financiële instellingen participeerden ook aan die Amerikaanse “cowboy-toestanden” Zo kwamen ook de Belgische banken in de problemen en moesten door de overheid gered worden. Men kon zich het failliet van de banken economisch niet veroorloven. Om de banken te redden stegen de schulden van de overheid met vele procenten. Hierdoor wordt de overheid gedwongen te besparen of om extra inkomsten te zoeken om de schulden af te betalen. Onder druk van de schuldeisers die waar voor hun geld eisen komen de regeringen weer onder druk te staan van de financiers.

De banken vertrouwen elkaar niet meer. Ze lenen niet meer bij elkaar maar zoeken geld bij de Europese centrale bank die leent aan bijna nul procent om op die manier geld in de economie te pompen. Dit laatste zou moeten leiden tot een grote inflatie, want meer geld in omloop, zonder dat de goederenstroom stijgt, zorgt normalerwijze voor prijsstijgingen. Vandaag zien we dat de inflatie kort bij de 0% ligt. Dat komt omdat de toename van de geldhoeveelheid bij de banken niet gebruikt wordt om de economie te stimuleren en ook omwille van de werkloosheid en de besparingen, de koopkracht daalde en de mensen geen uitgaven doen die niet strikt nodig zijn. Onze fabrieken hebben geen afzet meer en er ontstaat overproductie. De goederen moeten dus nog goedkoper. Men speelt de werknemers uit verschillende landen tegen elkaar uit om hun looneisen te milderen, lagere lonen weer minder consumptie en nog meer overproductie.

Om toch nog winsten te garanderen werd de aanval op de overheid gelanceerd. De sectoren die voor het grootste deel door de overheid werden georganiseerd, de diensten, gaat men privatiseren. Als de overheid de treinen niet meer laat rijden, zich terugtrekt uit het onderwijs, de bejaardenzorg, de cultuur, de gezondheidszorg, dan ontstaat er een markt voor het privé kapitaal dat kan investeren en winsten maken met voor de werkman alle nefaste gevolgen vandien. Ook het “democratisch karakter van het kapitalisme staat onder druk: de deelname aan de verkiezingen, waar deze niet verplicht zijn, daalt. Van economische democratie is geen sprake meer, niet de regeringen bepalen het economisch gebeuren maar de financiële machten bepalen het beleid van de regering, democratisch verkozen parlementen wekken de schijn op dat ze de regeringen controleren, terwijl dit in feite gedaan wordt door de financiële instanties in de wereld .

Eindconclusie: …….het “democratisch kapitalisme” heeft zijn tijd gehad.