Het ging over de asielzoekers, de verstrengde gezinshereniging, het wetsvoorstel tegen de pseudo-zelfstandigheid van buitenlandse werknemers, het ontbreken van een Europees minimumloon, en aanbevelingen van de Europese Commissie die niet zijn goedgekeurd door het parlement. Gilbert Temmerman is dus in volle activiteit, op weg naar de 84 (hij werd geboren in 1928), vertrokken.

Glas en papier selecteren

Was het woord groen, in zijn huidige betekenis van milieuvriendelijk en duurzaam, al uitgevonden? Schepen Temmerman voerde de selectieve ophaling in van glas, papier en restafval. In 1980 lanceerde hij voor het lager onderwijs de ophaling van kroonkurken. Was hij de eerste in ons land, in Europa? In New York hebben ze daar vandaag nog niet van gehoord. 

De Gentse elektriciteitscentrale

Reeds als schepen was Temmerman een onwrikbaar verdediger van openbare bedrijven. Hij richtte de EGW op, de stadsregie voor Elektriciteit, Gas en Water. Gent bezat, van voor de Tweede Wereldoorlog, zijn eigen elektriciteitsproductie, gelegen in de Bomastraat. Met het koelwater van de machines werden langs ondergrondse buizen woonwijken en openbare gebouwen verwarmd (‘afstands- of stadsverwarming’). In het oudste majestueuze gebouw huist nu al geruime tijd het succesvol multicultureel centrum ‘De Centrale’. 

Maar terwijl de socialisten als grootste partij in de oppositie zaten, onderhandelde het toenmalige CVP-PVV-schepencollege over de verkoop van de Gentse productie-eenheid aan EBES. Deze vennootschap werd later gefuseerd tot Electrabel, vandaag door iedereen gekend wegens zijn prijspolitiek.

Komt dat scenario van privatisering u bekend voor? Het was wel buiten Temmerman gerekend: hij was radicaal tegen het verpatsen van openbaar bezit aan de privésector.

Ter gelegenheid van het lange interview, vorig jaar afgenomen in de SP.A-afdeling van Ledeberg, op initiatief van Geert Dutré, vertelde Gilbert Temmerman daarover: “Eerst riepen we een KB in dat de openbare sector recht geeft op een procent bescherming van productie of distributie. Daardoor verwierf EBES alleen de distributie; de productie kwam bij SPE, een volledig openbare maatschappij. Deze had ook productie-eenheden in Harelbeke en Seraing. Vandaag staat er een moderne gascentrale (Gent-Ringvaart); de hoge schouw dateert nog van de vorige dieselmotor.”

Maar de BSP ging ook in beroep bij de Raad van State, want het CVP-PVV-college had de verkoop niet voorgelegd aan de gemeenteraad, en dus was die onwettig. Het proces sleepte 8 jaar aan, maar in 1990 tenslotte werd de verkoop verbroken.

Helaas was de overdracht en reorganisatie van personeel, machines en gebouwen al doorgevoerd, en dat viel niet meer terug te draaien. SPE betaalde een vergoeding aan de stad. Toch bleef Temmerman jaren later nog schande spreken over de verkoop.

De stad was ook eigenaar van TV-Genta dat zorgde voor de tv-distributie; ook dat bleef niet duren. SPE is later opgeslorpt door EDF-Luminus. Gent en enkele andere gemeenten zijn nog minderheidsaandeelhouder, via Publilec.

Dagblad ‘Vooruit’

De socialistische pers ging alle oude socialisten ter harte. Louis Paul Boon schreef zijn dagelijkse stukjes in het prachtige gebouw van Vooruit in de Sint-Pietersnieuwstraat en maakte zelfs humoristische tekeningen. De teloorgang van het dagblad Vooruit, opgericht in 1884 door vader Anseele, was een drama. Temmerman: “Waarom konden we het financieel niet meer rooien? Kranten leven van publiciteit. Vooruit kreeg geen advertenties meer”.

Dit legt de vinger op de wonde: de grote media overleven slechts door de steun van de reclame-inkomsten uit de privésector; dat geldt evengoed voor de gedrukte media als voor radio- en tv-zenders. Zelfs de VRT moet reclame-inkomsten verwerven. Alles staat of valt met de gunsten van die geldschieters. Waarom zouden die nu een militant socialistisch partijblad rechthouden? Volksgazet in Antwerpen, dat nochtans een grotere oplage had, onderging hetzelfde lot.

Die lessen van Gilbert Temmerman moeten we ons blijven herinneren. Want het zijn thema’s waar velen vandaag liever over zwijgen.

Frank Roels

Frank Roels is emeritus hoogleraar aan de UGent.