In het Brugse Groeningemuseum stelt de Franse kunstenares Fabienne Verdier tentoon. Ze heeft de gang tussen de Vlaamse primitieven en de Vlaamse expressionisten ingepalmd met werken die ze maakte ‘na een grondige studie van de Vlaamse meesters’, als daar zijn: Jan van Eyck, Hans Memling, Rogier van der Weyden, Hugo van der Goes en Simon Marmion. De woorden ‘grondig’ en ‘studie’ moet je wellicht met een korrel zout nemen, wat niet wegneemt dat haar werk het bekijken waard is.
Ik snap Musea Brugge niet. Als er al een lijn in hun programmatie zit, dan is het een wazige. De ene keer komen ze op de proppen met Günter Brus, dan is het Detlef Beer, dan wordt Johan Van Gheluwe uit de vergeetput gehaald, dan Clare Torina en Stephen Almond, Robin Vermeersch, Babs Decruyenaere, Laurent Busine, Leon Vranken… En nu ziet het ernaar uit dat ze plots Fabienne Verdier ontdekt hebben.
Fabienne Verdier is een Franse kunstenares die vooral bekend werd door haar kalligrafische talenten die ze in China ontwikkelde. Thans maakt ze immense schilderijen met mensgrote penselen die ze zowel machinaal als manueel bedient. Eerder liet ze zich al inspireren door oude meesters als Jan Van Eyck, Leonardo Da Vinci en Rembrandt uit wier werk ze de calligraphic flow destilleerde. Nu heeft ze op uitnodiging van Musea Brugge de Vlaamse primitieven aangepakt, al moet je al behoorlijk onderlegd zijn om in de grove, meanderende strepen die haar reuzenpenselen op de doeken aanbrengen een verwijzing naar die oude meesters te zien. In het Groeningemuseum maakt curator Daniel Abadie het de bezoeker nog moeilijker door haar werk een behoorlijk eind van de originelen in één lange gang samen te brengen, zodat je nauwelijks kan zien welke details ze heeft aangepakt.
In de aankondiging van de tentoonstelling staat dat Verdier gefascineerd raakte door de buitengewone kleurschakeringen en de spiritualiteit van de Vlaamse primitieven en dat ze ook poogde te achterhalen waarom deze vijftiende- en zestiende-eeuwse werken nog steeds zo actueel zijn. Het is zeer de vraag of ze dat wel zijn. Memling, van Eyck, van der Weyden, van der Goes en Marmion werkten vooral in opdracht van de kerkelijke overheid. Van spiritualiteit was doorgaans geen sprake: het waren ambachtslui die voornamelijk staatskunst vol religieuze symboliek produceerden. Als hun werk al actueel zou zijn, dan alleen maar omdat onze beroemdste kunstenaars van vandaag ook gatlikkers van de overheid zijn en behoorlijk wat overheidsgeld opstrijken. Ook Verdier werd betaald met overheidsgeld om deze tentoonstelling te kunnen realiseren. Haar motieven zijn ongetwijfeld minder religieus, want geen mens kan enige symboliek ontwaren in de haast schetsmatige strepen waarmee ze met haar pruikenborstels de canvassen bewerkt die ze vooraf een kleur gegeven heeft die ze uit de schilderijen opdiepte.
Maar wat ik vooral mis is de rechtstreekse confrontatie tussen het werk van Verdier en dat van de Vlaamse primitieven. Het Groeningemuseum is tegenwoordig overigens een samenraapsel van drie musea: het Mauritshuis Den Haag en het M.S.K. Antwerpen (omwille van renovatiewerken) én het Groeningemuseum zelf. De Vlaamse primitieven krijgen de zalen tot aan de Verdier-gang. Daarna komen de Vlaamse expressionisten aan bod, iets uitgebreider dan voorheen. In één zaal wordt een hommage aan de onlangs overleden Roger Raveel aangeboden en je stapt het museum uit langs werk van Marcel Broodthaers.
Misselyk
