Aflevering 9: enkele zegeningen van het postkapitalisme
Ons alternatief kent dus drie peilers:
1. de opschoning van de productie, die een economie creëert die gevrijwaard is van de onheilsketen van het kapitalisme,
2. een overheidsinstantie die de aanschaf van de productiemiddelen binnen de milieuperken houdt,
3. het voor iedereen ongeveer gelijk periodiek budget, bedoeld om de consumptie binnen de draagkracht van het milieu te houden.
Gezamenlijk staan zij voor sociale rechtvaardigheid en zorg voor het milieu. Als we hier verder op ingaan verschijnt een meer concreet en indrukwekkend beeld van de zegeningen van onze postkapitalistische economie. Tel je zegeningen
De belangrijkste zegening van het postkapitalisme is de onmogelijkheid van de groeidwang, die in combinatie met een altijd aanwezig koopkrachttekort, op gezette tijden onvermijdelijk uitloopt op economische crises, die altijd op de bevolking en de planeet worden afgewenteld. Met de aftocht van die groeidwang verdwijnt ook de onvermijdelijke kapitalistische noodzaak om ter wille van de accumulatie mens en natuur steeds verder uit te buiten, tot er niets meer uit te buiten valt. Waar het postkapitalisme het leven weer terug geeft aan mens en natuur, zien we hier het mooiste wat mens en natuur kan overkomen na het kapitalisme. Deze zegening is mogelijk door de opschoning van de productie, en het periodiek budget. De volgende zegeningen zijn tot deze belangrijke eerste zegening te herleiden.
In ons alternatief komt geen geld kijken bij de inspanning voor welvaart en welzijn voor mens en planeet. Het enig nodige is slechts het bijeenbrengen van de vereiste knowhow, productiemiddelen en arbeid, die zoals gezegd, gratis zijn. Voor de overheid in het postkapitalisme betekent dit dat niets haar in de weg staat om welke van haar taken dan ook uit te voeren, en basisbehoeften zoals onderwijs, (gezondheids)zorg en openbaar vervoer et cetera, gratis ter beschikking te stellen.
Om haar taken en verantwoordelijkheden met betrekking tot handhaving en uitbreiding van de sociale zekerheid en verzorgingsstaat weer op zich te kunnen nemen, is de postkapitalistische staat niet afhankelijk van geld dat eerst in de productiesfeer is verdiend, en waarvan het kapitalisme leert dat er altijd te weinig van is voor leniging van maatschappelijke behoeften. De postkapitalistische overheid hoeft niet langer meer de guardian angel van het kapitaal te zijn, die met nooit aflatende bezuinigingen op het leven van de bevolking, tot en met zelfs imperialistische oorlogsvoering toe, de wensen van het kapitaal behartigt. Het kapitalisme is een oorlogseconomie, het postkapitalisme een vredeseconomie.
Het postkapitalisme geeft ook de democratie weer terug aan het volk. Waar de kapitalistische overheid de economische zeggenschap steeds verder uitlevert aan oncontroleerbare krachten als de transnationals, controleert de postkapitalistische overheid de productiemiddelen, en is het de bevolking die via de overheid weer bepaalt waarin geïnvesteerd zal worden, en niet slechts een handjevol bankiers. Het volk neemt en krijgt dan weer terug wat de overheid onder het kapitalisme gestolen en weggegeven heeft: democratische zeggenschap over economie.
Deze mogelijkheden, bevoegdheden en weldaden van de postkapitalistische overheid, staan in schril contrast met de misleidende en propagandistische verdachtmakingen waarmee in het kapitalisme alle niet-kapitalistische overheden belasterd worden. Deze boosaardige volksmisleiding staat in functie van de camouflage van de eenzijdige gerichtheid van de kapitalistische overheid op de vrijheid en de belangen van het kapitaal. In het postkapitalisme zijn we verlost van deze giftige propaganda, die bedoeld is om het volk over te halen vertrouwen te hebben in een economische structuur, die expliciet ontworpen is om via uitbuiting van mens en natuur een kleine minderheid excessief te verrijken.
De angst van vooral de middenklasse voor (de invloed van) de overheid is alleen gerechtvaardigd als het gaat om de overheid in de kapitalistische samenleving. Want zij kan weinig méér doen dan de belangen van het kapitaal behartigen. Dit in tegenstelling tot de overheid van ons alternatief. Bezwaren tegen de overheid tout court zijn meestal ideologische of allergische reacties. Bij discussie moet het altijd duidelijk zijn over welke overheid onder welk economisch systeem het gaat. In ons alternatief is de overheid de georganiseerde uitdrukking van de wil van het volk.
In het postkapitalisme is belastingheffing door de overheid overbodig geworden. Alles is immers in principe gratis. De overheid hoeft dus geen geld uit te geven – en dus geen belasting te heffen – om haar maatschappelijke taken te kunnen vervullen.
In het postkapitalisme ontbreekt de omgang met de arbeidende mens die het kapitalisme kenmerkt. In plaats van massaontslagen en structureel banenverlies vanwege kapitaalintensieve productie, bestaat hier de mogelijkheid tot volledige werkgelegenheid. Arbeid is immers gratis. De mogelijkheid iedereen die daar fit genoeg voor is op te nemen in het arbeidsproces, biedt reële perspectieven op verkorting van de werkweek, zonder inlevering van bestedingsruimte. Het inkomen krijgt immers niet gestalte in het productieproces, maar in het periodiek budget.
Inkomen is gegarandeerd in dit budget. Onzekerheid over het inkomen überhaupt of voor de oude dag, zoals nu het geval is in het kapitalisme, bestaat niet meer. Het is overigens de onzekerheid over het inkomen in het kapitalisme, die voor een deel zowel de graai- en hebzucht van de kapitalistische mens, als de verwoestende en allesbepalende invloed daarvan op de onderlinge verhoudingen verklaart.
Waar de groeiende kloof tussen arm en rijk een onvermijdelijk fenomeen is van het kapitalisme, vinden we in het periodiek budget van ons alternatief garanties voor een in principe gelijk inkomen voor iedereen. Dit sluit aan op het hoofddoel van sociale rechtvaardigheid.
Omdat de prijs van consumptiegoederen niet door de markt wordt bepaald, maar in onderlinge samenhang met een budget, is er geen inflatie mogelijk, en dus ook geen manipulatie met de waarde van geld in dienst van de accumulatie van de kapitalisten.
Beleggen heeft in het postkapitalisme geen enkele functie, en komt daar dan ook niet meer voor. De productie is namelijk opgeschoond: het geld is uit de productie verwijderd. Hetzelfde geldt voor speculeren. Dit is een activiteit waarin naar winst wordt gestreefd door te gokken op toekomstige ontwikkelingen, omdat investering in de productie te weinig winstperspectieven meer biedt. In een economie als het postkapitalisme, met een productiesfeer waarin geen geld wordt geïnvesteerd, en waar productie op de consumptie en de consumptie op de productie is afgestemd, heeft speculeren geen enkele functie. Ons postkapitalisme is dan ook verlost van de perversiteit van beleggen en speculeren, die zoveel schade aanricht in de samenleving. Met de komst van ons alternatief verdwijnt vanzelf ook deze risicovolle, onnutte en decadente wereld van de belegger en speculant. Een wereld zonder ‘casino-economie’ is per definitie een betere wereld.
In het postkapitalisme zullen elementen van de bovenbouw, zoals het recht, de politiek, de moraal, de ideologie, het onderwijs, de media et cetera, steeds minder de verhulde en misleidende propagandistische uitdrukking zijn van de belangen die het kapitaal heeft in de productieverhoudingen (de onderbouw). In de postkapitalistische bovenbouw zullen langzaam maar zeker de belangen van de gemeenschap van mensen de boventoon gaan voeren. En waar deze belangen een vanzelfsprekendheid zullen gaan krijgen in de hoofden en harten van de mensen, zullen samenwerking, solidariteit en (meer) respect voor elkaar de door de kapitalistische productiewijze verziekte verhoudingen tussen de mensen gaan vervangen: vrede in plaats van imperialistische conflicten; samenwerking in plaats van moordende concurrentie; gemeenschapsgevoel in plaats van vervreemding; vrijheid tot ontplooiing in plaats van onderdrukking en uitbuiting, kortom, een op alle gebieden meer menselijke en humane wereld.
‘Duurzaam’ is een centrale karakteristiek van de verhoudingen onder het postkapitalisme. Daarmee wordt allereerst bedoeld ‘ecologisch’ duurzaam. Het ecosysteem kan onder het postkapitalisme niet zo zwaar belast worden dat het blijvend verstoord raakt. Op de tweede plaats heeft het betrekking op sociale aspecten. Het impliceert een situatie waarin de belangen van allen zoveel mogelijk tot hun recht komen, binnen de grenzen van wat ecologisch verantwoord is.
De volgende aflevering: een uitnodiging
