Over feiten die zich afspelen in de intimiteit van een slaapkamer of een hotelkamer kan niemand oordelen. Het is woord tegen woord. Dominique Strauss-Kahn (‘DSK’) zou naakt uit de badkamer zijn gekomen en een kamermeisje hebben willen aanranden.

‘DSK’ heeft de reputatie een vrouwenloper, charmeur en verleider te zijn, dus niemand zal het nieuws a priori als onmogelijk kunnen afschrijven. De vraag blijft of hij ook daarom is opgepakt en in beschuldiging gesteld. Hoe ernstig de feiten eventueel ook zijn, het lijkt wel omgekeerde klassenjustitie, en dat is even wennen in de Verenigde Staten. Zou het kunnen dat DSK in de weg zat van iemand?

Het ‘nieuwe’ beleid van het IMF

DSK is een vooraanstaand lid van de Franse socialistische PS en zetelde als economieminister in een sociaaldemocratische Franse regering. Vandaar dat de verwachtingen bij sommigen toch wel hoog gespannen waren toen hij algemeen directeur werd van het bij uitstek neoliberale IMF.

Het IMF is een ‘Bretton Woods’-instelling, naast de Wereldbank, en verantwoordelijk voor het handhaven en bevorderen van de monetaire samenwerking in de wereld. Vandaar dat de macro-economische stabiliteit er zeer hoog op de agenda staat.

Wij kennen het IMF vooral omdat het de buitenlandse schuldenlast van de arme landen beheert, beslist over de leningen die landen kunnen krijgen – ook van andere instellingen – en aan welke voorwaarden daarvoor moet worden voldaan.

Het is dit voorwaardenbeleid dat in de neoliberale context vanaf de jaren tachtig de vorm kreeg van begrotingsevenwicht, exportgeleide groei, privatiseringen en dereguleringen. Kortom, de ‘Washington Consensus’ die in alle derdewereldlanden een waar sociaal bloedbad heeft aangericht.

Sinds vorig jaar speelt het IMF ook mee een rol in de ‘reddingoperaties’ voor de eurolanden in moeilijkheden: Griekenland, Ierland en Portugal. Het valt op dat her en der wordt vastgesteld dat “het IMF in die onderhandelingen veel soepeler is dan de Europese Commissie”. Koren op de molen dus van wie de Europese Commissie verfoeit, hoewel er misschien toch iets verder moet worden gekeken.

Koerswijziging van het IMF

Begin 2010 begon het IMF zijn ‘fouten’ toe te geven. Het stelde voor het macro-economisch beleid te ‘herdenken’ en in feite de dogma’s van het neoliberalisme op de helling te zetten. Het begon met enkele documenten over de controle op het vrij kapitaalverkeer. Het ging voort met nu en dan soepele reacties op de mogelijke invoering van een financiële transactietaks.

Toen al werd er door sommigen meteen op gewezen dat dit zou kunnen te maken hebben met de voorbereiding van DSK op een mogelijke kandidatuurstelling voor de Franse presidentsverkiezingen in 2012. Dat is zeker niet uitgesloten, maar als de studiedienst – die wordt geleid door een Fransman – dergelijke onderzoeken beveelt, dan betekent het hoe dan ook dat sommige ideeën wel degelijk leven bij de wetenschappers.

Het communicatiebeleid van DSK was hoe dan ook goed uitgekiend – de man heeft permanent vier mensen van communicatiebedrijf Euro RSCG in dienst. Vorig jaar hield hij een pleidooi voor een ‘menselijker economie’. Stilaan begonnen artikels door te sijpelen in Franse tijdschriften over “hoe het IMF was veranderd”.

Ik ben er lang niet zeker van dat ze daar in Afrika of in Griekenland iets van hebben gemerkt. Maar hoe dan ook, in financiële neoliberale kringen in Washington, zal DSK zich niet populair hebben gemaakt. Presidentskandidaat of niet – en zeker indien niet -, hij was een storende factor geworden in het consensusverhaal dat sommigen nog steeds vertellen.

Rechts en links in Frankrijk

In Frankrijk zelf heeft zowel de rechter- als de linkerzijde goede redenen om DSK liever niet te zien komen. Het werd de laatste weken almaar waarschijnlijker dat hij zich wel degelijk kandidaat zou stellen voor 2012.

En er werd aan alle kanten gegniffeld toen hij zich vorige week in Parijs liet fotograferen in een exclusieve Porsche. Ha! Een socialist in een Porsche! Hoe ver staat die man wel van de mensen en het echte leven?

Voor de rechterzijde is het verdwijnen van DSK een zegen. President Nicolas Sarkozy doet het barslecht in de opiniepeilingen en komt slechts als derde, achter DSK en achter Marine Le Pen (FN). 

De andere mogelijke kandidaten van links doen het ook niet slecht – behalve Ségolène Royal – maar toch een pak minder goed. François Hollande en Martine Aubry zouden het in een tweede ronde tegen Sarkozy – als die er ooit komt – niet echt makkelijk hebben.

Voor Sarkozy komt het erop aan in de tweede ronde te komen. Zo’n tweede ronde kan hij niet winnen tegen DSK, maar eventueel wel tegen de andere kandidaten van de PS.

Voor de linkerzijde is DSK zowel een troef tegenover de rechterzijde, als een blok aan het been voor de linksen. Zeker, met DSK is er een kans om te winnen van Sarkozy, maar de steun van klein links en het Front de Gauche (nu goed voor ongeveer 10 procent in de peilingen) ligt dan weer moeilijker.

DSK is beslist geen ‘linkse jongen’ en de andere mogelijke kandidaten doen er alles aan om zich wat progressiever op te stellen. Bovendien blijft DSK een ‘outsider’, hij zat in Washington terwijl de PS-ers in Parijs en elders de dagelijkse problemen moeten opvangen. Kortom, velen zien hem liever gaan dan komen.

De wisselvalligheden van de politiek

Nogmaals, over de feiten waarvan DSK wordt beschuldigd, kunnen we niet oordelen. Wel zijn er voldoende redenen om te twijfelen aan de objectiviteit van de inbeschuldigingstelling. Zou Robert Zoellick van de Wereldbank, of Ban Ki-moon van de VN ook meteen van het vliegtuig worden geplukt als een kamermeisje zegt dat ze iets fout deden?

In Washington én in Parijs zitten voldoende mensen die DSK een voetje willen lichten. De Franse politiek zal er door beïnvloed worden. En dat is wellicht de zwaarste les die we uit deze feiten moeten trekken.

Het is niet langer de ideologische inhoud van de programma’s van de presidentskandidaten die de doorslag geeft, maar hun morele gedrag en de manier waarop daarmee wordt omgesprongen.

Francine Mestrum is doctor in de sociale wetenschappen. Zij doet onderzoek naar globalisering, armoede, ontwikkeling en internationale organisaties.