Het IPCC[i] herhaalt het regelmatig: om met twee kansen
op drie de wereldwijde opwarming van het klimaat onder de 2°C te houden, mag
over de jaren opgeteld, en wereldwijd, maximaal 2900 gigaton CO2 of equivalent
aan broeikasgassen uitgestoten worden. Van dat mondiaal “koolstofbudget” is
tussen 1870 en 2011 al 1900 gigaton opgebruikt. Blijft een 1000 gigaton over
voor alle komende jaren. Als we blijven verder doen zoals we bezig zijn, is dat
in 20 à 30 jaar volledig opgebruikt.

De gekende
voorraden aan steenkool, aardolie en aardgas zijn vijf maal groter dan dit
koolstofbudget toelaat. Van de gekende voorraden zou 80% dus om klimaatredenen
nooit ontgonnen mogen worden. En zeker nooit opgebrand. Maar met deze steenkool
en aardoliereserves wordt gespeculeerd op de beurzen.

Dat betekent
dat we met een financiële koolstofbubbel
zitten. De Europese Groenen gaven een rapport uit[ii].
In de Europese Unie is een dikke duizend miljard euro geïnvesteerd in de ontginning en bewerking
van fossiele brandstoffen: 260 à 330 miljard door pensioenfondsen, 460 à 480
miljard door banken, 300 à 400 miljard door verzekeringsmaatschappijen.

De campagne…

Vanuit Lima
riepen heel wat sociale organisaties[iii]
al in december op om een halt toe te roepen aan het kortetermijndenken en de
graailogica van mijnbouw en oliewinning. NGO’s zoals 350.org riepen Valentijnsdag, 14 februari, uit tot wereldwijde
actiedag voor desinvestering uit de fossiele industrie: Global Divestment Day. In Nederland wordt dat opgenomen door Fossiel Vrij.Nl. Wereldwijd worden
acties georganiseerd opdat pensioenfondsen, banken, verzekeringsmaatschappijen,
universiteiten en lokale gemeenten hun investeringen in fossiele industrie
zouden terugtrekken. In Engeland en Nederland gaat het vooral om de
pensioenfondsen, in Frankrijk en België vooral om de holdings Paribas en Société
Générale.

Het moet
stilletjes aan duidelijk worden dat elke verdere investering in fossiele
ontginnings- en verwerkingsindustrie het steeds moeilijker maakt om het
klimaatprobleem in de hand te houden. Het moet duidelijk worden dat dit
volledig ongewenst tot onfatsoenlijk is. De druk van de bevolking in deze
campagne moet het gemakkelijker maken om tot een beter akkoord te komen in
Parijs, einde dit jaar.

Naar 100% hernieuwbare energie in 2050, ten
laatste…

Ook het
Internationaal Vakverbond staat achter deze eis[iv].
Maar hoe pakken we het aan? Hoe dan ook willen we dat dit sociaal rechtvaardig
gebeurt. De zwarte ellende die gepaard ging met
de sluiting van de mijnen in België en Nederland, met de sluiting van de
staalbedrijven, met de sluiting van de scheepswerven, de autoassemblage, de
glasindustrie, de textiel… We zijn het nog niet vergeten. De beloofde
reconversie bleef meestal uit. Hele gemeenschappen vielen uit elkaar. Mensen
kwamen in armoede terecht….

Tegen 2050
zou de uitstoot van broeikasgas nul moeten zijn. Om onze
achterstand van de laatste jaren in te halen zullen we ook actief CO2 uit de
atmosfeer en uit de oceaan moeten verwijderen. Dat betekent alvast een moratorium op
elke nieuwe ontginning en op het zoeken naar nieuwe olie en aardgasbronnen. Dat
betekent een onmiddellijk stoppen van alle “onconventionele” bronnen, zoals
schaliegas en teerzanden. Ook een onmiddellijk stoppen van boringen in de
Noordelijke IJszee en dergelijke. Geen uitbouw van bijkomende havens voor
steenkooloverslag. Verbod op bouwen van nieuwe steenkoolcentrales.

Het gebruik
van steenkool is het eerste dat gestopt moet worden, want dit is de meest vervuilende fossiele
energiebron. Aardgas kan nog als overgangsmaatregel. Heel wat
aardgasinstallaties kunnen later omgebouwd worden voor het gebruik van
synthetisch gas en biogas.

Uiteraard
zal er tegelijk zwaar geïnvesteerd moeten worden in verbetering van
energie-efficiëntie. In hernieuwbare energiebronnen met al het bijbehorende. Het is een kans om de organisatie van
de hele maatschappij te overdenken en te verbeteren.

Voor rechtvaardige transitie en waardig
werk…

Vanaf 2010[v]
strijden de vakbonden voor het binnenbrengen van deze begrippen in de milieu-en
klimaatbeweging. “Rechtvaardige transitie” en “waardig werk” hebben vele
aspecten, die wij graag ondersteunen.

Voor het
omturnen binnen de bedrijven zelf van vuile productiemethodes naar klimaatzuivere. Met een intensieve participatie van de werkmensen zelf en hun vakbonden
in het proces van omschakeling. Met een behoud van loon en rechten.

Voor het
intensief aanleren van de nieuwe technische vaardigheden. Met waarborg in de
nieuwe werkplaatsen op een fatsoenlijk loon, eerbiedigen van goede
werkomstandigheden en erkennen van de syndicale rechten.

Voor grote
investeringsprogramma’s in de omschakeling naar hernieuwbare energie, betere
urbanisatie, openbaar vervoer, vracht op spoor en schip, enzovoorts… Met
betrekken van de lokale gemeenschappen en de vakbonden in het uitstippelen van
de plannen.

Voor sociale
bescherming, onbeperkt in de tijd, voor allen die hun werk zouden verliezen
omwille van omschakeling naar milieuvriendelijkere economische activiteit.
Sociale bescherming, dat betekent een waarborg op fatsoenlijk inkomen en
sociale rechten. Ook hier een nauwe betrokkenheid van de vakbonden. Strijd voor
het behoud van een openbare sociale zekerheid voor iedereen.

[i] www.climate.be/vanyp http://www.climate.be/users/vanyp/presentations/2015-2-4

[ii] The price of Doing too little too
late The impact of the carbon bubble on the EU finacial system February 2014

[iii] http://www.redd-monitor.org/2014/12/01/world-rainforest-movement-call-to-action-no-to-redd-extractivism-and-capitalism/

[iv] http://www.ituc-csi.org/IMG/pdf/cop20_ituccontribution_en.pdf

[v] http://www.ituc-csi.org/IMG/pdf/2CO_10__Changement_climatique_-_214-2.pdf