Na ruim een maand van protest zijn de gemoederen in Bulgarije verder opgelopen. Waar vreedzame betogingen geen doorbraak leken te halen, kwam het deze week tot gewelddadige protestacties rond het parlementsgebouw als recent hoogtepunt. Aanleiding was de recente benoeming van mediamagnaat Delyan Peevski tot hoofd van het nationale veiligheidsagentschap. Onder druk van de protesten is deze benoeming reeds herroepen.
Dit verzet zorgde voor een adempauze in de besprekingen van het wetsvoorstel voor budgethervorming, die inmiddels toch goedgekeurd is. De budget revisie betekent een stijging van circa 500 miljoen Bulgaarse lev BGN (225,5 miljoen euro) van het landelijk deficit, plus de uitgave van een BGN 1 miljard (511 miljoen euro) aan buitenlandse schulden.
Het wetsvoorstel voorziet geen verhoging van het minimum maandloon. Met deze maatregel blijft het deficit van Bulgarije steken op BGN 14,9 miljard (7,5 miljard euro). De negatieve economische situatie ziet voorlopig dus geen licht aan het einde van de tunnel voor een van de armste EU-landen.
Ondertussen verklaart de Bulgaarse premier Plamen Orecharski zich bereid om met de demonstranten te onderhandelen.
Strijd tegen corruptie
Bij de toetreding van Bulgarije tot de EU-zone in 2007 stelde Brussel een eisenpakket op om economische en politieke hervorming van het oligargische Balkanland in de hand te werken. Dit op basis van een mechanisme van samenwerking en toetsing.
De afgesproken doelen die Bulgarije moeten omvormen tot een transparante rechtsstaat zijn tot op heden niet behaald. Zowel het politieke als juridische bestel lopen nog steeds spaak, een mankement resterend van het communistische regime.
Wat betreft de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad hapert de coördinatie tussen de verschillende autoriteiten, volgens het rapport van de Europese Commissie, en heerst er een gebrek aan tastbare resultaten van de beoogde hervormingen. Ook op juridisch vlak, vooral qua toepassing van de goedgekeurde basiswetgeving en objectieve aanstellingen of promoties, zijn de Bulgaarse instellingen voor verbetering vatbaar.
Terwijl de civiele politieke protesten aanhouden, nadert de volgende EU evaluatie van Bulgarije eind dit jaar. Dit zal de druk naar een grondige aanpak van de problemen opvoeren.
Publieke opinie
Tussen 13 en 18 juni, de beginperiode van de protestacties, organiseerde het Bulgaarse onderzoeksbureau Alpha Research een steekproef naar de sociale, economische en politieke attitudes van een duizendtal mensen.
De verwachtingen voor premier Orecharski’s kabinet lagen op dat moment, slechts een maand na zijn aantreden, al drastisch beneden peil. 20 procent van de ondervraagden schat de levensduur van zijn kabinet op ongeveer een jaar en 37 procent geeft hem slechts een paar maanden.
Dit ligt in lijn met de algehele negatieve evaluatie van de werking van het nieuwe kabinet. De meerderheid van de respondenten (53 procent) is van mening dat de regering de belangen van eigen nauwe economische en politieke kringen voorrang geven op het algemeen belang.
In deze situatie van onvrede steunt 85 procent van de ondervraagden de protesten tegen de benoeming van Delyan Peevski. 42 procent is van mening dat het gedrag van het parlement en de regering volstrekt onaanvaardbaar is. Zij pleiten voor het houden van nieuwe verkiezingen.
Einde nog niet in zicht
Viviane Reding, vicevoorzitter van de Europese Commissie, sprak zich eerder deze week uit over de instabiele toestand in Bulgarije. Zij benadrukt de noodzaak van een effectieve aanpak van zowel de omstreden corruptie als georganiseerde misdaad en de daadwerkelijke uitvoering van rechterlijke reformatie.
Het laatste woord over de essentiële structurele hervormingen in Bulgarije is in ieder geval nog niet gezegd.
