Al u de kans hebt moet u zeker De Afspraak op Canvas van dinsdag 2 maart (her)bekijken[1]. Tenminste als u zin hebt in een stukje Fox Television op zijn Vlaams.

U ziet er een spierbalrollende Sammy Mahdi, onze nieuwe staatssecretaris voor Asiel en Migratie, in gesprek met Bart Schols over de voorlopig mislukte verbanning van Malika El Aroud naar Marokko. En hoe boos en gefrustreerd hij is dat Marokko voor Malika El Aroud geen laissez passer, een toegangspas, wil uitschrijven, zodat België haar niet kan buitenzetten. “Als het van mij afhangt zet ik haar onmiddellijk op een vliegtuig naar Marokko”, zei Sammy, die, dit tussen haakjes, een master heeft in internationaal recht!

De nieuwe staatssecretaris deed zich al opmerken toen hij in november en december vorig jaar een honderdveertigtal Salvadoraanse vluchtelingen uit ons land zette via drie gecharterde vluchten. “België gooit de deur dicht voor asielzoekers uit El Salvador … Snelle vrijwillige terugkeer moet een speerpunt worden van zijn beleid”, schreef MO* daarover[2].

In De Afspraak toonde hij nu een ander speerpunt van zijn beleid: gedwongen terugkeer van mensen, zoals Malika el Aroud, die hier volgens hem niet thuishoren. In plaats van de staatssecretaris daarover kritisch te ondervragen, deed journalist Bart Schols er zo mogelijk nog een schep bovenop. “Betekent dat dat die mevrouw hier zomaar vrij in onze straten kan rondlopen?”, vroeg hij de staatssecretaris. Toen die daarop zei dat de lokale politie en de staatsveiligheid haar controleerden, lanceerde de journalist met aandrang: “In welke stad verblijft ze? Zijn de buren op de hoogte gesteld van haar verblijf?” Het was een nauwelijks verholen oproep aan de kijkers om haar op te sporen. En wat als u de straat hebt opgespoord waar ze verblijft, mijnheer Schols, welke is dan uw volgende oproep? Wegjagen uit die straat? Lynchen?

In dit programma geen tegenspraak door een advocaat, of door een verdediger van mensenrechten, of door iemand die haar de afgelopen periode heeft gevolgd. Wel archiefbeelden van de mevrouw die het publiek schrik moesten aanjagen, vergezeld van een discours à la Theo Francken of Tom van Grieken.

De zaak lijkt erg op die van de Tunesiër Nizar Trabelsi. Die werd, nadat hij zijn gevangenisstraf van 10 jaar tot de laatste dag had uitgezeten, in 2013 door de regering Di Rupo het land uitgezet richting Verenigde Staten. België was bereid hiervoor de prijs te betalen: in 2014 werd België door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens financieel en politiek veroordeeld.[3] En op 4 maart 2021 werd de minister van Justitie voor deze illegale uitlevering ook veroordeeld door een Belgische rechtbank.[4] Alleen waren in de zaak Trabelsi de Verenigde Staten vragende partij en ging het om een niet-Belg. Hier is er geen vragend land en gaat het om iemand die de Belgische nationaliteit had, tot haar die werd ontnomen. Wat de zaak er alleen maar erger op maakt.

Waarom een verbanning van Malika El Aroud voor elke democraat onaanvaardbaar moet zijn, zet ik hier in enkele punten op een rij. Ter overweging.

Een. Vooreerst gaat het om een mevrouw die sinds haar zesde levensjaar in België woont, er is opgegroeid en leeft. Ze is vandaag 62, wat betekent dat ze sinds meer dan een halve eeuw (56 jaar) in dit land woont, en er dus geen sprake is van een zogenaamd land van herkomst. Vandaag is ze grootmoeder van een kleindochter, meer dan daarvoor helpen zorgen doet ze niet.

Twee. Malika El Aroud heeft haar extreem zware straf van acht jaar gevangenis tot de laatste dag uitgezeten. In een rechtsstaat zou men dan zeggen dat recht is geschied. Dat de schuld aan de maatschappij is betaald. Maar niet zo in België. Hier begint, na de vrijlating, een tweede straf: de verbanning van ex-gedetineerden met een andere of een dubbele nationaliteit. Een tweede nationaliteit die ze vaak zelf niet hebben gevraagd van een land waar ze nooit hebben gewoond of geleefd. Die dubbele straf geldt dus niet voor een Belgo-Belgische onderdaan, maar alleen voor Belgen met een migratieachtergrond en met een dubbele nationaliteit. Gelijke justitie voor iedereen? Rechtsstaat, mijnheer Mahdi?

Drie. De antiterreur specialisten van OCAD, zo liet Sammy Mahdi verstaan, maakten een eerder geruststellende evaluatie van mevrouw El Arouds evolutie gedurende de afgelopen jaren. Tijdens de voorbije jaren leerden we dat OCAD het terroristisch dreigingsniveau bepaalt en nemen de politici daarop de veiligheidsmaatregelen die hieraan beantwoorden. Maar niet zo voor Sammy Mahdi. Die bepaalt zelf het dreigingsniveau. Die zei in De Afspraak vlakaf dat de opinie van OCAD voor hem niet telt, en dat “hij persoonlijk vindt” dat iemand “die sympathieën heeft gehad voor al Qaeda nooit te vertrouwen zal zijn” en dus het land moet uitgezet worden. Sammy Mahdi had er onmiddellijk aan kunnen toevoegen dat alle zogeheten deradicaliseringsprogramma’s waar miljoenen worden ingepompt, dan maar direct naar de prullenmand moeten verwezen worden. En dat alle gedetineerden die zo’n programma’s volgen er best mee stoppen, want het dient toch tot niets.

Vier. Sammy Mahdi kondigt aan dat hij “een stok” wil gebruiken tegen Marokko als ze Malika El Aroud weigeren terug te nemen. In een neo-kolonialistische opwelling zei hij dat er voor zo’n landen “een wortel en een stok” moet gebruikt worden om ze tot medewerking te dwingen. Ik zal aan Europa voorstellen, zei hij, dat, als die landen niet willen meewerken aan de uitzettingen uit onze landen, het verkrijgen van een visum moeilijker zal worden gemaakt voor de Marokkaanse autoriteiten of voor studenten die hier willen komen studeren. Het is maar de vraag hoe Marokko daarop zal reageren, nu het zopas zijn betrekkingen met Duitsland heeft opgezegd omdat die zich bemoeien met interne Marokkaanse aangelegenheden.[5] En ten tweede, heeft België lessen te geven inzake het terugnemen van zijn eigen onderdanen met Belgische nationaliteit uit het buitenland? Als men het nu al jarenlang durende getouwtrek over de terugname van Belgische kinderen en hun Belgische moeders uit de kampen van ellende in Syrië bekijkt, dan welt er alleen maar een gevoel van schaamte en afkeer op voor de Belgische houding van welke politieke kleur dan ook.

Vijf. De Afspraak was een staaltje van intimidatie en manipulatie van de publieke opinie ten gunste van de politiek om de nationaliteit af te pakken en voor het buitenzetten van al wie iets te maken heeft met “terrorisme”. Terrorisme is een melting pot, waarin men alles kan stoppen wat men maar wil. Er is geen uitleg meer over het kader waarin de gebeurtenissen zich afspeelden. De situatie van vijftien à twintig jaar geleden, waarin Malika El Aroud opriep ten strijde te trekken tegen de Amerikaanse bezetter in Afghanistan, heeft niets te maken met het soort djihadisme dat we tien jaar later zagen toeslaan in Parijs of Brussel. Nee, Malika El Aroud heeft geen kinderen opgeroepen om naar Syrië te vertrekken. Nee, Malika El Aroud heeft het plegen van een aanslag tegen burgers zoals in Brussel of Parijs nooit goedgekeurd of gesteund. En als men Malika El Aroud dan toch veroordeelt, waarom dan ook niet degenen die ten oorlog trokken aan de Amerikaanse kant in een misdadige, waanzinnige oorlog, die nu door vrijwel iedereen als een historische vergissing wordt erkend? En waarom, na de erkenning dat die oorlog er nooit had moeten zijn, volgt er geen uitgestoken hand, geen gebaar van verzoening, geen aanzet tot herstel? Voor Mahdi is het enige antwoord het brute geweld van de staat, iets wat, zoals we al sinds Guantanamo weten, alleen maar meer terroristen creëert.

Tot slot, een bedenking bij de heksenjacht. Ter attentie van de staatsveiligheid, die me omwille van mijn verzet tegen de uitlevering van Trabelsi aan de VS, mijn werk deed verliezen als leraar in de gevangenissen. Nee, ik ben geen sympathisant van het geloof of van de ideologie van Malika El Aroud. Net zomin als ik dat ben van het christelijk geloof of van de ideologie van Sammy Mahdi, Donald Trump en Paus Franciscus.

Ik heb alleen maar een horizontaal geloof. Een geloof in gelijkheid en gerechtigheid voor iedereen op deze aardbol. Mensen in de ban slaan, hen herleiden tot het naakte bestaan, zonder enige vorm van menselijk, sociaal of politiek bestaan, zijn voor mij de wegwijzers naar de barbarij. Onze ‘superieure’ waarden en beschaving ten spijt.

Bronnen: